آمریکایی‌ها مدام به ما پیام می‌دهند /پنجره احیای برجام برای همیشه باز نمی‌ماند

وزیر امور خارجه کشورمان گفت: فراموش نکنید که از سال ۲۰۱۵ تا الآن طرف ایرانی از برجام منتفع نشده است. پس این پنجره برای همیشه باز نخواهد ماند.

حسین امیر عبداللهیان در مصاحبه‌ای با رادیو ان پی آر آمریکا در مورد تحولات ایران مصاحبه‌ای انجام داده که متن این مصاحبه به شرح ذیل است:

خبرنگار: بسیار سپاسگزارم جناب آقای وزیر. اجازه دهید با اخبار شروع کنیم. آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب، فرمان عفو ده‌ها هزار بازداشتی را که در اعتراضات ضددولتی شرکت داشتند، صادر کردند. چرا؟

پاسخ: اولاً من فکر می‌کنم این عنوانی که به کار برده می‌شود که ده‌ها هزار نفر دستگیر شدند، اطلاعات دقیقی نیست. من با قاطعیت می‌گویم؛ اولاً هیچ دانشجویی در داخل دانشگاه‌ها در دوران اغتشاشات دستگیر نشد. افرادی دستگیر شدند که در خیابان در اغتشاشات نقش داشتند. اما صدها نفر احساساتی شدند یا تحت تأثیر جو و فضا اقدام کردند. این افراد که در زندان بودند، به مناسبت جشن‌های پیروزی انقلاب اسلامی مورد عفو رهبری قرار گرفتند. مقام معظم رهبری همواره به موضوع رأفت توجه ویژه‌ای دارند. لذا دستور آزادی این افراد را دادند مگر کسانی که مرتکب قتل و یا جرم بزرگی هستند.

خبرنگار: بسیار سپاسگزارم از توضیحی که ارائه دادید. اجازه دهید موضوعی را روشن کنیم: «ده‌ها هزار نفری که مورد عفو قرار گرفتند» عددی نیست که من گفته باشم عددی است که رسانه‌های دولتی ایران بیان کردند. هزاران نفر بازداشتی هم اعداد و ارقامی است که گروه‌های حقوق بشری و سازمان ملل ارائه دادند. آمار دیگری که وجود دارد این است که از سپتامبر صد نفر کشته و چهار نفر اعدام شدند.

پاسخ: به نظرم در آمار اغراق شده است، حتی نهادهای حقوق بشری اغراق کرده‌اند. همین طور در مورد کشته‌ها آمار منتشر شده بزرگ نمایی شده است. در این اغتشاشات یک اتفاق مهم افتاد: علی رغم تنش بالا به پلیس اجازه داده نشد که سلاح در اختیار داشته باشد. اما سلاح‌های اسرائیلی و آمریکایی از مرزهای بعضی از کشورهای همسایه ما که وضعیت با ثباتی ندارند، وارد ایران شده است. آن‌ها در بین مردم ایجاد آشوب کردند و از این سلاح استفاده کردند.

خبرنگار: اعداد و ارقامی‌که سازمان ملل و گروه‌های حقوق بشری اعلام می‌کنند حاکی از وجود صدها نفر کشته است. حتی گفته می‌شود که این اعداد کم‌تر از رقم واقعی است به خاطر اینکه بسیاری از افراد از ارائه آمار کشته‌ها به پلیس واهمه دارند. در خصوص اعدام‌ها هم باید بگویم که موضوع تنها اعدام نیست بلکه مسأله عدم محاکمه منصفانه و شکنجه هست که آن را معادل کشتار دولتی می‌دانند. جناب آقای وزیر پاسخ شما به این مسأله چیست؟

پاسخ: من به عنوان یک مقام رسمی‌که در جریان جزئیات موضوع هستم دارم با شما صحبت می‌کنم. حدود نود نیروی پلیس ما توسط آشوبگران کشته شدند. بیش از چهار هزار نیروی پلیس مجروح شدند. تعداد معدودی از افراد هم توسط اغتشاشگران مسلح به سلاح گرم یا سرد کشته شدند. اما این عددهای نجومی و بزرگ نمایی شده کاملاً ساختگی است. در آن موقع حتی اگر فردی در اثر یک حادثه طبیعی مثلاً در یک تصادف رانندگی کشته شده، عکس او را در فضای مجازی و رسانه‌ها منتشر کردند و گفتند این فرد در تظاهرات توسط پلیس ایران کشته شده است. ما ده‌ها مورد این چنینی را به طور مستمر در اختیار داریم.

