اروپا ماشه سلاح هسته‌ای ایران را می‌کشد

در شرایطی که کشور‌های غربی از هم‌اکنون با صدور قطعنامه‌ها مسیر بازگشت مکانیسم ماشه را علیه ایران هموار می‌کنند، تجربه ثابت کرده که این تحرکات می‌تواند نتیجه عکس دهد؛ چیزی که عراقچی دیروز همزمان با شروع دور جدید مذاکرات در ژنو، آن را به صراحت بیان کرد و گفت که بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، احتمالاً بحث هسته‌ای را در داخل ایران به سمت ساخت سلاح هسته‌ای تغییر خواهد داد. 

با اینکه پرونده هسته‌ای ایران دوباره به میز مذاکرات با اروپایی‌ها برگشته است تا شاید بتوانند اختلافات باقی‌مانده را حل کرده و برجام را احیا کنند، مقامات ایرانی همزمان با مسیر دیپلماسی، نسبت به عواقب از ریل خارج شدن مسیر مذاکرات هشدار می‌دهند. سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه ایران که در هفته‌های اخیر بار‌ها به طرف‌های غربی اعلام کرده مسیر درست را در قبال برنامه هسته‌ای ایران دنبال کنند، بار دیگر هشدار‌های قبلی را گوشزد کرد. عراقچی روز پنج‌شنبه در گفتگو با گاردین، کشور‌های غربی را تهدید کرد که اگر به سوی اعمال مکانیسم ماشه و بازگرداندن تمامی تحریم‌های سازمان ملل بروند، در این صورت «بحث هسته‌ای در داخل ایران به سمت در اختیار داشتن تسلیحات هسته‌ای گرایش پیدا خواهد کرد.» وزیر خارجه با هشدار ضمنی به کشور‌های غربی درباره اعمال اسنپ‌بک (مکانیسم ماشه) علیه ایران گفت: «اگر کشور‌های اروپایی در شورای امنیت سازمان ملل تحریم‌ها را مجدداً علیه ایران اعمال کنند، آن‌وقت همه در ایران متقاعد خواهند شد که بله، این دکترین اشتباه بوده است.» عراقچی تأکید کرد که ایران پیش از این نیز توانایی و دانش ساخت سلاح هسته‌ای را داشته، اما این موضوع بخشی از راهبرد امنیتی کشور را تشکیل نمی‌دهد. عراقچی در ادامه با اشاره به بحث‌های جاری در محافل حکومتی مبنی بر تغییر دکترین هسته‌ای ایران گفت: «تعامل ایران با غرب در مورد برنامه هسته‌ای تضمین شده نیست. در حال حاضر در ایران این بحث وجود دارد که شاید سیاست اشتباهی بوده است. چرا؟ زیرا ثابت کرد که ما هر کاری که آنها می‌خواستند انجام دادیم و وقتی نوبت آنها بود که تحریم‌ها را لغو کنند، در عمل اتفاقی نیفتاد.»

 جلسه طوفان فکری در ژنو 

وزیر خارجه با اشاره به ملاقات روز جمعه هیئت مذاکره‌کننده ایرانی با طرف اروپایی در ژنو، این جلسه را «یک جلسه طوفان فکری» توصیف کرد و گفت: «هیئت ایرانی در این جلسه خواهد دید که آیا واقعاً راهی برای خروج از وضعیت فعلی وجود دارد یا خیر.» رئیس دستگاه دیپلماسی در عین حال با بیان اینکه نسبت به این دیدار خوش‌بین نیست، بریتانیا، آلمان و فرانسه را متهم کرد که سیاست تقابل را انتخاب کرده‌اند و گفت: «مطمئن نیستم ایران با طرف درستی صحبت می‌کند یا نه.» عراقچی همچنین گسترش برنامه هسته‌ای ایران را نتیجه فشار کشور‌های غربی دانست و با اشاره به قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اظهار داشت: «پس از قطعنامه اخیر شورای حکام، ایران تصمیم گرفته است هزاران دستگاه جدید و بسیار پیشرفته سانتریفیوژ را وارد مدار کند. تزریق گاز به این ماشین‌ها شروع شده است. این نتیجه فشار آنهاست.» عراقچی در عین حال تأکید کرد که جمهوری اسلامی «همچنان در محدوده معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای باقی مانده» و دنبال همکاری است. او همچنین با تأکید ضمنی بر مقطعی بودن سیاست غنی‌سازی زیر ۶۰ درصد گفت: «جمهوری اسلامی در حال حاضر قصد ندارد غنی‌سازی بیش از ۶۰ درصد را انجام دهد.» اظهارات عراقچی در شرایطی بیان می‌شود که قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه برنامه هسته‌ای ایران روز اول آذر با اکثریت نسبی به تصویب رسید. در این قطعنامه، ایران به دلیل توسعه برنامه اتمی خود و عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی محکوم شده است، اما این اقدام تنش‌زا، واکنش فوری تهران را به همراه داشت و با تزریق تعدادی از سانتریفیوژ‌های جدید، سرعت غنی‌سازی را در سایت‌های هسته‌ای بالا برد. اروپا و امریکا تلاش می‌کنند در اکتبر ۲۰۲۵ که مدت توافق برجام به اتمام می‌رسد، دوباره به بهانه‌های مختلف مسیر بازگشت تحریم‌های سازمان ملل را هموار کنند، اما این اقدامات نه تنها گرهی از مشکلات غرب باز نمی‌کند بلکه ممکن است به گفته عراقچی و دیگر مقامات، ایران را به سمت بازنگری در دکترین هسته‌ای سوق دهد. 

 گفتگو‌های صریح در ژنو 

در اولین روز مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی در ژنو، انریکه مورا، معاون کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران گزارشی از دور اول مذاکرات در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرده‌اند و هر دو طرف از «صریح» بودن گفتگو‌ها خبر داده‌اند. غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران در حسابش در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اروپا در موضوع هسته‌ای ایران نیز به دلیل عدم برخورداری از روحیه مسئولیت‌پذیری و اعتماد به نفس لازم، مدت‌ها است از بازیگری تأثیرگذار فاصله گرفته است. اروپا نیازمند خودبازیابی است.» غریب‌آبادی گفت: «با انریکه مورا گفت‌وگوی صریحی در مورد طیفی از موضوعات و همچنین چشم‌انداز مذاکرات هسته‌ای و رفع تحریم در پرتو تحولات جدید داشتیم.» به گفته غریب‌آبادی، «در اولین دور این مذاکرات در ژنو به مورا گفته شد اتحادیه اروپا باید دست از رفتار خودبینانه و غیرمسئولانه خود در قبال موضوعات و چالش‌های این قاره و مسائل بین‌المللی بردارد. اروپا نباید مشکلات و اشتباهات خودش، از جمله در رابطه با منازعه اوکراین، را با درگیر کردن دیگران فرافکنی کند.» از سوی دیگر، مورا نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که در این گفتگو‌ها درباره «لزوم توقف حمایت نظامی تهران از مسکو، یافتن راهکار دیپلماتیک برای پرونده هسته‌ای، تنش‌های منطقه و وضعیت حقوق بشر در ایران» صحبت شده است.

منبع: روزنامه جوان