پاسخ‌ درباره شبهات رد صلاحیت‌ انتخابات شوراها

خبرگزاری تسنیم: انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا هم‌زمان با انتخابات ریاست جمهوری در 28 خرداد ماه برگزار خواهد شد که نظارت بر این انتخابات طبق قانون بر عهده مجلس شورای اسلامی است.

حمیدرضا کاظمی رئیس هیئت مرکزی بر انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، علاوه بر تشریح آخرین روند تائید صلاحیت‌های نامزدهای این انتخابات پاسخ‌های درباره رد صلاحیت‌های گسترده در این انتخابات ارائه کرد که متن این مصاحبه را در زیر می‌خوانید:

تسنیم: با تشکر از وقتی که در اختیار ما قراردادید به عنوان اولین سوال،  حدود 300 هزار نفر در انتخابات شوراها ثبت نام کرده‌اند می فرمایید که در هیئت‌های اجرایی و هیئت‌های استانی چند درصد از این افراد تایید صلاحیت و یا رد صلاحیت شده‌اند؟

کاظمی:  300 هزار نفری که کاندیدا شدند 51 هزار و  597 نفر برای شهرها هستند و 248 هزار نفر نیز برای روستاها هستند، اگر ما تایید یا رد صلاحیت ها را نسبت به کل جمعیت شرکت‌کنندگان شهر و روستا در نظر بگیریم خیلی ناچیز است، آمارهایی که برخی‌ها درباره رد یا تایید اعلام کردند نسبت به شهرها بوده است در  تایید صلاحیت‌ها دو مرحله قطعی داریم که مرحله اول برای هیئت‌های اجرایی است که در اختیار دولت است و مرحله دوم تایید و یا رد صلاحیت از سوی هیئت های نظارت شهرستانی و استانی است که حدود 10 درصد کل ثبت نام کنندگان در شهر و روستا در هیئت اجرایی رد صلاحیت شدند.

اینهایی که رد صلاحیت می شوند حق دارند که به هیئت‌های نظارت استانی و شهرستانی اعتراض کنند تا به آنها رسیدگی شود، بعد از آن هیئت نظارت مرکزی وارد عمل می‌شود و به اعتراضاتی که در رد صلاحیت های هیئت های اجرایی و استانی انجام شده است رسیدگی کند.

در حال حاضر هیئت های نظارت استانی کار بررسی صلاحیت ها را به اتمام رسانده‌اند و رد صلاحیت هایی که از سوی اجرایی و شهرستانی انجام شده است توسط فرمانداری ها به افراد اعلام شده است و روز پنج شنبه 23 اردیبهشت از سوی فرمانداری ها به نامزدها اعلام شده است که آنها 4 روز فرصت دارند تا اعتراض کنند تا شکایت آنها در هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها بررسی شود.

پس از این چهار روز هیئت مرکزی نظارت وارد رسیدگی‌ها می‌شود و 5 روز بررسی برای شهرهای زیر 200 هزار نفر و 10 روز برای شهرهای بالای 200 هزار نفر زمان تعیین شده تا به شکایت‌ها رسیدگی شود که پس از این زمان وزارت کشور و فرمانداری ها نتیجه قطعی تایید صلاحیت ها را به نامزدها اعلام خواهند کرد.

تسنیم: تاکنون شکایت‌هایی از روند تایید صلاحیت‌ها  به هیئت مرکزی ارجاع شده است؟ عمده شکایت‌ها درباره چه موضوعاتی بوده است؟

