رمزگشایی از سکوت برجامی بایدن / «تقبیح خروج ترامپ از برجام» و دیگر هیچ!

گروه بین الملل فردا: جو بایدن نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر ۲۰۲۰، همچنان سعی دارد از پرسش خبرنگاران مبنی بر "چگونگی مواجهه با برجام " در صورت پیروزی در انتخابات فرار کند. اگرچه مشاوران و هم حزبی‌های بایدن در این خصوص توضیحاتی داده و صراحتا گزینه "بازگشت مشروط آمریکا به برجام" در عین " حفظ فشار حداکثری به ایران" را مطرح کرده اند، اما بایدن کماکان در این خصوص ساکت است. این سکوت، بیش از آنکه محصول سردرگمی بایدن و دموکرات‌ها باشد، محصول پایبندی آن‌ها به روش‌های اتخاذ شده از سوی دولت ترامپ می‌باشد.

چرا بایدن در قبال برجام سخنی نمی‌گوید؟

اگرچه برخی تصور می‌کنند که سکوت بایدن در قبال برجام و چگونگی مواجهه دولت دموکرات آمریکا با توافق هسته ای، معلول عدم جمع بندی وی و اطرافیانش در این خصوص می‌باشد، اما مروری بر مواضع مشاوران بایدن چنین چیزی را نشان نمی‌دهد! در پی افزایش احتمال شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر، بسیاری از تحلیلگران بر روی رفتار سیاسی جو بایدن و دموکرات‌ها (در صورت پیروزی در انتخابات) متمرکز شده اند. بایدن در تازه‌ترین مواضع خود، ضمن تقبیح خروج دولت ترامپ از سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که به محض بازگشت خود به کاخ سفید، به این سازمان بین المللی باز می‌گردد. این اعلام موضع صریح بایدن، مورد توجه بسیاری از رسانه‌های آمریکایی قرار گرفته است! این موضع گیری به تنهایی نشان می‌دهد که بایدن تکلیف خود را با بسیاری از پدیده‌ها و تصمیمات ترامپ مشخص کرده است. این قاعده قطعا شامل حال توافق هسته‌ای میان ایران و اعضای ۱+۵ نیز خواهد شد!

خروج ترامپ از برجام اشتباه بود!

معاون رئیس جمهور سابق آمریکا سعی دارد در قبال برجام، معطوف به "گذشته" سخن بگوید نه "آینده"! او بار‌ها اعلام کرد است که خروج ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران اشتباه بوده و به حیثیت بین المللی آمریکا لطمه وارد کرده است! با این حال وی دقیقا نگفته است که در صورت پیروزی در انتخابات، چه تصمیمی را در قبال این توافق اتخاذ خواهد کرد. در این میان نکته‌ای وجود دارد که نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت: اینکه بایدن در برخی پرونده‌های دیگر (مانند انتقال سفارتخانه آمریکا به بیت المقدس) نیز به شدت از ترامپ انتقاد کرده، اما در نهایت تاکید کرده است که به همان تصمیم دولت فعلی پایبند خواهد بود. بنابراین، امکان دارد بایدن حتی در صورت پیروزی در انتخابات و تکرار موضع خود در خصوص اشتباه بودن خروج ترامپ از توافق هسته ای، به این توافق (حداقل به سادگی) باز نگردد.

شاید بایدن هنوز در خصوص حدود و ثغور رفتار دولت خود با مسئله برجام (به لحاظ تاکتیکی) به نتیجه جامعی نرسیده باشد، اما در خصوص کلیت ماجرا، یعنی "حفظ استراتژی فشار حداکثری" یا "تحمیل تعهدات جدید به ایران " با مشاوران خود هم نظر است.

مشاوران بایدن چه می‌گویند؟

با وجود اینکه بایدن از اظهار نظر صریح در خصوص نحوه مواجهه خود و دولتش با برجام سر باز می‌زند، برخی مشاوران وی از این موضع پرده برداشته اند. ریچارد نفیو معمار تحریم‌های ایران در دوران اوباما تاکید کرده است که ایران باید در ازای بازگشت دولت بایدن به برجام، برخی تعهدات سخت‌تر مانند "حدف بند غروب آفتاب" و پذیرش دائمی شدن محدودیت‌های هسته‌ای خود را بپذیرد. جک سولیوان و ویلیام برنز دو دیپلمات برجسته حزب دموکرات آمریکا که در انعقاد برجام نیز نقش داشته اند، معتقدند که باید راهبرد فشار حداکثری ترامپ بر ایران را ادامه داد نا در نهایت، "توافق جامع" میان ایران و اعضای ۱+۵ منعقد شود! این همان نقشه راهی است که ترامپ نیز مدنظر قرار داده و استراتژی و تاکتیک دولت خود را نیز بر این گزاره استوار ساخته است.

رمزگشایی از مواضع بایدن در قبال برجام، با توجه به مواضع مشاوران وی امکانپذیر خواهد بود. "یورونیوز " در این خصوص می‌نویسد:

" بایدن اولین شرط بازگشت آمریکا به برجام را پایبندی دوباره ایران به این توافق‌نامه هسته‌ای عنوان کرده است. او همچنین به طرفداران خود وعده داده که با همکاری متحدان آمریکا نسبت به تقویت و گسترش برجام اقدام خواهد کرد. در واقع او با اشاره تلویحی به کافی نبودن ابعاد فعلی برجام تاکید کرده که همزمان باید به طور موثرتری ایران را به عقب‌نشینی از اقدامات بی‌ثبات کننده در منطقه وادار کرد، اقداماتی که به گفته آقای بایدن در چارچوب توافق هسته‌ای، انجام آن‌ها از سوی آمریکا و متحدانش مجاز شده بود. "

تاکتیک انتخاباتی "مخالفت با وضع موجود"

برای بایدن و همراهانش، "مخالفت با وضعیت موجود"اصالت و موضوعیت دارد نه "ترسیم وضعیت مطلوب"! آن‌ها برای پیروزی در انتخابات، قصد دارند با همه تصمیمات ترامپ مخالفت کنند، اما این به معنای عدول واقعی از آن تصمیمات (در صور پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات) نیست. نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از یک سو اقدامات ترامپ در قبال ایران، فلسطین و دیگر کشور‌ها را مورد انتقاد قرار می‌دهد و از سوی دیگر به صاحبان قدرت در واشنگتن تضمین می‌دهد تا دقیقا به همان اقدامات پایبند باشد! فراتر از همه این موارد، بایدن قطعا در مذاکرات پشت پرده خود با لابی آیپک، از عزم راسخ خود برای پیشبرد پروژه خطرناک "تجزیه عراق" سخن گفته است. تز "تجزیه عراق" به سه کشور "سنی نشین"، " شیعه نشین" و " کرد نشین" اولین بار و در سال‌های ابتدایی پس از اشغال این کشور، توسط بایدن مطرح شد. این طرح (تجزیه عراق و دیگر کشور‌های منطقه) هم اکنون به یک " مبنای راهبردی " در سیاست خارجی آمریکا تبدیل شده و هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه موظف به حرکت در چارچوب آن هستند. همچنین همگان به خطر دارند که بایدن از جمله سناتور‌های دموکراتی بود که در سال ۲۰۰۳ میلادی، با حمله به عراق از سوی دولت جرج واکر بوش موافقت کرد. در قبال برجام نیز بایدن به دنبال همین گزاره است. او ترامپ را بابت خروج از توافق هسته‌ای تقبیح می‌کند، اما قصد ندارد به سادگی استراتژی "فشار حداکثری علیه ایران" را کنار بگذارد!