تهران سبزتر از همیشه می‌شود

سرویس اجتماعی فردا: در سال های اخیر،‌ نرخ رشد فضای سبز در تهران بیشتر از قبل شده است. هرچند در برخی از مناطق باغ های قدیمی شهر به خاطر طمع و افزایش ثروت تبدیل به برج های بی شاخ و دم شده اند اما تعداد بوستان ها و درختکاری در معابر نیز چند برابر شده و جلوه ای تازه به پایتخت بخشیده است.

این فضای سبز حتی از دید توریست های خارجی که چندسال یکبار به ایران می آیند دور نمانده و از آن با عنوان فضای سبز شگفت انگیز تهران، یاد می کنند. پیتر اشنایدر، رمان نویس آلمانی در یکی از سفرهایش به تهران گفته بود: "به نظرم تهران،‌ شهر فوق العاده ای است. روبه جلو حرکت می کند و من به خاطر وجود این همه فضای سبز خیلی شگفت زده ام. تهران خیلی خوب ساماندهی شده و من همچنین تحت تاثیر تنوعی که در شهر هم جاری هست قرار گرفتم. شما استایل های متفاوت و مکان هایی را می بینید که کاملا شلوغ و پررفت و آمدند. رفتار دوستانه مردم تهران من را شگفت زده کرد. شما آدم های بسیار مهمان نوازی هستید."

زیاد دور از ذهن نیست تا به یاد آوریم روزهایی را که چهره تهران بیشتر از امروز خاکستری بود؛ نه از این همه فضای سبز در حاشیه بزرگراه ها خبری بود و نه این همه بوستان کوچک و بزرگ در محله ها وجود داشت. بدون تردید بوستان ها به دلیل آنکه بخش قابل توجهی از سطح آن ها را پوشش گیاهی تشکیل می دهد می توانند نقش موثری در کاهش آلودگی ها از جمله آلودگی هوا، آلودگی بصری و آلودگی صوتی داشته باشند. گیاهان علاوه بر جذب دی اکسید کربن و تولید اکسیژن توانایی جذب مقادیر متنابهی از عناصر مضر و ذرات معلق موجود در هوا را دارند.

سرانه فضای سبز هر شهروند تهرانی تا سال ۶۴ تنها نیم متر بود. در سال 82 از ۴ به ۹ متر رسید. براساس آمارهای موجود در طول 8 و در سا ل1393 به ازای هر شهروند تهرانی ۶ متر سرانه سبز اضافه شد. به عبارت دیگر در سال 1392 با ساخت بیش از 200 بوستان در پایتخت سرانه فضای سرانه به ازای هر شهروند تهرانی به ۱۵ متر مربع یعنی به استاندارد جهانی رسید. این در حالی بود که سرانه فضای سبز برونشهری تهران نیز به 23 متر در آن سال رسید. طی یک برنامه 5 ساله قرار بود تا سرانه فضای سبز به 18 متر برسد.

افزایش سرانه فضای سبز در جنوب شهر تهران

سازمان بوستان ها و فضای سبز شهر تهران سعی کرده در راستای افزایش سرانه فضای سبز شهری و متعادل کردن نسبت سطح فضای سبز به فضای سخت گام بردارد که این امر منتهی به افزایش بوستان های محله ای، ناحیه ای، منطقه ای و فرامنطقه ای در تهران شده است. توسعه فضای سبز اطراف تهران با سرعت بیشتری در این سال ها دنبال شده است، به گونه ای که در سال۸۴ کمیسیون زیربنایی هیات دولت طرحی را به تصویب رساند که در آن مقرر شد، پایتخت دارای ۵۰هزار هکتار کمربند سبز شود. طرحی که از سال۶۵ مطرح شده بود و عملیات اجرایی آن نیز از سال۶۹ در اطراف تهران به اجرا گذاشته شده بود اما در دهه سال اخیر تحولی شگرف یافت.

در طی 15 سال اجرای طرح جنگل کاری پیرامون شهر تا سال۸۴ تنها ۲۰هزار هکتار به اجرا درآمد، اما از سال۸۴ این روند رشد بیشتری یافت و در طول ۹سال این طرح پیشرفتی بیش از ۷۴درصدی داشت. تا سال 1394،‌ ۳۸هزار هکتار جنگل‌کاری در قالب کمربند سبز به اجرا درآمد و در همان سال نیز بالغ بر هزارهکتار از اراضی اطراف تهران در قالب طرح کمربند سبز درختکاری شد. در واقع در طول 10 گذشته به‌اندازه ۱۵سال آغازین اجرای این طرح درختکاری در اطراف تهران انجام شد.

در این میان البته در بعضی از مناطق مرکزی شهر که دارای بافت نسبتا قدیمی و متراکم هستند اصولا سطح فضاهای سبز محدودتر و امکان دستیابی به فضاهای باز یا بلامعارض جهت تبدیل آنها به بوستان ها و فضاهای سبز محدود است. در همین راستا اسناد فرا دست شهر تهران از جمله طرح جامع و طرح تفصیلی شهر تهران و پهنه ها و کاربری های مشخص شده که اسناد فوق به عنوان منشور اجرایی مد نظر بوده است. در همین راستا به منظور دستیابی به توزیع عادلانه فضای سبز اولویت پروژه های توسعه ای با مناطقی است که از فضای سبز کم بهره هستند که می توان مناطق ۷ ، ۸ ،۹ ، ۱۰ ، ۱۱، ۱۲ و ۱۷ را نام برد. بوستان ولایت در جنوب شهر تهران توانسته سرانه فضای سبز این منطقه را تا حد زیادی بهبود بخشد. این بوستان یکی از بزرگترین بوستان های پایتخت است.

مدیران شهری چه می گویند؟

علی محمد مختاری،‌ مدیرعامل سازمان بوستان ها و فضای سبز شهرتهران در اظهاراتی در اواخر دیماه سال 1395 با بیان اینکه در طول 11سال اخیر تعداد پارک های شهر تهران از 1000 بوستان به 2 هزار و 211 بوستان افزایش یافته است، گفت: سرانه فضای سبز نیز از 9 متر به حدودا 15.8 متر برای هر شهروند افزایش یافته است.

طرح کمربند سبز از جمله طرح های مهم در پایتخت بوده که در سال 83 مصوب شده بود. مختاری دباره این طرح گفته است: این طرح در کمیسیون زیربنایی دولت 50 هزار هکتار مصوب شد که در حقیقت وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو با سازمان بوستان ها و فضای سبز شهر تهران در این زمینه به عنوان مجری همکاری می کنند. اعتبار این توسعه باید 50درصد توسط دولت تامین شود که البته اراضی ملی توسط سازمان جنگل ها و مراتع در اختیار ما باید گذاشته شود؛ چراکه اراضی ملی باید بلامعارض باشند تا بتوانیم طرح 50 هزار هکتاری را تکمیل کنیم. تاکنون نزدیک به 40 هزار هکتار از این طرح انجام شده است. سعی داریم به کمک شهروندان تا پایان برنامه 5 ساله دوم شهرداری دوم این طرح را تکمیل کنیم. از سوی دیگر در سال 65 صددرصد فضای سبز شهرتهران با آب شرب آبیاری می شد که امروز می توانیم بگوییم صددرصد از آب غیر شرب برای آبیاری استفاده می کنیم و شبکه ای جداگانه ای از چاه ها، قنوات، آب های جاری و همچنین نزولات آسمانی ایجاد کردیم.