کاظمی: هر فردی که تایید صلاحیت نمی شود برای خودش حقی قائل است که شکایت کند، ساز و کاری که در انتخابات شوراها دیده شده  این است که از طرق مختلف و مقاطع مختلف افرادی که رد صلاحیت شدند می توانند اعتراض کنند، ما در روز اولی که هیئت مرکزی و هیئت عالی استانها را شکل دادیم، یک سیاست کلی به هیئت های نظارت اعلام شد که بر پایه دو اصل استوار بود، اصل اول این بود که ما پاسدار و نگهبان حقوق عمومی مردم باشیم که قانونگذار این حق را به مجلس داده است تا با ساز و کارهایی که داریم انتخابات شوراها را برگزار کنیم و نظارت بر روند برگزاری انتخابات داشته باشیم تا افرادی صالح و  پاکدست بتوانند از طریق مجاری قانونی بررسی صلاحیت شوند و به مردم معرفی شوند و مردم بر اساس آن انتخاب خود را انجام دهند.

هدف برگزار کنندگان انتخابات شوراها پاسداری از حقوق عامه و اشخاص است

اصل دومی که مد نظر ما بود و به هیئت ها اعلام کردیم این بود که پاسدار حقوق اشخاص باشیم، بالاخره هر فردی خودش را در این حد می‌بیند که از طریق شورای شهر و روستا به کشور خدمت کند که بر این اساس حقی دارد و هر کجا احساس کرد که به دلایل مختلف به مانند سلایق شخصی از این حق محروم شده، حق اعتراض دارد که ما باید به این شکایت‌ها رسیدگی کنیم و تا الان نیز بر این دو اصل استوار بوده ایم و عمده شکایت‌های که رسیده است درباره این بوده که افراد حقوقشان ضایع شده است، اگر رد صلاحیت شده است حقش رد صلاحیت نبوده که قطعاً این موارد را در هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات بررسی می کنیم.

برخی شکایت ها هم رسیده است که رد صلاحیتهای گسترده انجام شده است برای  پیگیری این موضوعات بازرسانی را به جاهایی که گزارشات فراوانی داشته‌ایم فرستاده‌ایم و بازرسان تطبیق عملکرد هیئت های نظارت با قوانین و مقررات را بررسی کرده‌اند و گزارشاتی را به ما واصل کرده‌اند و در نهایت تلاش ما بر این است که از مسیر قانون خارج نشویم.

تسنیم: در سال های گذشته مشکلاتی در شوراهای شهر و روستا ایجاد شد که منجر به بازداشت برخی از اعضا شد برای دفاع از حقوق عامه که جنابعالی هم با اشاره داشتید در این دوره چه فیلترهایی برای تایید صلاحیت ها گذاشته شد تا افرادی وارد شوراها شوند که شاهد تکرار آن مشکلات گذشته نباشیم؟

کاظمی: ما در کشورمان برای تایید افراد قوانین خوبی داریم و در این قوانین هم امور به مردم واگذار شده است، درباره تایید صلاحیت ها یکی اینکه در گستره کشور هیئت‌های نظارت در چارچوب قانون مستقر شدند که متشکل از مردمان همان منطقه هستند، اما نظارت با توجه به حساسیت‌هایی که ایجاد شده چگونه است؟

بر اساس ماده 49 قانون انتخابات شوراها ما از طریق مراجع تعیین شده به تایید یا رد افراد ثبت نام کننده اقدام می‌کنیم، ما در این روز ها به هیئت های اجرایی و استانی اعلام کرده‌ایم که کار تایید صلاحیت ها را با اتکا به قانون انجام دهند.

در ماده 49 قانون آمده است "هیئت ها موظفند به منظور احراز شرایط مذکور در مواد 30 و 31 قانون انتخابات شوراها درباره داوطلبان عضویت در شورای شهر و روستا حسب مورد از مراجع ذیربط از قبیل .... استعلامات داشته باشد."

البته این را باید ذکر کنم اخیراً یک فضاسازی درباره مراجع استعلامات ایجاد شده که نادرست است. در قانون آمده است از قبیل...، ممکن است در این قانون چند مرجع را نام برده باشد و برخی را نیز نیاز نباشد که نام ببرد، ما در حال حاضر 11 مرجع دیگر به جز 4 مرجعی که اعلام می‌شود برای استعلامات داریم که می‌توانیم با استناد به قانون از آنها استفاده کنیم.

