ذوالنوری: اگر ۴+۱ همراه آمریکا شود مخاطب اقدامات‌مان خواهد شد

خبرگزاری فارس: ساز و کار موسوم به بازگشت خودکار تحریم‌ها که با نام‌های دیگری مثل «مکانیسم ماشه» یا «اسنپ‌بک» نیز شناخته می‌شود به دنبال احیای تمامی قطعنامه‌های تحریمی علیه تهران است که پس از حصول برجام میان ایران و گروه موسوم به ۱+۵ تعلیق شده بودند.

تلاش آمریکا در این مسیر پس از شکست این کشور در به تصویب رساندن قطعنامه‌ای که خواستار جلوگیری از انقضای محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران بود، صورت می‌گیرد. آن قطعنامه که روز ۲۵ مرداد به رأی گذاشته شد با ۱۱ رأی ممتنع، ۲ رأی موافق (آمریکا و جمهوری دومینیکن) و ۲ رأی مخالف (روسیه و چین) رد شد.

واشنگتن از قبل اعلام کرده بود چنانچه در تمدید محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران موفق نشود قصد دارد بر حسب تفسیر خود از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و توافق هسته‌ای برجام برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران اقدام کند.

آمریکا در نامه مورخ ۳۰ مرداد خود به رئیس شورای امنیت ایران را به «نقض اساسی» تعهداتش در «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) متهم کرده است.

چنانچه آمریکا از برجام خارج نشده بود، این نامه، روند ۳۰ روزه‌ای را آغاز می‌کرد که می‌توانست به «بازگشت خودکار» تحریم سازمان ملل علیه ایران منجر شود.

در آن حالت، تمامی تحریم‌های سازمان ملل نیمه شب ۲۰ سپتامبر به وقت گرینویچ (برابر با ۰۴:۳۱ بامداد ۳۰ شهریورماه) علیه ایران از سر گرفته می‌شدند. این تاریخ، چند روز قبل از سخنرانی دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد است.

با این حال، آمریکا اردیبهشت سال ۱۳۹۷ به مشارکتش در برجام خاتمه داده و طبق گفته اعضای شورای امنیت نمی‌تواند از حقوق تصریح‌شده در این توافق و متن قطعنامه صادرشده برای تأیید آن استفاده کند.

به همین دلیل، تلاش آمریکا از همان آغاز با مخالفت‌های جدی روبرو شده است. خبرگزاری رویترز ۱ شهریورماه گزارش داد ۱۳ عضو شورای امنیت با نگارش نامه‌هایی مخالفت خودشان را با خواست آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران اعلام کرده‌اند.

رئیس شورای امنیت در نشست این شورا در روز چهارم شهریورماه در پاسخ به پرسش نمایندگان روسیه و چین برای اعلام موضع درباره درخواست آمریکا برای پیشبرد مکانیسم بازگشت تحریم‌ها علیه ایران اعلام کرد این شورا در جایگاهی نیست که اقدامات بیشتری در این خصوص انجام دهد.

در همین راستا با حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنوری رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفتگو کردیم.

**فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی آمریکای خارج شده از برجام بی‌معناست

وی در گفتگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس، درباره تهدید آمریکا مبنی بر فعال سازی مکانیسم ماشه با وجود خروج این کشور از برجام اظهار داشت: سازوکار مکانیسم ماشه طی نشده که بخواهد فعال شود؛ اولین قدم برای فعال سازی مکانیسم ماشه آن است که درخواست کننده موضوع از اعضای برجام باشد در حالی که آمریکا از برجام خارج شده و دیگر عضو برجام نیست.

وی افزود: در حال حاضر چیزی به نام فعال شدن مکانیسم ماشه وجود ندارد و عملا فعال شدن آن بی‌معناست مگر آنکه آمریکا بخواهد یک جانبه و با زورگویی اقداماتی را انجام دهد که این موضوع در گذشته هم وجود داشته و هم اکنون هم هست و در آینده هم ممکن است این کشور دست به اقداماتی علیه ملت ما و منافع جمهوری اسلامی بزند.

رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس تصریح کرد: اگر آمریکا بنا دارد با زورگویی و قلدری چیزی را به این عنوان عملیاتی کند و کشور‌های دیگر هم از این اقدام تبعیت کنند، طبیعتا جمهوری اسلامی واکنش‌هایی خواهد داشت.

**بازگشت تحریم‌ها یعنی متوقف کردن کلیه همکاری‌های برجامی با آژانس

ذوالنوری گفت: هم اکنون طرح سه فوریتی در مجلس وجود دارد که هفته جاری مطرح خواهد شد که البته این کار بستگی به عزم هیأت رئیسه دارد که این طرح را در دستور کار صحن علنی مجلس قرار بدهد یا خیر.

وی افزود:‌من این طرح سه فوریتی را تهیه کرده‌ام؛ بند‌های متعددی هم ذیل ماده واحده آن وجود دارد که در همین راستا جمهوری اسلامی باید واکنشی قاطع نسبت به زورگویی و قلدری آمریکا نشان دهد.

