سرخوردگی اپوزیسیون

در حالی که مقامات آمریکایی سعی داشتند با استقبال تصنعی از توافق ایران و عربستان، ماجرا را از سر بگذرانند و شکست‌شان علنی نشود، رادیو فردا از قول رسانه‌ها و اندیشکده‌های غربی- آمریکایی تصریح کرد که این رویداد ناکامی و شکست مهمی برای واشنگتن است.

وبسایت رادیو فردا در گزارشی نوشت: اعلام توافق ایران و عربستان، با میانجی‌گری چین برای ارتقای دوباره روابط تهران- ریاض به مناسبات کامل، در صدر گزارش‌ها و تحلیل‌های رسانه‌های آمریکا قرار گرفته و اندیشکده‌های وابسته به جناح‌های مختلف به آن واکنش‌های متفاوتی نشان داده‌اند. روزنامه وال‌استریت ژورنال، این توافق را سبب پیچیدگی بیشتر در شکل‌گیری اتحاد علیه جمهوری اسلامی ایران دانست.

دانیل شاپیرو، از تحلیلگران شورای آتلانتیک، نیز نوشت: هدف راهبردی جمهوری اسلامی ایران برای تسلط بر خاورمیانه تغییر نکرده است. همچنین جاناتان پانیکوف، تحلیلگر دیگر شورای آتلانتیک، نوشت: نقشی که چین در دستیابی ایران و عربستان به این توافق ایفا کرده، هشداری به آمریکاست که نباید خاورمیانه را رها کند. علی باکر، از شورای آتلانتیک هم ابراز عقیده کرد که عربستان دارد نقشی جسورانه در برابر آمریکا بازی می‌کند.

همچنین به باور باربارا اسلاوین، تحلیلگر آمریکایی، این تحول دو گروه را سرخورده می‌کند: یک- حامیان تغییر حکومت در ایران و دو اسرائیل را، که در تلاش شکل ‌دادن ائتلاف با کشورهای منطقه علیه تهران بود.

مارک دوبوویتز، رئیس بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها نیز این تحول را ضربه جدی به دولت آمریکا دانست. به گفته او، چین و ایران یک «کار درخشان» برای تضعیف عادی‌‌سازی رابطه عربستان با اسرائیل و نیز بهبود رابطه سعودی با آمریکا انجام دادند.

همچنین به نوشته نیویورک‌تایمز، عربستان واقف است که ایران همسایه‌ای است که سرانجام باید با آن کنار آید و کشورهای منطقه در حالی که مانند اسرائیل حکومت تهران را یک خطر می‌دانند، اما به اندازه اسرائیل، چندان حاصلی در ادامه منزوی کردن ایران نمی‌بینند.

رون بن‌ییشای، مفسر نظامی اسرائیلی، در روزنامه یدیعوت آحارونوت نوشت این واشنگتن است که یک‌بار دیگر متحمل یک سیلی از عربستان شد. همزمان، واکنش سران دولت و اپوزیسیون اسرائیل حاکی از غافلگیری آنها و عدم آگاهی‌شان از پیشرفت جدی در مذاکرات ایران- سعودی بوده است. آنها هریک دیگری را عامل نزدیکی تهران- ریاض دانسته و به سختی به یکدیگر حمله کردند. در مقابل دولت‌ سوریه و گروه‌های همسو با ایران در منطقه در بیانیه‌های جداگانه در روزهای جمعه و شنبه از تحول در رابطه تهران- ریاض استقبال کرده و آن را به زیان اسرائیل دانستند. اما اردن، مصر و بحرین نیز که با اسرائیل رابطه رسمی دارند، توافق ایران- عربستان را برای کاهش تنش و بهبود فضای منطقه مؤثر دانستند. الجزایر، کویت، سودان، عمان و عراق نیز روز جمعه در بیانیه‌هایی از این تحول حُسن استقبال کردند.

در همین حال شبکه ایران اینترنشنال گزارش داد: توافق تهران و ریاض برای از سرگیری روابط، اسرائیل را نگران و حزب‌الله لبنان را خوشحال کرده است. توافق جمهوری اسلامی و عربستان سعودی برای ازسرگیری روابط با واکنش‌های گسترده بین‌المللی همراه شد. در حالی که مقامات اسرائیل از این توافق به‌شدت ابراز نگرانی کردند، حزب‌الله لبنان از این تحول ابراز خوشحالی کرد. از سوی دیگر وزارت امور خارجه سوریه نیز از این توافق استقبال و اعلام کرد این اقدام «منجر به تقویت امنیت و ثبات در منطقه و گسترش همکاری‌ها» خواهد شد. جو بایدن اما در پاسخ به سؤالی درباره ازسرگیری روابط دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی گفت: «هر‌چه روابط بین ایران و همسایگان عرب آن بهتر باشد، برای همه بهتر است.»

از سوی دیگر، مایکل مکال، عضو مجلس نمایندگان آمریکا، با اشاره به میانجیگری چین در احیای روابط عربستان سعودی و ایران نوشت: «بارها دیده‌ایم که هر اقدام بین‌المللی از سوی چین به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد منافع شرورانه‌اش مورد سوء‌استفاده قرار می‌گیرد و امنیت ملی آمریکا و شرکای ما را تهدید می‌کند.» نفتالی بنت، نخست‌وزیر سابق اسرائیل هم ازسرگیری روابط ایران و عربستان سعودی را تحول «جدی و خطرناک» و «ضربه مهلکی به تلاش برای ایجاد ائتلاف منطقه‌ای» علیه جمهوری اسلامی دانست. بنت این اتفاق را یک شکست بزرگ برای نتانیاهو و پیروزی سیاسی برای تهران دانست.

یائیر لاپید، وزیر امور خارجه سابق اسرائیل، توافق ایران و عربستان سعودی برای ازسرگیری روابط را «شکست کامل و خطرناک» سیاست خارجی دولت نتانیاهو و «فرو ریختن دیوار دفاعی منطقه‌ای» دانست که دولت سابق شروع به ساختن آن کرده بود./کیهان