به طور مثال می‌توان از سازمان تعزیرات حکومتی، سازمان بازرسی، سازمان اطلاعات سپاه در کنار چهار مرجع به مانند وزارت اطلاعات، ناجا و ثبت و اسناد و غیره استفاده کنیم چرا ما باید خودمان را از جاهایی که می‌توانیم استعلامات داشته باشیم محروم کنیم.

تسنیم:در بررسی صلاحیت‌ها از آن 11 مرجع دیگر نیز استعلامات لازم گرفته شده است؟

کاظمی : خیر در این باره توضیحات لازم را خواهم داد.

عملکرد مسموم برخی شوراها مردم را تحت تاثیر قرار داده است

عملکرد مسموم برخی از شوراها و برخی شهرداری‌ها در سراسر کشور که متاسفانه تخلفات گسترده‌ای داشتند ( البته برخوردهای لازم هم با آنها انجام شده) مردم را  تحت تاثیر قرار داده ما به عنوان قانونگذار و ناظر بر اجرای قانون وظیفه داریم که این نگرانی را جدی بگیریم، که این جدی گرفتن به استناد قانون خواهد بود نکته جالب این است که در برخی مواقع افرادی که باید نظارت می کردند و به قانون عمل می‌کردند سهل انگاری داشتند که باعث ایجاد مشکلاتی شدند که امروز هیچ فردی از آنها درباره سهل انگاری سوال نمی کند و آنها نیز پاسخگو نیستند.

تسنیم: بحث های اخیر از سوی نمایندگان مطرح شده بود که برخی از افراد رد صلاحیت شده پیشنهاد رشوه به هیئت های اجرایی و استانی برای تایید صلاحیت ها داده اند آیا از این دست گزارش ها به هیئت مرکزی ارجاع شده است؟

کاظمی: خیر این موضوع نادرست است، چنین گزارشاتی تاکنون به هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها ارجاع نشده است، این را هم بگویم که برخی فضای کشور را مسموم می کنند که هیئت‌های نظارت استانی سخت‌گیرانه تایید صلاحیت ها را انجام داده‌اند و به همین دلیل رد صلاحیت ها گسترده شده است که با موضوع دادن رشوه به عوامل اجرایی منافات دارد.

تسنیم:در فضای مجازی اخیراً موضوعاتی مطرح شده است که در روند تایید صلاحیت ها در هیئت های اجرایی و استانی به برخی افراد فشارهای وارد شده که از حضور در انتخابات انصراف بدهند آیا شکایتی از سوی افراد به هیئت مرکزی نظارت درباره موضوع ارجاع شده است؟

کاظمی: گزارشاتی در سطح کشور در مناطق خاصی در این زمینه داشتیم که بررسی شد. برخی افراد به استناد گزارشات مراجع قانونی رد صلاحیت شده‌اند و این افراد مراجعاتی داشتند برای پیگیری تایید صلاحیت خودشان، اما با توجه به مدارکی که وجود داشت نمی شد که آن ها تایید شوند کن بود آن افرادی که مراجعه می‌کنند به ظاهر افراد آبرومندی باشند به همین دلیل به آنها پیشنهاد شده بود که انصراف بدهند تا اینکه اعلام نشود رد صلاحیت شدند.

در بخشنامه ای که روز سه شنبه 21 اردیبهشت داشتیم و به فرمانداری ها اعلام کردیم آورده شده است اگر فردی اعلام کرد که نمی خواهد اعلام شود رد صلاحیت شده است آن را اعلام نکنید و راهش این است که آن انصراف بدهد اینکه فردی را مجبور کرده باشیم انصراف بدهد نادرست است.

