کشمکش بر سر پزشک خانواده

مهر: با وجود اینکه هجدهم تیرماه سال جاری دکتر محمد شریعتی، قائم مقام معاون بهداشتی وزیر بهداشت اعلام کرد که" بیمه ها به دلیل مشکلی که در چاپ و توزیع دفترچه‌های درمانی داشتند، باعث شدند که سرانه پزشک خانواده پرداخت نشود و در نتیجه در اجرای این برنامه دچار تاخیر شویم" روز دوشنبه سوم مردادماه معاون وزیر بهداشت عنوان کرد" این طرح در حدود 160 شهر کشور اجرا می شود و حدود 12 میلیون نفر نیز تحت پوشش می گیرند". شریعتی همچنین اظهارات مدیرعامل صندوق تامین اجتماعی مبنی بر آماده بودن دفاتر درمانی برنامه پزشک خانواده در سه استان پایلوت کشور را رد کرده و گفته است: "بیمه ها در چاپ و توزیع این دفترچه ها مشکل داشتند" اما از سویی دیگر علیرضا مصداقی نیا، معاون وزیر بهداشت در این باره گفته است: "توزیع دفترچه های بیمه مخصوص طرح پزشک خانواده در سه استان کشور آغاز شده است و اکنون نیز در حال هماهنگی با بیمه ها و وزارت رفاه و تامین اجتماعی هستیم تا دفترچه های بیمه برای جمعیت در حال پیوستن به طرح پزشک خانواده نیز هرچه سریع تر آماده شود". طرح پزشک خانواده چیست؟ طرح ملی پزشک خانواده قرار بود از مرداد 84 با هدف ارتقای بهداشت و پیشگیری از بیماری‌های شایع در روستاها اجرا شود و هدف از اجرای آن آن استقرار پزشکان عمومی در روستا و توزیع دفترچه‌های بیمه روستایی است. پزشک خانواده و تیم همراه آن شامل 17 نفر می‌شوند که مسئولیت سلامت جمعیت زیر پوشش خود را بر عهده دارند. این گروه به‌عنوان سطح اول خدمات‌رسانی وزارت بهداشت و نظام سلامت کشور باید قبل از بروز بیماری، سلامت افراد را کنترل کنند و به عبارت دیگر، وکیل سلامت مردم و مشاور آنان باشند؛ همچنین نظارت بر امور مرتبط با بهداشت محیط و کنترل عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت از وظایف پزشک خانواده به شمار می‌رود. درصورتی که یکی از اشخاص زیر پوشش بیمار شد، پزشک خانواده به درمان وی می‌پردازد و اگر لازم بود وی را به سطح دوم یا سوم درمانی که پزشک متخصص و فوق تخصص است، ارجاع می دهد. تیم سلامت شامل چهار پزشک، دو پرستار، دو ماما، یک کارشناس تغذیه، یک روان‌شناس، سه کاردان یا کارشناس بهداشت خانواده، یک کاردان یا کارشناس مبارزه با بیماری‌ها، یک کاردان یا کارشناس بهداشت محیط و حرفه‌ای، یک کاردان یا کارشناس اسناد و مدارک پزشکی و یک نفر نظافتچی است. مقصر اصلی وزارت بهداشت است طرح پزشک خانواده از همان ابتدا با اما و اگرهای زیادی روبرو بود و بسیاری از صاحبنظران بر این عقیده بودند که اجرای آن تقریبا ناممکن است؛ ناهماهنگی سازمانهای بیمه گر و کمبود اعتبار در این بخش از دلایل اصلی این افراد بود. اما سازمان تامین اجتماعی کشور این ضعف را نپذیرفته و مشکل را بر گردن وزارت بهداشت و ناتوانی مسئولان استانی بهداشت می گذارد. رحمت الله حافظی نوزدهم تیرماه سال جاری درباره انتقادات مطرح شده مبنی بر همکاری نکردن سازمان‌های بیمه‌گر با برنامه پزشک خانواده گفت: برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع سفینه نجات نظام سلامت کشور است و از زمان شروع به کار تیم مدیریت جدید در سازمان تأمین‌اجتماعی تاکنون از هیچ‌گونه همکاری در اجرای این طرح کوتاهی نشده و تأمین‌اجتماعی به طور کامل تعهدات خود را در این رابطه انجام داده است. وی انتقاد کرده که متأسفانه وزارت بهداشت به جای اجرای وظایف و تلاش مضاعف برای اجرای این طرح با فرافکنی، مشکلات و ضعف‌ها را به پای سازمان‌های بیمه‌گر از جمله تأمین‌اجتماعی می‌گذارد که این کار اقدامی ناصواب و غیراخلاقی است. حافظی با اشاره به اجرای نامناسب برنامه پزشک خانواده در سه استان منتخب برای اجرای آزمایشی این طرح گفته است: به طور نمونه در استان خوزستان 10 شهر مشمول عملیات پزشک خانواده می‌شوند ولی در 6 شهر اجرا شده است و در استان سیستان و بلوچستان که چهار شهر مشمول اجرا هستند، طرح در دو شهر اجرا شده است؛ همچنین در استان چهارمحال و بختیاری که وزارت بهداشت موظف به اجرای طرح در 5 شهر بود تنها در یک شهر نسبت به اجرای برنامه اقدام شده است. این انتقادات حافظی در حالی است که شریعتی اظهارات مدیرعامل صندوق تامین اجتماعی را تکذیب کرد و گفت: در جلسات کارشناسی با مدیران میانی سازمانهای بیمه گر، علت تاخیر در چاپ و توزیع دفترچه های درمانی مشخص شد و شاهد ادعاهای ما، نامه ای است که سازمان بیمه خدمات درمانی به دانشگاهها زده و درخواست کرده بود که دفترچه های درمانی بعد از انجام اصلاحات توزیع شود. تناقض دو میلیون نفری در تعداد افراد تحت پوشش یکی دیگر از تنقاضاتی که در سخنان مسئولان وزارت بهداشت وجود دارد و به نوعی بیانگر اجرایی نشدن طرح پزشک خانواده است، آمارهایی است که از افراد تحت پوشش این طرح ارائه می شود؛ از سویی معاون وزیر بهداشت اعلام کرده که 12 میلیون نفر در کشور پوشش داده می شوند و از طرفی دیگر حسین آقاجانی، معاون وزیر بهداشت می گوید که 14 میلیون نفر شهر نشین شامل این طرح می شوند. اگرچه دو نهاد وزارت بهداشت و سازمان تامین اجتماعی بارها در پاسخ به پیگیری رسانه ها در خصوص سرانجام طرح پزشک خانواده سعی کردند که نهاد مقابل را مقصر جلوه دهند و دلیل تعلل در اجرای طرح را به گردن دیگری نهند، اما این دعواها و کشمکش های رسانه ای تاکنون موجب نشده که این مسئولان خود را از تکاپو بیندازند و طرح پزشک خانواده را غیرقابل اجرا بدانند. در آخرین واکنش مسئولان این طرح، حسن آقاجانی، مشاور وزیر بهداشت موضوع مسکوت ماندن طرح پزشک خانواده را یک شایعه خواند و گفت: طرح این موضوع دروغ شاخداری است که نباید به آنها توجه کرد. سخنان آقاجانی در حالی است که بیش از پنج ماه از ابتدای سال می گذرد و حتی یک یا دو شهر از مجموعه 160 شهر نیز تحت پوشش طرح قرار نگرفته اند. --------------