کاریکاتور گرفتار تکرار تولید است

سرویس فرهنگی « فردا »: محسن نوری نجفی، کاریکاتوریست صاحب نام کشورمان که سال‌هاست در عرصه این هنر دست به فعالیت زده، در 65 نمایشگاه داخلی و خارجی شرکت کرده است. او از سال 58 زمانی که وارد مطبوعات شد، کاریکاتور را شروع کرد.

نجفی که قبل از ورود به عرصه کاریکاتور، نقاشی و گرافیک کار می کرد، همزمان با کشیدن کاریکاتور برای مطبوعات، کار نویسندگی چند صفحه از روزنامه را هم به عهده داشت و برای صفحاتی که مطالبش را خودش تهیه می کرد کاریکاتور هم طراحی می کرد. او که سال ها کاریکاتورهایش در مطبوعات به چاپ رسیده فعالیت های غیررسانه ای نیز داشته است؛ به طوری که تاکنون داور چند نمایشگاه و مسابقه بین‏المللی بوده و در زمینه کاریکاتور آثار مکتوبی چون «ندای سبز»، «حجم مجروح»، «انقلاب سنگ»، «کاریکاتور برای بچه ها»، «اصول مقدماتی انزوا»، «تهران به زودی می میرد» و «گوزن ها» را منتشر کرده است. این کاریکاتوریست که جوایز بین المللی زیادی را از آن خود کرده، اکنون در حال جمع آوری مجموعه کاریکاتورهای خود با عنوان «درود بر صلح» است که قرار است در قالب کتاب یا آثار نمایشگاهی عرضه شود.

مجموعه صلح با چه عنوانی جمع آوری می شود و شامل چند کاریکاتور است؟

چند سالی است شاهد تکرار تولید در زمینه آثار کاریکاتور هستیم. به طوری که در بسیاری از نمایشگاه ها، آثار در ابعاد اجتماعی و سیاسی حالت کلیشه ای به خود گرفته اند. بر این اساس به عنوان یک نقاش، طراح و کاریکاتوریست به این فکر افتادم برای جلوگیری از این تکرار دست به خلق یک مجموعه کاریکاتور با عنوان «درود بر صلح» بزنم. به نظرم ما در تاریخ، فرهنگ و مذهب خودمان طرفدار صلح، دوستی و آرامش هستیم و بر این اساس با در نظر گرفتن این موضوع دست به خلق این مجموعه زدم.

در این کتاب کاریکاتورهای چه هنرمندانی به چشم می خورد؟

همه آثار مربوط به خودم است و در همه آنها به موضوع صلح از نگاه های مختلف پرداخته ام. هنوز فکری برای شیوه ارائه آن ندارم، اما در هر قالبی چه کتاب، چه نمایشگاه و چه برنامه تلویزیونی قابل ارائه به مخاطبان است. هر کسی غیر از من نیز می تواند آن را به مرحله اجرا درآورد. وظیفه من به عنوان هنرمند تولید فکر و هنر است و افراد دیگر همچون برنامه ساز، ناشر و گالری دار می توانند استخراج خوبی از این کار داشته باشند.

گسترش صلح و دوستی قطعا یکی از اهداف شما در شکل گیری این مجموعه بوده است. ایده اولیه پرداختن به این موضوع ریشه در چه دارد؟

تبلیغات منفی که در دنیا علیه ایران و مردمان کشورمان می شود یکی از مواردی بود که مرا برای این کار ترغیب کرد؛ چراکه ما صلح طلب هستیم و زیر پرچم صلح و آشتی زندگی می کنیم و پیام همه ادیان و مذاهب نیز همین صلح و دوستی است؛ بنابراین یقین دارم این مجموعه کاریکاتورها، قابلیت همراهی بسیاری از دوستان و هنرمندان را دارد.

نوع نگاه شما به این موضوع چگونه است؟

من به آثار این مجموعه از یک دید نگاه نکرده ام، بلکه فراتر رفتم و با زاویه های مختلف به مقوله صلح پرداخته ام و تلاشم بر این بوده که کار تکراری نداشته باشم و در عین حال نیز با این آثار گویای صلح طلبی ایرانی ها و رویارویی زبان هنر با چنین مقولاتی باشم که امیدوارم بتوانم با ارائه این مجموعه آثار، مخاطبانم را راضی کنم.

با توجه به فعالیت شما درعرصه های مختلف کاریکاتور، نقاشی و... مجموعه درود بر صلح با چه تکنیکی شکل می گیرد؟

در این تکنیک کارهای من به طرفی می رود که نه کایکاتور و نقاشی است و نه تصویرسازی، بلکه می توان نام طنز ترسیمی را که اسم دیگری برای آثار فکر شده است روی آنها گذاشت. در این طنز ترسیمی برخی کارها غم انگیز و برخی جدی و به دور از کمدی هستند.

این مجموعه بیشتر برای تغییر ذهنیت جوامع غربی به کشورمان و نیز رساندن پیام صلح و دوستی است، بنابراین در قالب کتاب یا نمایشگاه های خارج از کشور می تواند به هدف خود نزدیک تر شود. این در حالی است که شما برای ارائه آن هنوز قالب مشخصی را در نظر نگرفته اید.

احساسم این است که اول در قالب کتاب منتشر شود و سپس به صورت نمایشگاهی آن را در خارج از کشور برگزار کنم. من اکنون بیشتر به بحث تکمیل شدن و رفتن این راه را که وظیفه ای بر خود می دانستم، تمرکز دارم و در نهایت با اتمام کار به شیوه ارائه می رسم که البته معتقدم از این طرح ها هم در قالب کتاب هم در صفحات نشریات و مطبوعات می توان استفاده کرد.

به نظر شما این آثار و حتی خود کاریکاتور چه قدر می تواند در انتقال پیام خالقش به دنیا تاثیرگذار باشد؟

کاریکاتور می تواند تاثیر زیادی در انعکاس وقایع و آن پیامی که خالقش مد نظر دارد، داشته باشد. معتقدم کاریکاتور شعار نیست بلکه تصاویر، معنا را به بهترین شکل به مخاطب القا می کند. مردم روز به روز با تصویر بهتر آشنا می شوند و تصویری که حرفی برای گفتن داشته باشد بیشتر در اذهان عمومی می نشنید. البته ناگفته نماند که بعضی وقت ها این تصاویر نیز می تواند پیام رسان مثبت یا منفی باشد، چرا که در برخی موارد تاثیرگذاری می تواند مخرب یا سازنده باشد.

احساسم این است که آنقدر که یک کتاب صد تصویر می تواند گویا و تاثیرگذار باشد یک کتاب صد صفحه ای نمی تواند. البته این موضوع شامل حال اشعار و ادبیاتمان نمی شود، چرا که به نظرم شعر و ادبیات بالاتر از هر سخنی است و ادبیات کهن و متعالی ما در انتقال پیام ها جای خودشان را دارند، اما به طور کلی دورانی است که خوشبختانه تصویر تاثیرش بیشتر است.

این مجموعه در چه مرحله ای قرار دارد و فکر می کنید چه زمان در دسترس علاقه مندان قرار گیرد؟

اکنون نیمی از کار پیش رفته و همچنان نیز در حال خلق آثار هستم که امیدوارم بهار امسال به اتمام برسد.

منبع: جام جم