خبرنگار: حتی اشخاصی که در اثر حادثه فوت کردند؟!

پاسخ: بله، تعداد زیادی از افرادی که در اثر حوادث دیگری فوت کردند را در رسانه‌ها و در فضای مجازی به عنوان کشته‌های درگیری با پلیس از آن‌ها یاد کردند.

خبرنگار: ما تصاویر افرادی را دیده‌ایم که به آن‌ها شلیک شده است.

پاسخ: بله، ما هم تصاویر آن افراد را دیده‌ایم. اما سوال این است: چه کسی شلیک کرده است پلیس یا اغتشاشگران و آشوب طلبان؟ ما قصد داریم به زودی در وزارت خارجه نمایشگاهی را برگزار کنیم و از سفرا و دیپلمات‌های خارجی دعوت کنیم تا از نزدیک از این نمایشگاه دیدن کنند. می‌دانید چه چیزی قرار هست در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شود؟ سلاح‌هایی که از خارج وارد شده و در اختیار آشوبگران قرار گرفته است. مثلاً یکی از این سلاح‌ها به شکل بسته بندی کت و شلوار از یکی از مرزهای همسایه ما وارد ایران شده است. وقتی این بسته بندی شیک کت و شلوار را باز می‌کنید، داخل آن یک سلاح خودکار هست. ده‌ها مدل از این سلاح وارد شده است.

خبرنگار: در خصوص نقش کشورهای خارجی مثل آمریکا در این اغتشاشات بعداً صحبت خواهیم کرد، اما شاید یکی دیگر از دلایلی که من و شما اعداد و ارقام متفاوتی داریم این است که به خبرنگاران اجازه داده نشده که آزادانه این وقایع را گزارش کنند. طبق گزارش کمیته حفاظت از خبرنگاران، از ژانویه تاکنون ۹۳ خبرنگار در ایران بازداشت شده‌اند. روز یکشنبه هم خانم الناز محمدی بازداشت شد. دلیل اینکه ایران به خبرنگاران اجازه نمی‌دهد که کار خود را به درستی انجام دهند، چیست؟

پاسخ: ما بازداشت خبرنگاران را تأیید نمی‌کنیم. به راحتی به فرد دستگیر شده یک عنوان می‌دهند و از او به عنوان مدافع حقوق بشر، خبرنگار و… یاد می‌کنند. در جریان اغتشاشات هیچ خبرنگاری دستگیر نشده است. همین دو هفته پیش اتفاقی در ایران افتاد؛ فرد کلاهبرداری که بدهکار بود، قصد فرار از ایران را داشت. در فضای مجازی فیلمی از خود منتشر کرد و گفت که «من جز معترضان بوده‌ام و شکنجه شده ام» و اقدام به جوسازی و هیاهو کرد. در حالی که وی کلاهبردار بود و شاکیان خصوصی متعدد داشت. پلیس او را دستگیر کرد و معلوم شد که دروغ گفته است. در غرب حساب شده و هدفمند روی اغتشاشات برنامه ریزی کرده‌اند. بگذارید من از شما سؤالی بپرسم: رسانه‌های غربی روی مهسا امینی خیلی مانور دادند، اما آیا رسانه‌های غربی راجع به شیرین ابوعاقله کار کردند؟ شیرین ابوعاقله توسط پلیس اسرائیل کشته شد.

خبرنگار: ما می‌دانیم و تأیید شده که خبرنگارانی دستگیر شده‌اند و الآن عده‌ای از آن‌ها به قید وثیقه آزاد هستند. اما در خصوص ادعای شما مبنی بر ایفای نقش کشورهای دیگر مثل آمریکا، ما در طول مدتی که اینجا بودیم با بسیاری از مردم مصاحبه کردیم و از آن‌ها پرسیدیم که چرا شما از دولتتان عصبانی هستید؟ دلایلی که ذکر کردند عبارت بود از: سرکوب، نابرابری و سو مدیریت اقتصادی. به عنوان نمونه از یک آقای بیست ساله پرسیدیم که چه کسی را مسئول این مشکلات می‌دانید؟ ایشان جواب داد: «رژیم»، یعنی دولت شما نه آمریکا.