تسنیم: اگر داوطلبی خودش اعلام کند که دلایل رد صلاحیتش را به صورت علنی اعلام کنید شما این کار را خواهید کرد؟

کاظمی: خیر، به صورت علنی اعلام نمی‌کنیم، ولی به خود فرد اعلام می‌کنیم بر اساس کدام از بند قانون رد صلاحیت شده است، حالا اگر خودش خواست می تواند به افکار عمومی اعلام کند که چرا رد صلاحیت شده است.

تسنیم: روند تعیین صلاحیت ها چه زمانی به پایان میرسد؟

کاظمی: طبق قانون روزهای پنجشنبه و جمعه 23 و 24 اردیبهشت ماه فرمانداری‌ها نظرات هیئت‌های عالی استانها را دریافت کرد‌ه‌اند و از روز شنبه 25 اردیبهشت ماه به مدت چهار روز یعنی تا روز سه شنبه فرمانداری ها اعتراضات افراد را دریافت می‌کنند.

الزاماً هم نباید افرادی که شکایت دارند به  تهران بیایند و شکایت‌های خود را ثبت کنند بلکه می‌تواند در فرمانداری ها و هیئت های عالی استانها شکایت خود را ثبت کنند در صورتی که بخواهند به تهران مراجعه کنند ما یک مکانی در مجموعه ورزشی شهید شیرودی آماده کرده‌ایم تا در شرایط کرونایی در فضای باز شکایت ها را دریافت کنیم.

تسنیم: پس از اعلام نظر هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها داوطلبان رد صلاحیت شده دیگر نمی توانند به هیچ مرجعی شکایت کنند؟

کاظمی: ختم دهنده به تایید صلاحیت ها هیئت مرکزی است.

تسنیم: در روند بررسی صلاحیت‌ها یکسری اختلافات بین دولتی‌ها و هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات شکل گرفت که سخنگوی دولت هم اظهاراتی درباره رد صلاحیتهای گسترده داشت و  اعلام کرد در برخی از حوزه‌ها رد صلاحیت ها به گونه‌ای بوده که برگزاری انتخابات در آن حوزه ها از حد نصاب افتاده است؟ آیا رد صلاحیتهای گسترده از سوی هیئت های اجرایی و استانی انجام شده بود؟

کاظمی:  دربحث بررسی صلاحیت‌ها و به صورت کلی پس از رسیدگی هیئت‌های عالی استان ها بنده آماری دقیق تری را اعلام خواهم کرد.

اما درباره بحثی که سخنگوی دولت درباره رد صلاحیت‌های گسترده اعلام کرد، بنده آمارهای موجود را برای آقای ربیعی ارسال کردم تا وی بر اساس آمارها به اظهار نظر بپردازد.

ما 21 شهر در سطح کشور داریم که به حد نصاب برای برگزاری انتخابات شوراها را ندارند و یا در مرز نصاب هستند، البته به هیئت های نظارت استانی اعلام شده  تا جایی که امکان دارد و بر اساس قانون افرادی که در این شهرها رد صلاحیت شدند را تایید کنند، اما جالب این است از 21 شهری که آقای ربیعی اعلام کرد 13 شهر به جهت رد صلاحیت های هیئت های اجرایی از حد نصاب افتاده است.

مثلاً در یک شهر هیئت اجرایی 4 را نفر را رد کرده است و هیئت نظارت دو نفر را رد صلاحیت کرده است یا در شهر دیگری 12 نفر ثبت‌نام داشتند که هیئت اجرایی شش نفر را رد کرده  و هیئت استانی سه نفر را، یکجا داریم که 10 نفر ثبت‌نام کننده داشته است و هیئت اجرایی هشت نفر را رد کرده و هیئت استانی هیچ فردی را رد نکرده است.

یک جای دیگر 14 نفر ثبت‌نام کننده داریم و هیئت اجرایی 7 نفر را رد کرده است و هیئت نظارت استانی سه نفر را رد کرده است، در جای دیگر 9  نفر ثبت‌نام کننده داشته‌ایم که 6 نفر را هیئت اجرایی رد کرده است نظارت استانی فردی را رد نکرده است.

