گلیم، دستبافتهای زیبا ولی ساده
سرپرست صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی لرستان گفت: لرها گلیم های مرغوبی می بافند که بیشتر با رنگ های سیاه، سبز، آبی و سفید و نقوش خاص منطقه مشخص می شود.
خبرگزاری ایسنا: افشین باباحسینی اظهار کرد: گلیم دست بافته ای ساده از (تار پنبه یا پشم) و پود (پشم) است که معمولا از پشم حیوانات اهلی بر دار افراشته بافته شده که هر منطقه طرح مختص به خود را داراست و عموما به عنوان فرش کاربرد داشته است.
وی با بیان اینکه ممکن است بافت گلیم با تغییراتی کاربردهای دیگری از جمله نمکدان، جل اسب، نوار چادر، غیر از فرش در بین عشایر داشته باشد، اضافه کرد: شاید بتوان گفت در آسیای مرکزی، شرق اروپا و شمال آفریقا هر جا که پرورش بز و گوسفند و شتر رواج داشته و مردمانش در بافت فرش تخصص دارند گلیم هم بافتهاند. مردمان ترکمن، ففقاز، ترک، عرب و... دست بافته گلیم را تولید و بکار میبردند.
باباحسینی یادآور شد: در ادبیات فارسی عموما گلیم با زیلو یا جاجیم و... به یک معنی بکار رفته ولی به طور مشخص گلیم فرشی است که از بافتن پود بر تارهایی که بر دار افراشته تنیده شده است تهیه شده و از دستگاه کمکی نظیر ماسوره و... استفاده نمی شود که این مورد تفاوت گلیم با زیلو یا جاجیم و انواع دیگر ذکر شده در ادبیات است.
سرپرست صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی لرستان با بیان اینکه گلیم با زیلو و جاجیم تفاوت دارد، افزود: گِلیم یا پَلاس یکی از انواع صنایع دستی زیراندازی و پوششی است که از ابریشم، موی بز، پشم گوسفند و یا دیگر چهارپایان اهلی بافته می‌شود. گلیم به شکل سنتی، معمولاً برای پوشاندن زمین، دیوار و یا رواندازی برای حیوانات باربر استفاده شده ولی امروزه به عنوان یک پوشش مدرن برای خانه‌های شهری نیز خریداری می‌شود.
وی با بیان اینکه رنگ‌های استفاده شده در گلیم سنتی گیاهی هستند، ادامه داد: گاهی گلیم‌ها را برای جلوه بیشتر و کهنه شدن رنگ، با چای و پوست گردو شستشو می‌دهند.
باباحسینی تصریح کرد: عشایر و بافندگان گلیم محدودیتی در اندازه گلیم نداشته و با توجه به نیاز خود گلیم را در اندازه کوچک برای واگیره یا بزرگتر برای تزئین(گلیم چه) یا فرش بافته اند و استانداردی در این مورد وجود ندارد. گلیم ها در اندازه رایج برای قالی هم بافته شده اند که می توان به ۷۰×۱۰۰، ۱۰۰×۱۵۰ سانتی‌متر که به ذرع و نیم مشهور بوده و متداول‌ترین اندازه است، ۲×۳ متر و ۳×۴ متر، کناره‌ها و... اشاره کرد.
سرپرست صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی لرستان ادامه داد: انواع گلیم با توجه به نوع بافت آن و نحوه ی پرداخت به صورت تک رو یا دو رو در مناطق مختلف تولید شده است. در بافت گلیم ها طی گذشته از نخ رنگرزی شده با مواد طبیعی استفاده شده است که این سنت در بافت گلیم های سنتی مرغوب و اصیل تا به امروز هم ادامه دارد.
وی خاطرنشان کرد: مواد رنگرزی عموما از منابع گیاهی و معدنی تهیه می شود، هر چند ممکن است از منابع حیوانی نظیر قرمز دانه هم استفاه شود. معمولا نخ های تار که عموما از پشم حیوانات تهیه می شود را رنگرزی کرده و در بافت گلیم با ترکیب این نخ های رنگرزی شده تنوع طرح ها حاصل می شود.
باباحسینی با بیان اینکه عموما نخ تار از پنبه بدست می آید اما بافت گلیم بر تار های جنس پشم نیز مشاهده است، افزود: همچنین نخ پود معمولا از پشم حیوانات اهلی بدست آمده و ممکن است در گلیم های ظریف تر که بیشتر برای تزئین استفاده میشده از نخ کرک(بدست آمده از کرک حیوانات) هم به کارگیری شود.
سرپرست صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی لرستان تصریح کرد: گلیم همه مناطق مختلف ایران از طرح و مواد اولیه ای که برای بافت آن استفاده می شود قابل تشخیص و طبقه بندی است.
وی با بیان اینکه مهمترین بافت آنها، گلیم های سوماک است که در زبان محلی به آن ورنی می گویند، افزود: به طور کلی از طرح های هندسی شکسته با رنگ های ملایم استفاده می کنند و کمتر می توان دو گلیم ایل سون را از نظر طرح و رنگ مشابه یافت. بهترین رواسبی در ایران، جل اسب های سون بوده که به صورت شش تکه با رنگ های متنوع است.
باباحسینی با اشاره به گلیم لری گفت: لرها گلیم های مرغوبی می بافند که بیشتر با رنگ های سیاه، سبز، آبی و سفید و نقوش خاص منطقه مشخص می شود. بهترین بافت لرها خورجین بزرگ برای نگه داری اثاث خانه است. حاشیه آنها را برای آنکه محکم باشد قالی بافی می کنند.
دیدگاه تان را بنویسید