اظهارات ظریف بسیار شتابزده بود

حسن هانی‌زاده- کارشناس مسائل بین‌الملل: انتشار فایل صوتی محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران که در قالب تاریخ شفاهی تهیه شده بود و در آن پیرامون دخالت نظامیان بویژه سردار بزرگ اسلام شهید قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه قدس مطالبی مطرح کرده از دو جنبه قابل تجزیه و تحلیل است. نخست اینکه این مصاحبه جنبه کاملا سری داشته و صرفا برای آرشیو مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری تهیه شده و قابل پخش نبود. انتشاردهندگان این فایل وابسته به هر جریانی که باشند باید در دادگاهی محاکمه شوند. زیرا انتشار آن از طریق ایران‌اینترنشنال که یک رسانه معاند و وابسته به بیگانگان است مصداق جاسوسی علیه منافع ملی ایران تلقی می‌شود. همچنین انتشار این فایل نشان داد که اخلاق‌مداری و ترجیح منافع و مصالح ملی بر منافع گروهی و حزبی هیچ‌گاه مورد توجه این جریان‌ها نیست بلکه تخریب جریان مقابل تنها هدف نهایی است. این فایل به‌شدت مورد توجه معاندان و مخالفان جمهوری اسلامی قرار گرفت و جایگاه ایران را به عنوان یک کشور با ثبات و تاثیر‌گذار در عرصه‌های جهانی تحت تاثیر فضای رقابت‌های غیر‌اخلاقی انتخاباتی قرار داد.

 موضوع دیگر اظهارات شتاب زده وزیر خارجه بود که بزرگترین سردار تاریخ ایران یعنی شهید قاسم سلیمانی را مورد انتقاد قرار داد. آقای ظریف بی‌شک یک دیپلمات با تجربه و موفق است که کاملا با پیچیده‌ترین ادبیات و اصول دیپلماتیک و روابط بین‌المللی آشنایی دارد؛ لذا انتظار نمی‌رفت تحت هیچ شرایطی با اینگونه ادبیات تهاجمی ارزش‌های میدانی و دفاعی سرداران بزرگ و برجسته ایران را زیر سوال ببرد.

هر فردی که با کوچکترین اصول سیاسی آشنایی دارد به خوبی می‌داند که عرصه‌های میدانی و قدرت بازدارندگی هر کشوری همواره بزرگترین سنگر برای دفاع سیاسی آن کشور به‌شمار می‌رود. مصداق عینی این اصل قطعنامه 598 شورای امنیت در جنگ تحمیلی رژیم سابق بعث عراق علیه ایران بود. این قطعنامه در میانه جنگ تحمیلی به سود رژیم بعث عراق و با فشار 18 کشور عربی و اتحاد جماهیر شوروی سابق و با هدف نادیده گرفتن حق ایران برای گرفتن غرامت جنگی از عراق تصویب شده بود. اما هر گاه ایران یک پیروزی بزرگ میدانی کسب می‌کرد اعضاء شورای امنیت ناچار می‌شدند به درخواست هیات نمایندگی ایران در سازمان ملل بخشی از بندهای قطعنامه را به سود ایران تغییر داده یا تعدیل کنند. بنابراین بطور طبیعی در جهان امروز که حاکمیت جنگل بر قوانین بین‌المللی غلبه دارد، بدون بر خورداری ایران از یک قدرت بازدارندگی برای تغییر قواعد میدانی امکان احقاق حقوق کشورمان در عرصه‌های بین‌المللی وجود ندارد. اساسا بحران سوریه، عراق و یمن و بحران‌سازی سیاسی در لبنان صرفا به خاطر تضعیف محور مقاومت و کاهش نفوذ ایران در منطقه صورت گرفته است. لذا اگر حضور فیزیکی ایران در سوریه و عراق نبود شاید امروز داعش در اغلب شهرهای مرزی ایران به کشتار مردم ایران می‌پرداخت و جنایات بی شماری مرتکب می‌شد .

 یک نمونه آن در سال 2014 بود که بیش از 3 هزار تن از عناصر داعش با انواع تجهیزات پیشرفته نظامی قصد داشتند از طریق قصر شیرین وارد ایران شوند اما نیروهای نظامی، بسیج و سپاه مانع نفوذ این گروهک تروریستی به خاک ایران شدند. لذا حضور ایران در سوریه موجب شد تا مثلث شوم آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان برای تغییر شطرنج میدانی و سیاسی منطقه و ضربه زدن به ایران ناکام بمانند. در نتیجه نمی‌توان اقدامات میدانی را بی‌اهمیت جلوه داد یا حتی در تضاد با دیپلماسی دانست.

بر اساس گزارش‌های موجود، عربستان در طول بحران 10 ساله سوریه برای کاهش نفوذ ایران بیش از 80 میلیارد دلار کمک مالی در اختیار گروهک‌های تروریستی در سوریه قرار داد اما حضور سرداران سپاه در این کشور طرح آمریکا، اسرائیل و عربستان را با شکست مواجه ساخت.

متاسفانه آقای ظریف مصداق این ضرب‌المثل عربی است که می‌گوید "هر سوارکار ماهری روزی از زین اسب سقوط خواهد کرد" و وزیر خارجه ایران نیز پس از4  دهه میدان‌داری سیاسی اشتباه بزرگی مرتکب شد. در نهایت اگر بر فرض اظهارات محمدجواد ظریف به عنوان یک سیگنال انتخاباتی برای غرب تلقی شود، ایشان با این اظهارات که کاملا با رفتار متعادل و متوازن ایشان مغایرت دارد، برای همیشه از صحنه سیاسی ایران خارج شد. هرچند بازهم باید تاکید کنم که انتشار این فایل غیرقانونی بود و این صحبت‌ها هیچ‌گاه نباید علنی می‌شد.