پاسخ: من داشتم در مورد خبرنگاران برای شما توضیح می‌دادم. خانم شیرین ابوعاقله یک خبرنگار بود. همه ده‌ها بار در هفته و ماه در شبکه الجزیره او را می‌دیدند. اولاً یک خانم بود. ثانیاً خبرنگار بود. ثالثاً مسیحی بود. در روز روشن با گلوله رژیم اسرائیل کشته شد. هیچکس در غرب از او دفاع نکرد! هیچکس اسرائیل را محکوم کرد؟!

خبرنگار: البته بسیاری کشته شدن او را محکوم کردند. اجازه دهید تمرکزمان را بر وقایع ایران بگذاریم. به این آقای بیست ساله‌ای که رژیم را مسئول مشکلاتش می‌داند، چه پاسخی می‌دهید؟

پاسخ: اولاً «رژیم» کلمه درستی نیست، ما در ایران یک حکومت قانونی، مشروع و مردمی داریم. لذا از شما می‌خواهم که واژه‌ها را درست به کار ببرید. کلمه «رژیم» بار منفی دارد.

خبرنگار: من داشتم نقل قول می‌کردم.

پاسخ: ولی مردم در ایران این طور صحبت نمی‌کنند. بله، مشکلاتی هست. کما اینکه در خیلی از جاهای دیگر دنیا هم هست. من در ماه سپتامبر در نیویورک بودم. یک شب فرصت پیدا کردم تا اطراف نیویورک و ایستگاه‌های متروی آن را در ساعت ۱۲ شب به بعد ببینم. با بعضی از مردم صحبت کردم. شدیدتر و بدتر از پاسخی که شما اینجا گرفتید را من از اتباع آمریکایی گرفتم. لذا بستگی دارد که شما به سراغ کدام جامعه آماری بروید. این بخش مهمی از دموکراسی در ایران است. مردم به راحتی صحبت می‌کنند و نظر می‌دهند. پس شما می‌توانید بگویید من رفتم در ایران مصاحبه کردم و چه فضای آزادی بود و افراد آزادانه صحبت می‌کردند. حالا آن فرد انتقاد دارد، از جمله به وضعیت اقتصادی. می‌دانید به خاطر تحریم‌های آمریکا بیمار سرطانی ما دارو ندارد. سیاست‌های تحریمی آمریکا مردم عادی را هدف قرار داده است. سیاستمداران آمریکایی هم بدون هیچ تعارفی صراحتاً می‌گویند که این کار را برای افزایش نارضایتی انجام می‌دهند.

خبرنگار: ما در تهران تقریباً با همه اقشار اعم از پیر و جوان صحبت کردیم. تقریباً همه از اینکه با یک خبرنگار مصاحبه کنند، هراس داشتند؛ از اینکه دولت را نقد کنند، واهمه داشتند. به هر حال، به سراغ سوال بعدی می‌رویم: در خصوص اینترنت، چرا اینترنت در ایران محدود است؟

پاسخ: اولاً من فکر نمی‌کنم کسی در ایران از گفت و گو با خبرنگاران واهمه داشته باشد. به نظرم برداشت شما نادرست است. اینکه شما امروز در ایران هستید و به افراد مختلف دسترسی دارید، نشان می‌دهد که واقعیت با برداشت شما متفاوت است.

خبرنگار: وقتی از مردم می‌خواستیم که با ما مصاحبه کنند، مردم بارها به دوربین‌ها اشاره می‌کردند و می‌گفتند: «دارند ما را می‌بینند».

