کسی به فکر جاده ها نیست؟

سرویس اجتماعی«فردا»، حسین کرمانی: شامگاه شنبه خبری موجب شد تا مردم در بهت و حیرت فرو روند. خبر ازین قرار بود که 26 دانش آموز دوره راهنمایی بر اثر تصادف اتوبوس حامل آنها فوت کرده اند و چندین نفر دیگر نیز مجروح شده اند. ا ین فاجعه را می توان از چند منظر نگاه کرد. متاسفانه چنین حوادثی در کشور ما مسبوق به سابقه است، اما رخ دادن چنین حوادث تلخی تابحال موجب پیگیری و اهتمام بیشتر مسئولان نشده و بعد از مدتی به دست فراموشی سپرده شده است. هنوز هم با اندکی فکر می توانیم حادثه غرق شدن دانش آموزان در پارک شهر، کشته شدن چند تن از تماشاگران در بازی ایران- ژاپن، فوت نخبگان ریاضی کشور در حادثه رانندگی، خراب شدن ورزشگاه ساری در بازی پرسپولیس- شموشک نوشهر و حوادثی ازین قبیل را به یاد بیاوریم که دلیلشان هر چه که باشد، مسلما قابل پیشگیری بوده اند و یا لااقل می توانسته اند موجب هشیاری مسئولین و رخ ندادن حوادث بعدی شوند؛ اما متاسفانه هیچیک ازین حوادث تلخ موجب تلاش بیشتر برای پیشگیری نشده اند.

مسئله بعدی رخ دادن این حادثه در اردوی راهیان نور است که متاسفانه پیشتر نیز ازین دست حوادث در این اردوها رخ داده است. نمیتوان از این امر گذشت که اردوهای راهیان نور، اردوهای بسیار خوب و آموزنده ای است که در زمره کارهای فرهنگی بسیار مفید کشور قرار دارد اما مسلما همگان موافقند که نباید گذاشت رخ دادن چنین حوادثی، اینچنین کارهای بزرگ و خوب را خدشه دار کند. به همین دلیل لازم است کسانی که مسئول برگزاری این اردوها هستند دقت و نظارت بیشتری بر برگزاری این اردوها داشته باشند و از اتوبوسهای نو و سالم و امکانات خوب و قابل اطمینان در برگزاری این اردوها استفاده کنند تا در آینده شاهد چنین حوادثی نباشیم. مسلما تکرار این حوادث لطمات غیر قابل جبرانی به این حرکت های فرهنگی وارد خواهد کرد، پس بهتر است تلاش شود تا این کارها به نحو احسن و بدون تلفات و با همت و دقت کامل انجام شود. مطمئنا بهترین و لایقترین مدیران بایستی مدیریت چنین کار بزرگی را به عهده بگیرند تا از وقوع این حوادث جلوگیری شود.

اما مسئله آخر این است که متاسفانه حوادث رانندگی در ایران به امری طبیعی تبدیل شده اند و سالانه جان ده ها تن از هموطنانمان را می گیرند و با وجود اشراف همگان به این مسئله هنوز هم که هنوز است فکری به حال این فجایع نشده است.

نگاهی به آمار می تواند ابعاد این فاجعه را بیشتر روشن سازد. گزارش رسمی مرکز تحقیقاتی وزارت راه در سال 89 نشان می دهد که ایران از نظر میزان مرگ و میر تصادفات جاده ای در صدر کشورهای جهان قرار گرفته است، به گونه ای که طی دوره 14‌ساله 1373 تا 1386تعداد 267562 نفر در تصادفات جاده ای برون و درون شهری جان خود را از دست داده اند. گفتنی است در این بازه زمانی میزان مرگ و میر بر اثر حوادث جاده ای در ایران 43 نفر به ازای 100000 نفر در سال بوده است. در این دوره زمانی از این نظر ایران بعد از السالوادور دومین کشور دنیا بوده است!

اما این آمار در دهه 80 نیز به همین اندازه فاجعه بار بوده است. به گفته رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور در دهه ۸۰ (۱۳۸۹-۱۳۸۰)، جمعاً ۲۴۱ هزار و ۲۳۶ نفر در کشور به دنبال وقوع حوادث رانندگی جان خود را از دست داده‌اند. این رقم تا آن اندازه بزرگ است که 55 درصد مرگ های غیر منتظره در کشور را بخود اختصاص داده است و به گفته برخی افراد، با تعداد شهدای جنگ تحمیلی برابری می کند!

نکته قابل توجه در اینجا این است در حالی که در بازه زمانی بالا تقریبا 242 هزار نفر از هموطنانمان در حوادث جاده ای فوت کرده اند، در همین بازه زمانی 986 نفر بر اثر سوانح هوایی فوت کرده اند. بنابراین اهمیت توجه به وضعیت جاده ها کمتر از اهمیت توجه به سوانح رانندگی نیست.

غیر از بعد انسانی ماجرا که به هیچ وجه قابل چشم پوشی نیست این میزان از حوادث رانندگی ضربه بزرگی به اقتصاد کشور نیز می زند. با در نظر گرفتن قیمت های سال 1386، این حوادث تنها در همان سال هزينه‌اي بالغ بر 18 هزارو 500 ميليارد تومان معادل 5/18 ميليارد دلار خسارت به كشور وارد کرده اند. بر اساس گزارش پژوهشکده حمل و نقل وابسته به وزارت راه، هزينه تصادفات كشور در سال 1386 از كل توليد ناخالص داخلي بيش از 50 درصد كشورهاي جهان نظير غنا، اردن، بحرين و ... بيشتر بوده است. بنابر مستندات این گزارش هزينه 18 ميليارد دلاري تصادفات در سال 86 به تنهايي 33 سال بودجه فعلي راهداري كشور، 220 سال بودجه فعلي ايمني‌سازي نقاط حادثه‌خيز كشور، هزينه ايجاد دو ميليون شغل براي جوانان ، ساخت 12 برج به اندازه بزرگ‌ترین برج ساخته شده در دوبی يا خريد 60 فروند هواپيماي ايرباس را پوشش می دهد.

نگاهی به این آمار و ارقام می تواند ما را با ابعاد فاجعه انسانی ای که در جاده های ایران رخ می هد بیشر آشنا کند و با وجود اینکه مهمترین دلیل تصادفات عامل انسانی است اما مسلما نمی توان نقش اتومبیل های غیر استاندارد و کیفیت جاده ها را نیز در بروز این فاجعه نادیده گرفت.امید که حداقل این حادثه دلگداز موجب شود تدبیری اساسی برای ایمن سازی راه ها و کم شدن تلفات جاده ای در پیش گرفته شود.