ضعف اصلی‌ترین نهادهای اجرایی در اجرای قانون برنامه چهارم

قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در یازدهم شهریورماه ۱۳۸۳ در مجلس شورای اسلامی تصویب و پس از ارجاع به شورای نگهبان و رسیدگی در مجمع تشخیص مصلحت نظام و تایید مقام معظم رهبری به دولت ابلاغ شد. برنامه چهارم توسعه، برنامه‌ای است راهبردی که به مدت پنج سال (۱۳۸۸-۱۳۸۴) و یا در صورت تصویب مواردی از آن طی سال‌های بعدی، اساس و مبنای کارهای اجرایی و سازندگی کشور محسوب می‌شود. بخشی از قوانین مندرج در این قانون مربوط به تهیه و تدوین و به تصویب رساندن لوایح، آیین نامه‌ها، اساسنامه و دستور العمل‌ها بوده که طبق ماده ۱۵۹ همین قانون دولت مکلف شد حداکثر تا پایان نیمه اول سال ۱۳۸۴، کلیه آیین نامه‌ها و دستور العمل‌های اجرایی اسن قانون را تهمیه و به تصویب برساند و تعداد آن به ۱۱۲ مورد می‌رسد. بخش اعظمی از مفاد مندرج در این قانون را عملیات اجرایی و شاخص‌های کمی و کیفی تشکیل می‌دهد که تعداد آن به ۲۰۳ مورد رسیده و برخی از آن موارد مقید به مهلت زمانی یک سال و در مواردی دو ساله یا سه ساله و در مواردی نیز مقید به تا پایان برناه چهام توسعه بود. یکی از نهادهای نظارتی عالی رتبه کشور در خصوص میزان پیشرفت و عملیاتی شدن مفاد قانون برنامه چهارم توسعه، به صورت متمرکز و جداگانه خوداظهاری ۱۷ دستگاه اجرایی در میزان پیشرفت و تحقق مفاد این قانون را جمع آوری کرده است. «فردا» در سومین گزارش خود به نتایج آماری خوداظهاری وزارت امور خارجه، وزارت کشور و ریاست جمهوری در میزان تحقق اهداف و برنامه چهارم توسعه می‌پردازد. وزارت امور خارجه در مجموع ۷ تکلیف مقرر در قانون برنامه چهارم توسعه داشته است. از این تعداد ۲ عدد آن گزارش‌هایی است که متضمن کمترین اقدامات بوده نظیر تشکیل جلسات، بررسی‌های اولیه و... (۲۸/۶ درصد) ۴ تکلیف وزارتخانه اقداماتی است که متضمن فعالیت‌های اولیه در جهت تحقق مفاد برنامه بوده نظیر تهیه پیش نویس اولیه، گردآوری اطلاعات، هماهنگی دستگاه‌ها و... (۵۷/۱ درصد) ۱ تکلیف وزارت امور خارجه اقداماتی است که متضمن تحقق کامل اهداف یا تحقق درصد قابل توجهی از اهداف پیش بینی نشده است. (۱۴/۳ درصد)

در مجموع ۳۳ تکلیف مقرر در قانون برنامه چهارم توسعه داشته است. از این تعداد ۱۴ عدد آن گزارش‌هایی است که متضمن کمترین اقدامات بوده نظیر تشکیل جلسات، بررسی‌های اولیه و... (۴۲/۴ درصد) ۲ تکلیف وزارتخانه اقداماتی است که متضمن فعالیت‌های اولیه در جهت تحقق مفاد برنامه بوده نظیر تهیه پیش نویس اولیه، گردآوری اطلاعات، هماهنگی دستگاه‌ها و... (۶/۱ درصد) ۵ تکلیف وزارتخانه اقدامات است که متضمن فعالیت‌های لازم اما نه کافی، در جهت تحقق مفاد برنامه بوده نظیر تصویب اولیه آیین نامه‌ها و...، تامین اعتبار، انجام برخی اقدامات اجرایی و تحقق بخشی از اهداف پیش بینی شده. (۱۵/۱ درصد) ۱۲ تکلیف وزارت کشور اقداماتی است که متضمن تحقق کامل اهداف یا تحقق درصد قابل توجهی از اهداف پیش بینی نشده است. (۳۶/۴ درصد)

در مجموع ۱ تکلیف مقرر در قانون برنامه چهارم توسعه داشته است. این ۱ تکلیف نیز از گزارش‌هایی است که متضمن کمترین اقدامات بوده نظیر تشکیل جلسات، بررسی‌های اولیه و... (۱۰۰ درصد)