پاسخ: شما می‌توانستید جایی بایستید که دوربینی نباشد. و اما در مورد اینترنت؛ وقتی که شرایط امنیتی می‌شود، وقتی انجام اقدامات تروریستی و کشتار مردم هدف اغتشاشگران می‌شود، طبیعی است که برای حفظ امنیت، پلیس و دستگاه‌های امنیتی باید تدابیری بیندیشند. در واقعه اشغال کنگره در آمریکا، دستگاه امنیتی شما توئیتر و فضای مجازی را روی رئیس جمهور وقت ترامپ بست. چه نسبتی بین آزادی و بستن توئیتر روی شخص اول آمریکا و رئیس جمهورش وجود داشت؟ هرچند ما طرفدار ترامپ نیستیم.

خبرنگار: قطع دسترسی رئیس جمهور ترامپ توسط توئیتر انجام شد و نه توسط دولت آمریکا. آیا تصدیق می‌کنید که دولت شما اینترنت را کند و دسترسی به آن را محدود کرده است؟

پاسخ: توئیتر تحت کنترل دولت آمریکا و به درخواست دولت آمریکا این کار را کرد.

خبرنگار: خیر، توئیتر یک شرکت خصوصی است و تحت کنترل دولت آمریکا نیست. ما شب گذشته با یک خانم جوان مصاحبه کردیم. ایشان صفحه اینستاگرام خود را به من نشان داد. صفحه بارگذاری نمی‌شد. ایشان گفت که «این به این دلیل هست که می‌خواهند اجازه ندهند که ما به دنیا بگوییم که در ایران چه اتفاقاتی در حال وقوع است». آیا این صحت دارد؟

پاسخ: بله، اینستاگرام الآن در ایران فیلتر شده است. به خاطر اینکه در جریان اغتشاشات، ساخت سلاح، کوکتل مولوتف و اغتشاش و ترور را آموزش می‌داد. در واقع مقررات خود را هم نقض می‌کرد. اگر اینستاگرام در ایران دفتر داشته باشد و قوانین ایران را بپذیرد، حتماً می‌تواند دوباره باز باشد.

خبرنگار: این خانمی‌که با او مصاحبه کردم، حجاب نداشت. بسیاری از خانم‌ها اینجا مجبور به پوشیدن روسری هستند.

پاسخ: هر کشوری مقررات خاص خود را دارد. در عربستان سعودی که حجاب بسیار ویژه ای وجود دارد.

خبرنگار: بله، البته. اما در ایران هم زنان مجبور به داشتن حجاب و پوشیدن روسری هستند.

پاسخ: در هر کشور مقرراتی وجود دارد که در چارچوب قوانین وضع شده است. ولی خانم‌ها در ایران از آزادی‌های فراوانی برخوردارند.

خبرنگار: شما می‌گوئید که حجاب قانون است اما من وقتی در تهران می‌گردم، می‌بینم که خیلی از خانم‌ها بدون حجاب هستند.

پاسخ: خیلی از خانم‌ها بدون حجاب نیستند. خانم‌ها بر اساس فرهنگ ایرانی و اسلامی خود عمل می‌کنند. خانم‌ها در ایران از آزادی‌های فوق العاده ای برخوردارند. ما یکی از قوی‌ترین دموکراسی‌ها در منطقه هستیم، در حالی که بعضی از کشورهای پیرامون ما حتی یک انتخابات هم نداشته‌اند. من در سپتامبر با یکی دیگر از همکاران شما در نیویورک مصاحبه داشتم. سوالات وی متمرکز بر سیاست خارجی بود. من وزیر خارجه‌ام. تعجب می‌کنم از اینکه سوالات شما راجع به موضوعات دیگر است. سؤالاتی که شما می‌پرسید در چارچوب کار وزیر خارجه نیست. مقامات دیگری در کشور هستند که می‌توانند توضیح دهند.

خبرنگار: شما یکی از مقامات رسمی ایران هستید و مهم است که نظر شما را هم بپرسیم. توافق هسته‌ای برجام آیا مرده محسوب می‌شود؟

پاسخ: آمریکایی‌ها مدام به ما پیام می‌دهند اما رفتار ریاکارانه ای دارند. ما از یک طرف از آقای راب مالی و آقای بلینکن پیام‌هایی دریافت می‌کنیم. وزرای خارجه در تماس با من پیام‌ها را منتقل می‌کنند. پیام‌هایی که به ما می‌رسد نشان دهنده اصرار آمریکا در رسیدن به نقطه پایانی توافق است. اما همزمان در مصاحبه‌های مطبوعاتی حرف دیگری می‌زنند. من به مقامات ذی ربط آمریکا پیامی دادم و به آن‌ها گفتم که چرا رفتارتان ریاکارانه است؟!