در جای دیگر 8 نفر ثبت‌نام کننده داریم که 5 نفر را هیئت اجرایی رد کرده است و نظارت استانی فردی را رد نکرده است.

منظورم از ارائه این آمار این است که برخی افراد می آیند و فضایی را ایجاد می کنند که ناخوشایند است، هیئت اجرایی در دست دولت است و خود آنها باعث شدند 13 شهر از حد نصاب برای برگزاری انتخابات بیفتد.

البته این را بگویم که عمده این شهرها، شهرهای کوچکی هستند که مثلاً با 5 نفر شورای آنها تشکیل می شوند، البته باز هم این موضوع را بگویم که در هیئت نظارت مرکزی صلاحیت ها را دوباره بررسی می کنیم تا خدای ناکرده حقی از فردی ضایع نشود.

ضمن اینکه افرادی که آمار ارائه می کنند باید با دقت لازم این کار را انجام دهند، چون بر اساس این آمار مردم قضاوت می کنند، تلاش ما در بررسی صلاحیت‌ها و این بوده که سلایق شخصی را دخالت ندهیم و بر اساس مر قانون عمل کنیم، حتی بر اساس گزارشات مردمی هیچ فردی را رد صلاحیت نمی کنیم مگر اینکه مراجع قانونی آن گزارش را تایید کنند.

تسنیم: اگر پس از اعلام تایید صلاحیت ها شهر هایی که به حد نصاب برگزاری انتخابات در سند شورای شهر آنها تشکیل نمی شود؟

کاظمی: بله تشکیل نمی‌شود، در دوره‌های گذشته نیز این موضوع وجود داشته است، در دوره گذشته بیش از هزار روستا شورا نداشتند.

تسنیم: یک جلسه بین آقای رحمانی‌فضلی و  آقای قالیباف درباره انتخابات شوراها در شهر برگزار شد که بحث هایی را ایجاد کرد، می‌فرماید که جریان این جلسه چه بود؟ آیا هیئت نظارت مرکزی در جریان این جلسه بود؟

بله هئیت مرکزی در جریان برگزاری این جلسه بود، اما در نحوه اطلاع رسانی جلسه مشکلی بود که هیئت نظارت نیز بیانیه ای را در این زمینه صادر کرد و توضیحات لازم را ارائه کرد. اما درباره جلسه، وزیر کشور پیگیری کرده بود که یک جلسه‌ای را با رئیس مجلس داشته باشد تا یک گزارشی از روند برگزاری انتخابات ارائه کند که در این گزارش نگرانی خودش را از صلاحیت ها هم مطرح کرده بود.

طبیعی است که رئیس مجلس به عنوان رئیس قوه مقننه که نظارت بر انتخابات شوراها را دارد در جریان این نگرانی ها قرار گیرد.  این نگرانی ها به هیئت مرکزی نظارت ارجاع شده تا پیگیری‌های لازم انجام شود.

البته درخواست وزیر کشور برای برگزاری جلسه زمانی بوده که اعضای هیئت مرکزی در در دسترس نبودن که بیانیه صادر شده در جهت اصلاح اخبار منتشر شده از این جلسه بود، هر تصمیمی درباره رد صلاحیت‌ها و بررسی شکایت ها باید در هیئت نظارت مرکزی انجام شود.

درجریان جلسه قالیباف و رحمانی‌فضلی بودیم

تسنیم:درباره وضعیت ثبت نام اقلیت های دینی در انتخابات در این دوره ساز و کاری اندیشیده شده که موضوع آقای سپنتا نیکنام در این دوره شکل نگیرد؟

کاظمی: به اعتقاد بنده باید این موضوع را در قانون اصلاح کنیم، همانطور که به اقلیت‌ها در مجلس کرسی داده شده است باید در شورای شهرها هم به اقلیت‌ها کرسی داده شود تا خود اقلیتها هم بدانند که چند کرسی دارند و آنهایی که می خواهند به این افراد را بدهند نیز دچار سردرگمی نشوند.

