هنر صنعت ایرانی در سراشیبی بازار جهانی

باشگاه خبرنگاران جوان: فرش دست بافت یکی از شاخص‌ترین محصولات تولیدی کشور در چند دهه گذشته بوده است تاجایی كه بسیاری از مردم دنیا ایران را با نام قالی ایرانی می شناسند و اعتبار برند فرش ایران در دنیا به اثبات رسیده است. اما در 10 سال گذشته به دلیل مشکلات داخلی و همچنین رویداد و تغییرات جهانی شاهد افول صادرات فرش دستبافت به خارج از کشور بوده ایم و این کاهش صادرات در مرحله نخست دامن قالیبافان کشور را که تعدادشان نیز کم نبود، گرفت و موجب تعطیل شدن تعداد زیادی از کارگاه‌ها و خاموشی دارهای قالی در خانه‌های روستايی و شهری شد، علت اصلی کاهش صادرات را می توان در جاهای مختلف جستجو کرد اما ضعف سیاست گذاری های کشور برای حضور قوی در بازارهای جهانی، بروز رقبای جدید و همچنین ركود اقتصادی در غرب را می توان به عنوان دلایل اصلی این اتفاق نامبارک در حوزه فرش دستبافت دانست. با کم رنگ شدن حضور قالی‌های خوش نقش ایرانی در ویترین‌های آمریکا و کشورهای اروپایی شاهد نقش آفرینی رقبای جدیدی چون پاکستان و هند بودیم که گاهی با تقلید از طرح‌های ایرانی محصولاتشان را حتی به نام برند ایرانی به بازار جهانی قالب می کردند و سودهای سرشاری از این راه عاید این رقبای تازه به دوران رسیده قالی ایرانی شد. برای روشن تر شدن عوامل اصلی افول صادرات فرش در کشور و راهکارهای نجات از این وضعیت ناگوار با دو تن از مسئولان حوزه فرش به گفت وگو نشسته ایم. با 70 میلیون دلار صادرات به آمریکا دردی از فرش دوا نمی شود رضی میری نایب رئیس اتحادیه تولید و صادرات فرش دستباف ایرانی در رابطه با موضوع صادرات فرش دستبافت گفت: چالش‌های صادرات فرش جدا از چالش های کل کشور نیست و تمام مشکلاتی که صادرات در ایران با آن مواجه شده برای فرش هم صادق است. وی در ادامه افزود: نرخ ارز واقعی نیست و قیمت تمام شده ای كه در بازارهای بین المللی عرضه می شود قابل رقابت با رقبای فرش ایرانی نبوده و این نکته در صادرات فرش حائز اهمیت است. میری تصریح کرد: نکته دیگر این است كه بازار آمریکا را از دست داده ایم، واکنون هم كه دوباره وارد شده ایم به دلیل مشکلات بسیاری در این بازار جایگاه مشخصی نداريم و با 70میلیون دلار صادرات به آمریکا دردی از صادرات دوا نمی شود به نظر من این میزان هم ادامه نخواهد داشت. نایب رئیس اتحادیه تولید و صادرات فرش دستبافت افزود: قانون اوپک در آمریکا باعث می شود اگر فرش را به نمایشگاه بردیم، نتوانیم پس بیاوریم و به همين دليل نمی توانیم در نمایشگاه های این کشور ، شرکت فعال داشته باشیم. وی در پایان در پاسخ به این سؤال که راهکار اصلی برای از بین بردن مشکلات پیش روی صادرات فرش چیست، تأکید کرد: برای اینکه راه حلی پیدا کنیم باید مشکلاتی که ذکر شده حل شود و ثبات نرخ ارز یکی از اصلی ترین راهکارهایی است که نه تنها می تواند صادرات فرش، بلکه کل صادرات کشور را نیز رونق بخشد. هنر صنعت ایرانی در سراشیبی بازار جهانی در ادامه حمید کارگر رئیس مرکز ملی فرش ایران در رابطه با موانع پیش روی صادرات فرش بیان کرد: فرش ایرانی در حوزه صادرات دارای موانع آزاردهنده متعددی است که یکی از آنها ظهور و بروز انوع کفپوش های جایگزین و زیراندازهای صنعتی مثل فرش ماشینی، موکت، پارکت و موارد مشابه است و نکته ای دیگر تغییر سبک زندگی و صلاحیت مصرف کنندگان فرش در بازارهای مختلف است. وی در ادامه افزود: نکته قابل ملاحظه در صادرات فرش تحریم ها، تنگناهای اقتصادی، ریسک بالای صادرات در بعضی های بازارهای هدف، مشکلات نقل و انتقال ارز، افزایش هزینه های حمل و نقل و بیمه محصولات و مواردی از این دست است. کارگر همچنین تصریح کرد: حضور قدرتمند بعضی از رقبای ما مانند هند و پاکستان در برخی از بازارهای هدف به ویژه با اتکا به مزیت هایی مثل نیروی کار ارزان و قیمت تمام شده پایین مزید بر علت است زیرا می دانیم که فرش کشورهای رقیب ما با بهای کمتری تولید و به بازار عرضه می شود. رئیس مرکز ملی فرش ایرانی اذعان داشت: در کنار این مسائل، مسائلی مثل سستی و کاهلی فعالان فرش در تطبیق طرح‌های و نقش‌ها و رنگ آمیزی با نیاز و سلیقه بازار امروز، تأثیر به سزایی در کاهش صادرات این هنر صنعت ایرانی داشته است. وی اظهار داشت: از طرفی تورم هم بر قیمت تمام شده فرش اثر گذاشته و مجموعه ای از عوامل داخلی و خارجی تنگاناهای شدیدی را در حوزه صادرات پدید آورده است. حمید کارگر تأکید کرد: بعضی از این عوامل از دسترس ما خارج است، مانند وقوع رکود اقتصادی در کشورهای اروپایی که موجب شد در سال های گذشته فرش دستبافت به عنوان یک کالای لوکس از سبد خانوار اروپایی دور شود اما این چالش ها و مشکلات به معنای تسلیم شدن و رها کردن بازار نیست. وی در پایان تصریح کرد: فعالان فرش ایران حتی در بدترین شرایط تحریم و بسته شدن بازار آمریکا به سراغ بازارهای جدید رفتند و در همین مدت حتی رقیبی مثل چین را به خریدار فرش ایرانی تبدیل کردند و همچنان امیدوار هستیم با استفاده از ابزارهای مختلف به حوزه تجارت مانند اعزام و پذیرش هیأت های تجاری، برگزاری نمایشگاه‌های برون مرزی و فرآیند تبلیغات بازارهای هدف ، شاهد افزایش صادرات و توسعه آن باشیم.