خبرنگار: پیام را به چه کسی دادید؟

پاسخ: از طریق یکی از وزرای خارجه به آقای بلینکن. از آنها پرسیدم که چرا ریاکارانه برخورد می‌کنید؟! اگر می‌خواهید به برجام برگردید، چرا در مصاحبه سخنی می‌گوئید و در پیام دیپلماتیکی که می‌فرستید سخنی دیگر؟!

خبرنگار: رئیس سازمان جهانی انرژی اتمی‌گفته است که ایران در حال حاضر به اندازه کافی اورانیوم غنی شده با غنای بالا در اختیار دارد تا «چندین سلاح هسته ای» بسازد. «چندین سلاح هسته ای» عین عبارتی است که ایشان به کار برده است. آیا ایران سلاح هسته‌ای خواهد ساخت؟

پاسخ: ما توانمندی‌های بالایی در حوزه انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای داریم. در پاسخ به اقدامات نادرست آمریکا و عمل متقابل حجم فعالیت‌های هسته‌ای خود را در حوزه صلح‌آمیز گسترش داده‌ایم، اما بر اساس اعتقادات و ارزش‌هایمان به دنبال بمب اتمی نیستیم.

خبرنگار: بنابراین شما می‌گوئید که خواست ایران استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای است و به دنبال سلاح هسته‌ای نیستید؟

پاسخ: قطعاً ما به دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم، اما در مورد مذاکره‌ای که با طرف‌های برجامی انجام داده‌ایم، اگر طرف‌های مقابل ما در چارچوب منطق و در چارچوب حقوق مردم ایران گام بردارند، ما برای برای رسیدن به گام نهایی اقدامات مهمی را در ماه‌های گذشته انجام داده‌ایم. البته طرف آمریکایی هم مکرراً اعلام می‌کند که برجام برای ما مهم است و می‌خواهیم به توافق برگردیم. من فکر می‌کنم آمریکایی‌ها نمی‌توانند تصمیم بگیرند. نمی دانم در کاخ سفید چه خبر است ولی اتفاقی که وجود دارد این است که هنوز در آمریکا قدرت تصمیم گیری برای بازگشت به برجام را نمی‌بینیم.

خبرنگار: ایران «باقر نمازی» تبعه آمریکایی را که در ایران زندانی بود، آزاد کرد. پسرش سیامک همچنان در زندان است. آیا امیدی برای آزادی او و سایر شهروندان آمریکایی بازداشت شده در ایران وجود دارد؟

پاسخ: بله، ما ماه‌هاست (از ماه مارس) در این رابطه با آمریکایی‌ها توافق کرده‌ایم. تبادل زندانیان یک موضوع انسانی است. حتی در ماه مارس آمریکایی‌ها نماینده خود را که از کشور انگلیس بود، به ایران فرستادند. کم‌تر از دو ماه قبل هم نماینده شأن مجدداً به ایران آمد. توافق روی میز است. تنها مجموعه‌ای از اقدامات تکنیکی باید توسط طرف آمریکایی انجام شود. احساس می‌کنم آمریکایی‌ها در این موضوع هم سردرگم اند. مدام امروز و فردا می‌کنند و موضوع را از این هفته به هفته بعد موکول می‌کنند؛ ولی ما کاملاً آماده‌ایم؛ در چارچوب صورتجلسه ای که بین ما و طرف آمریکایی از طریق ثالث وجود دارد. ما با طرف آمریکایی توافق کردیم نماینده‌ای را معرفی کنند. آن‌ها یکی از مقامات کشور انگلیس را به عنوان نماینده خود به ما معرفی کردند. این نماینده در هفته‌های اخیر به ایران آمد و ما توافق ماه مارس را به روز کردیم‌. ما آماده تبادل هستیم ولی طرف آمریکایی باید مجموعه‌ای از اقدامات فنی را انجام دهد. ما منتظر نتیجه اقدامات فنی آن‌ها هستیم.