باید به اقلیت‌ها در شوراهای شهر کرسی داده شود

تسنیم: درباره آخرین روند برگزاری الکترونیک انتخابات می فرماید چگونه است و آیا زیرساخت ها فراهم شده است؟

کاظمی: وزارت کشور با توجه به شرایط  موجود، گزارشی از  ظرفیت‌های خود برای برگزاری انتخابات الکترونیکی به هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها ارائه کرد ما  نیز پذیرفتیم ثبت‌نام‌ها الکترونیکی انجام شود که با رایزنی هایی که داشتیم مقرر شد که دربرخی کلانشهرها و مراکز استان ها انتخابات به صورت الکترونیکی برگزار شود.

در ابتدای کار وزارت کشور اعلام کرد که حدود 32 هزار صندوق اخذ رای الکترونیکی داریم و با توجه به اینکه در شرایط عادی به 75 هزار و در شرایط کرونایی نیاز به 85 هزار شعبه اخذ رای داریم و در هر شعبه باید 3 صندوق الکترونیکی باید مستقر شود می‌توانیم حدود 10 هزار شعبه را با این ظرفیت پوشش بدهیم و 2000 صندوق نیز به صورت استندبای داشته باشیم تا اگر مشکلی پیش آمد جایگزین شود.

با این وضعیت در شرایط کرونایی میشود یک هشتم کل شعب اخذ رای را به صورت الکترونیکی برگزار کنیم. بر اساس تصمیم گیری های انجام شده چهار هزار شعبه الکترونیکی در کلانشهرها خواهیم داشت و 6 هزار شعبه نیز قرار شد در مراکز استان هایی که زیرساخت ها فراهم است شعبه های اخذ رای الکترونیکی داشته باشیم، به طور مشخص 24 مرکز استان که 8 تای آنها کلانشهر هستند انتخابات شان به صورت الکترونیکی برگزار خواهد شد.

تسنیم: قرار بود افراد اجرایی در انتخابات شوراها حضور دارند برای ایمن شدن در برابر ویروس کرونا واکسیناسیون شوند پیگیری‌های در این زمینه انجام شده است؟

کاظمی: وزارت کشور به رئیس جمهور نامه ای نوشته است که عوامل اجرایی برگزاری انتخابات واکسیناسیون شوند ما هم نامه‌ای به رئیس مجلس نوشتیم و در جلسه ای که اخیراً با آقای قالیباف داشتیم این موضوع را مطرح کردیم، رئیس مجلس نیز با این موضوع موافق بود و قرار شد پیگیری‌های در این زمینه داشته باشد و نامه‌ای به رئیس جمهور نیز واصل کند.

تسنیم: ارسال صندوق های رای به روستاهای صعب العبور در انتخابات شوراها چگونه خواهد بود؟

کاظمی: در انتخابات شوراها در هر روستایی که 20 خانوار و 100 نفر جمعیت داشته باشد یا یک انتخابات گذشته شوراها در آن برگزار شده باشد صندوق اخذ رای اختصاصی برده می شود و انتخابات برای همان روستا انجام می شود.

تسنیم: و حرف پایانی

کاظمی: به نظر بنده در این شرایط کرونای بایستی همگی تلاش خود را داشته باشیم که حضور حداکثری مردم را در انتخابات داشته باشیم، در چند سال گذشته نیز مقام معظم رهبری تاکید بر حضور حداکثری مردم در انتخابات داشته‌اند، که باید به این منویات توجه کنیم چرا؟ برای اینکه در نظام جمهوری اسلامی پایه حکومت مردم هستند و همگی باید تلاش کنند تا یک فضای ایجاد شود که مردم حضور حداکثری در انتخابات داشته باشند.