اژه‌ای: قوه قضائیه به دنبال تصدی‌گری در نهاد داوری نیست

رئیس قوه قضائیه گفت: نمی‌خواهیم نهاد داوری را به مجموعه‌ای تبدیل کنیم که همه امورش زیر نظر دستگاه قضائی باشد و نمی‌خواهیم به تصدی‌گری در این نهاد بپردازیم و در همه امور آن دخالت کنیم.

به نقل از مرکز رسانه قوه قضائیه، حجت‌الاسلام محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه طی سخنانی در آیین تحلیف نخستین دوره داوران حرفه‌ای، ضمن تشریح قدمت نهاد داوری به منظور حل و فصل اختلافات حقوقی اشخاص در دنیا، اظهار کرد: باید در امر ارتقا، توسعه و فرهنگ‌سازی نهاد داوری اهتمام داشته باشیم؛ چرا که این نهاد واجد ویژگی‌هایی است که سبب می‌شود در حل و فصل دعاوی میان مردم، تسهیل و تسریع صورت گیرد.

رئیس دستگاه قضا با اشاره به تکلیف قانونی ناظر بر ساماندهی امر حل و فصل اختلافات از طریق داوری و توسعه نهادهای داوری، گفت: یکی از الزامات مهم توسعه حل و فصل اختلافات از طریق داوری، فرهنگ‌سازی این مقوله در میان آحاد مردم است؛ برای فرهنگ‌سازی نیز نباید به صرف تبلیغات رسانه‌ای بسنده کرد، بلکه بزرگ‌ترین مبلّغِ نهاد داوری، مردمی هستند که وقتی دعاوی خود را به چنین نهادی ارجاع می‌دهند، با حُسن امور مواجه می‌شوند.

رئیس قوه قضائیه بیان کرد: به طور کلی ، این عمل و رفتار ماست که در افزایش رضایتمندی و جلب اعتماد مردم موثر است؛ اگر چه تبلیغات نیز در امر تبیین و فرهنگ‌سازی مؤثر است، اما اصالت با عمل و رفتار ماست؛ چنانچه در هر کاری اقدامات و کنش ما مناسب و در جهت منافع مردم نباشد، به صرف تبلیغ، رضایتمندی حاصل نمی‌شود؛ بنابراین بهترین مبلّغ، مردمی هستند که از عمل و رفتار ما رضایت دارند.

رئیس عدلیه ادامه داد: نهاد داوری باید به گونه‌ای عمل کند که خروجی کارش ایجاد رضایتمندی در مردم و تکریم مراجعان و سرعت و دقت در رسیدگی‌ها باشد. سازوکار اعتمادسازی و جلب و افزایش اعتماد مردم به نهاد داوری، موضوع بسیار مهمی است.

اژه‌ای سپس خطاب به داوران حرفه‌ای که با اخذ پروانه به حل و فصل اختلافات حقوقی اشخاص می‌پردازند، گفت: انگیزه شما داوران حرفه‌ای باید خدمت به مردم، تسهیل و کم‌هزینه‌تر کردن امور ارجاعی آنها و اطمینان‌بخشی به آنها باشد. اطمینان‌بخشی از این حیث که مردم، اعتماد و وثاقت پیدا کنند که در فرآیند حل و فصل اختلافات‌شان از طریق داوری، منافع‌شان بیشتر تأمین و کرامت و آبروی‌شان نیز حفظ می‌شود.

وی با اشاره به حمایت‌های دستگاه قضائی از توسعه نهاد داوری در فرآیند حل و فصل اختلافات حقوقی اشخاص، گفت: قوه قضائیه در اعتباربخشی هر چه بیشتر به رأی داوری و همچنین آموزش داوران و افزایش آگاهی‌بخشی به مردم برای مراجعه به نهاد داوری، حمایت‌های لازم را انجام می‌دهد.

قاضی‌القضات بیان کرد: ما نمی‌خواهیم نهاد داوری را به مجموعه‌ای تبدیل کنیم که همه امورش زیر نظر دستگاه قضائی باشد؛ ما نمی‌خواهیم به تصدی‌گری در این نهاد بپردازیم و در همه امور آن دخالت کنیم؛ بلکه می‌خواهیم حمایت‌های لازم را از این نهاد در راستای کاهش ورودی پرونده‌ها به دستگاه قضائی به عمل بیاوریم؛ البته در مواردی که مقتضی است، نظارت‌های خود را بر نهاد داوری در راستای تأمین حقوق مردم و مراجعان، اعمال خواهیم کرد.