خبرنگار: آمریکایی‌ها هم در این خصوص همین را گفته‌اند. حالا فقط باید امیدوار بود که این قضیه به سرانجام برسد.

پاسخ: من فکر می‌کنم که اگر آمریکایی‌ها واقع بینانه برخورد کنند و حقوق ما رعایت شود، توافق در دسترس است و هنوز فرصت برای بازگشت همه طرف‌ها به برجام وجود دارد. البته اگر آمریکایی‌ها بخواهند با تحلیل غلط حرکت کنند، فرصت برای همیشه وجود نخواهد داشت. فراموش نکنید که از سال ۲۰۱۵ تا الآن طرف ایرانی از برجام منتفع نشده است. پس این پنجره برای همیشه باز نخواهد ماند. اگر لازم باشد ما وارد پلان B خواهیم شد. ما گزینه‌های متعددی روی میز داریم اما در واسطه‌ها و پیام‌هایی که به ما داده می‌شود، گفته‌ایم که ما همچنان آماده‌ایم تا در یک چارچوب منطقی در گام‌های پایانی توافق قرار بگیریم.

خبرنگار: گفتید پلان B. این پلان B چیست؟

پاسخ: پلان B را وقتی وارد آن شویم، برایتان توضیح خواهم داد؛ بیش از آنکه توضیح دادنی باشد، اجرا شدنی است. ما همه تخم مرغ‌هایمان را در سبد برجام نمی‌گذاریم. هنوز فرصت برای برجام وجود دارد اما پلان B را هم طراحی کرده‌ایم. با آژانس بین المللی انرژی اتمی روابط خوبی داریم و فکر می‌کنم در آینده نزدیک آقای رافائل گروسی سفری به ایران خواهد داشت. ما به همکاری‌های خود با آژانس در چارچوب فنی ادامه خواهیم داد. شما وقت زیادی از مصاحبه را به موضوعاتی اختصاص دادید که چندان ضرورت نداشت روی آن متمرکز شویم، به ویژه که الآن از آن اغتشاشات و بحران عبور کرده‌ایم؛ بازداشتی‌ها عفو شدند و مردم در حال زندگی عادی خود هستند. اما من یک سوال از شما دارم: واقعاً اگر این اتفاقات در کشور دیگری رخ می‌داد، رئیس جمهور آمریکا و برخی از مقامات اروپایی تا این حد مداخله می‌کردند؟

خبرنگار: خوشبختانه من نماینده دولت آمریکا نیستم.

پاسخ: من با شما به عنوان خبرنگاری که به دنبال کشف واقعیت هستید صحبت می‌کنم. شما مواضع کاخ سفید را در دوره اغتشاشات مرور کنید و ببینید چقدر مداخله کردند!

خبرنگار: ممنونم از اینکه به سوالات من پاسخ دادید چراکه در این برهه از زمان بسیار مهم است.

پاسخ: ولی من خواهش می‌کنم کلام آخر مرا بشنوید. مقامات کاخ سفید اظهارات و اقدامات مداخله آمیز زیادی در جریان اغتشاشات صورت دادند. این اقدامات نادرست و مداخله جویانه بود.

خبرنگار: آیا اشاره شما به سخنان آقای بایدن است که گفت ما از معترضان ایرانی حمایت می‌کنیم؟

پاسخ: اقداماتی که دستگاه‌های امنیتی آمریکا انجام دادند و اظهارات مقامات سیاسی. البته آمریکایی‌ها خیلی زود متوجه شدند که اتفاقی نیفتاده است. از این نظر سریع‌تر از دو سه کشور اروپایی متوجه واقعیت‌ها شدند. امیدوارم از اقامتتان در ایران لذت ببرید. در خیابان‌های ایران دوربین‌های خیلی کمی هست. نمی دانم شما در کجا با مردم مصاحبه کردید؟! مردم ایران خیلی آزاد و راحت اند.

خبرنگار: بسیار سپاسگزارم از اینکه به سوالات من پاسخ دادید. من دوربین‌های زیادی را در خیابان‌ها مشاهده کردم ولی ما اینجا هستیم تا با ایرانی‌ها صحبت کنیم و ببینیم که در ذهنشان چه می‌گذرد.