رسالت: گريز از بی‌دينی
افراد صاحبنظر، بايد در مورد همه گرايش‌هاي فرهنگي تحقيق نمايند تا اطلاعاتي كامل و جامع از آنها را در اختيار همه افراد جامعه بگذارند تا اقشار مختلف جامعه در مقابل ايده‌ها و فرهنگ‌ها به انفعال نيفتند. به همين جهت، احساس مي‌شود اين مسائل از اهميت ويژه‌اي برخوردارند.
«گريز از بي‌ديني»عنوان سرمقاله‌ي روزنامه‌ي رسالت به قلم الهام‌نصرتي-دکترحامد حا‌جي حيدري است كه در آن مي‌خوانيد؛بشر کلافه مي‌شود از اين وضع...دين با سه مؤلفه مهم اعتقاد، ايمان و شريعت، يك نهاد اجتماعي بي‌مانند محسوب مي‌شود كه بديلي براي انجام كاركردهاي آن وجود نداشته و ندارد. از آغاز گسترش فرايند مدرنيت در جهان، روند رو به گسترش وضعيت سكولار و زوال سطوح مختلف حيات ديني، بحران‌هاي اجتماعي متعددي را موجب شده است. بشر کلافه مي‌شود از اين وضع... با توجه به فرايند عمومي جهاني‌شدن، نهادها و زندگي مدرن، بررسي عوامل و مؤلفه‌هاي مختلف سكولاريسم از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. در جهان امروز با وجود وسايل ارتباط جمعي، هيچ نظريه، ديدگاه و فرهنگي تنها در يك كشور خاص باقي نمي‌ماند و اطلاعات به سرعت مبادله مي‌شوند. به همين دليل، دولت‌ها نمي‌توانند جلوي تبادل اطلاعات و به طور كلي، تهاجم فرهنگي بايستند. افراد صاحبنظر، بايد در مورد همه گرايش‌هاي فرهنگي تحقيق نمايند تا اطلاعاتي كامل و جامع از آنها را در اختيار همه افراد جامعه بگذارند تا اقشار مختلف جامعه در مقابل ايده‌ها و فرهنگ‌ها به انفعال نيفتند. به همين جهت، احساس مي‌شود اين مسائل از اهميت ويژه‌اي برخوردارند. سكولاريسم يكي از تلقي‌هاي متداول از دنياي غرب است؛ سكولاريسم را رد صورت‌ها و عملكردهاي ديني و مقدس، به نفع تلقي‌ها و تصميم‌گيري‌هاي عقلاني و دنيوي و نهادهاي مدني و حكومتي مي‌دانند. بنا به اين تعريف، سكولاريسم آهنگ زدوده شدن دين از صحنه‌هاي مختلف زندگي افراد است. با توجه به اينكه قرآن كريم آخرين كتاب آسماني و فرجامين برنامه زندگي بشر است، كشف مواضع قرآن در مورد اين تحولات و رسوخ رو به گسترش دنيوي شدن، حيطه پژوهشي پر رونقي را موجب خواهد شد. اين نوع مطالعه، نظر به مجموعه اهميت‌هاي پيش‌گفته در مقايسه با ساير مطالعاتي كه در حوزه دين‌شناسي و جامعه‌شناسي صورت مي‌گيرد، اولويت دارد. استراتژي اصولي ما در اين سلسله گفتارها، در گام نخست، استخراج جنبه‌هاي مختلف سكولاريسم در مساعي نظري مختلف متألهان، جامعه‌شناسان و ساير دانشمندان علوم انساني، و در ادامه، استخراج مواضع قرآن كريم در باب اين جنبه‌هاست. اين قالب و شيوه پرسشگرانه از محضر قرآن کريم که سؤالات آن از جانب سازه‌هاي نظري پيشرفته و نيرومند علوم انساني مدرن به دست مي‌آيد، مي‌تواند به مثابه يک روش‌شناسي تازه و راهگشا براي مقدمه‌چيني علوم انساني اسلامي فراهم آورد. الگوي تدوين اين تحقيق، يک نقشه راه خواهد بود. و توفيق در اين مهم را به خدا مي‌سپاريم، همانا که او به حال بندگان آگاه است... هر چند سكولاريسم و سكولاريته مانند بسياري مفاهيم ديگر در علوم انساني مدرن، مفاهيم جديدي هستند، ولي واقعياتي كه اين مفاهيم به آنها اشاره مي‌كنند، ابداً تازه نيستند، و بسياري از آنها، جنبه‌هاي ثابتي از حيات انساني بوده‌اند. دين، حيات ديني، شريعت، ايمان، بي‌ديني، حيات كافرانه، نگاه فارغ از دين به جهان و… ابداً موضوعات تازه‌اي نيستند و حداقل در سراسر تاريخ مضبوط بشر، جنبه‌هاي حيات انساني را تشكيل داده‌اند. آشکارا، اديان، اديان توحيدي و خصوصاً دين اسلام و قرآن كريم به اين جنبه‌هاي متعارف از حوزه نظري دين، سكولاريسم و سكولاريته بي‌اعتنا نبوده‌اند، بلكه اين موضوعات به نوعي، وجهه همت اصلي آنها بوده‌اند. خواهيد ديد… ملاحظه خواهيد کرد… و اين تحقيق، نشان خواهد داد كه بررسي قرآني در مورد اين جنبه‌ها، ابعاد تازه‌اي از موضوع سكولاريسم و سكولاريته را روشن مي‌كند كه تا كنون نزد متألهان و جامعه‌شناسان مطرح نبوده است و مي‌توان ايده‌هاي تازه‌اي را در باب ابعاد اين موضوع و علل و عوامل منجر به آن فهميد. اين، تنها يک طرح مبحث و معرفي بود و از اين پس، حاصل مطالعه‌اي تقديم خواهد شد که طي آن، 185 بهره از قرآن کريم، که حاصل يک مطالعه نظري، همراه با کاوش و بحث و بررسي در 285 آيه از آيات کريم قرآن مجيد است و مستظهر به 38 منبع مستقيم و 76 منبع غير مستقيم فارسي، عربي و انگليسي خواهد بود، در ميان گذاشته خواهد شد.
دیدگاه تان را بنویسید