رئیس قوه قضائیه در ادامه توصیه‌های مهمی را خطاب به متولیان امر نهاد داوری مطرح کرد و گفت: در فرآیندهای داوری، پیچیدگی‌های زیادی ایجاد نکنید که همین فرایندهای پیچیده مانند روند برخی دادرسی منجر به اطاله رسیدگی‌ها شود؛ همچنین در نحوه پیشبرد امور داوری به گونه‌ای عمل کنید که اطمینان مردم  و مراجعان نسبت به صحت و اتقان کار و امانتداری داوران افزایش یابد؛ از سویی دیگر باید نهاد داوری به سهولت در دسترس همه مردم باشد و چنانچه به نحوی باشد که دسترسی همه مردم در سطوح مختلف به نهاد داوری میسر نشود، مجموعه این نهاد متضرر می‌شود.

رئیس دستگاه قضا در پایان تأکید کرد: داورانی که در مؤسسات داوری به حل و فصل اختلافات حقوقی اشخاص مبادرت می‌ورزند، باید امانتدار، اخلاقمدار و دلسوز باشند.

پیش از سخنان رئیس عدلیه، حجت‌الاسلام صادقی؛ رئیس مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضائیه طی سخنانی از نهاد داوری به عنوان "دادگاه بخش خصوصی" تعبیر کرد و با بیان اینکه قانون برنامه ششم توسعه در راستای کاستن از مشکلات داوری‌ در دعاوی، قوه قضائیه را مکلف کرد که نهاد داوری را توسعه داده و به آن اعتبار ببخشد، گفت: رئیس دستگاه قضا در راستای اجرای این تکلیف، در سال 1400 بخشنامه‌ای را صادر کردند.

صادقی در ادامه سطح بالای دانش حقوقی و مهارت و دقت بالا در انجام امر داوری را از ملاک‌های اصلی در نظم‌بخشی به نهاد داوری دانست و گفت: مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضائیه تلاش کرده تا در جذب داوران با دقت و وسواس بالا عمل کند.

رئیس مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضائیه با بیان اینکه تا کنون 199 پروانه داوری صادر شده و امروز مراسم تحلیف اولین گروه از داوران حرفه‌ای برگزار می‌شود، گفت: در آزمون عمومی سال 1400، بیش از 5 هزار و 400 نفر در حوزه داوری عمومی و هزار و 128 نفر در داوری تخصصی خانواده شرکت کردند که از این جمع بیش از 2 هزار نفر در حوزه داوری عمومی و 356 نفر در حوزه داوری تخصصی خانواده پذیرفته شدند.

حجت‌الاسلام البرزی؛ مدیرعامل سازمان داوری هدایت نیز در این جلسه خواستار تسریع در صدور پروانه‌های داوری شد و اظهار کرد: محور اصلی عملکرد سازمان داوری هدایت که در حوزه خانواده فعال است، مساجد هستند و راهبری داوری نیز بر عهده ائمه جماعات قرار دارد.

یاوری؛ از داوران حوزه تجارت بین‌الملل نیز در این جلسه ضمن قدردانی از مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضائیه به سبب عملکرد مناسب در زمینه ایجاد سازوکار و نظم نوین در حوزه داوری، اظهار کرد: در مرکز داوری خاورمیانه تلاش خواهیم کرد سامانه‌ای را ایجاد کنیم تا در آن آرای داوری با رعایت موارد لازم منتشر شوند.

محسنی؛ رئیس دانشگاه علوم قضائی نیز ضمن تقدیر از اهتمامی که در دوره تحول و تعالی دستگاه قضا صرف موضوع قضازدایی شده است، بر ضرورت حمایت عدلیه از تشکیل مراکز داوری و همچنین توجه به مقوله فرهنگ‌سازی در داوری دعاوی تأکید کرد.

شایان ذکر است؛ در این نشست آیین تحلیف نخستین دوره داوران حرفه‌ای برگزار شد و داوران حاضر در مراسم، سوگندنامه داوری خود را قرائت کردند./تسنیم