نماینده مردم قم در مجلس گفت: اقدامات مقابله به مثل جمهوری اسلامی نسبت به زیاده خواهی‌های آمریکا و قلدری‌های این کشور شامل متوقف کردن کلیه همکاری‌های برجامی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است؛ بر همین اساس سطح همکاری ما با آژانس تا سطح همکاری نظارتی در NPT کاهش پیدا خواهد کرد یعنی پروتکل الحاقی را تعلیق کرده و متوقف خواهیم کرد. ضمن اینکه دسترسی‌هایی که به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر اساس NPT، پروتکل الحاقی و یا برجام داده بودیم را متوقف کرده و این دسترسی باید قطع شده و صرفا به عنوان یک کشور عضو NPT با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت خواهیم کرد.

** جزئیات طرح سه‌فوریتی مجلس برای الزام دولت به کنار گذاشتن محدودیت‌های برجامی

وی خاطرنشان کرد: اگر آمریکا چیزی به عنوان مکانیسم ماشه را فعال کنند و این اقدامات هم از جنبه حرف به جنبه اجرا برسد و اتحادیه اروپا و دیگر کشور‌ها هم تحت تاثیر آن با جمهوری اسلامی رفتار کنند طبیعتا ما هم نظارت‌های برجامی آژانس را تعطیل خواهیم کرد و هم کلیه محدودیت‌هایی که برای ما در برجام در مورد فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایجاد شده بود را کنار خواهیم گذاشت.

ذوالنوری گفت: دولت جمهوری اسلامی بر اساس طرح سه فوریتی مجلس شورای اسلامی موظف کرده‌ایم که همه آن محدودیت‌های مذکور (از فرآوری اورانیوم تا تکمیل چرخه سوخت) را کنار گذاشته و هر آنچه لازم است (از ساخت سانتریفیوژ‌های پیشرفته، نصب هر تعداد سانتریفیوژی که مورد نیاز کشورمان است، تولید و غنی سازی و انباشت اورانیوم تا هر درصدی که نیاز داریم که فعلا غنی سازی ۲۰ درصدی است) را سریعا عملیاتی کند.

رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس افزود: در صورتی که زورگویی‌های آمریکا و قلدری این کشور منجر به اجرای چیزی به عنوان مکانیسم ماشه شود به قبل از برجام باز خواهیم گشت.

** هر قدر وظایف‌شان را اجرا کردند ما هم عمل می‌کنیم

وی تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران شروع کننده هیچ گونه چالش، درگیری و جنگی نیست و نمی‌خواهیم به عنوان یک اقدام ابتکاری فعالیت‌هایی را داشته باشیم بلکه حرکت ما بر اساس فعالیت‌های طرف مقابل تنظیم خواهد شد؛ نیازی نیست که جمهوری اسلامی وارد بازی بشود که محرک موضوع خاصی باشد.

ذوالنوری خاطرنشان کرد: منطق جمهوری اسلامی صلح‌آمیز، عقلایی و چارچوب دار است و وقتی می‌گوییم قراردادی به نام برجام بوده است معنا دارد؛ هر قدر که آن‌ها به مفاد این قرارداد عمل کردند ما هم به تعهدات‌مان عمل خواهیم کرد؛ موضوع روشن است؛ هر قدر تعهد بیشتری را عمل کردیم و طرف مقابل به وظیفه‌اش عمل نکرد ما هم از اجرای آن تعهدات کوتاه خواهیم آمد؛ هر مقدار هم که طرف مقابل جلو آمد و وظایفش را عمل کرد و منافع ملت‌مان و جمهوری اسلامی تامین شد به همان میزان جلو خواهیم آمد و اگر قرار باشد طرف مقابل اصلا جلو نیاید ما هم جلو نخواهیم رفت.

وی گفت: در این موضوع اصلا بحث بازدارندگی و اقدام خاصی مطرح نیست بلکه در یک چارچوب عمل می‌کنیم.

** اگر ۴+۱ همراه آمریکا شود مخاطب اقدامات‌مان خواهد شد

نماینده مردم قم در مجلس افزود: مخاطب اقدام جمهوری اسلامی هم کشور‌های ۱+۴ است و هم آمریکایی‌ها؛ لذا ۱+۴ باید خلاء حضور آمریکا را در برجام جبران کنند و تعهدات خودشان را هم انجام دهند.

ذوالنوری تصریح کرد: آمریکا اگر بنا دارد چیزی به عنوان مکانیسم ماشه را فعال کند اگر ۱+۴ که بخشی از آن شامل اتحادیه اروپا، (یعنی ۲۷ کشور اروپایی) از آمریکا تاثیر پذیر نباشند و با جمهوری اسلامی بر اساس خواسته آمریکا عمل نکند ما هم با آن‌ها بر همین اساس عمل خواهیم کرد.

وی با تاکید بر اینکه آمریکا کشوری منزوی است و بر همین اساس سعی می‌کند کار‌ها را انجام دهد؛ افزود: اگر آمریکا بنا داشته باشد یکطرفه اقدامی انجام دهد تاثیری نخواهد داشت، ولی اگر ۱+۴ از اقدامات ایالات متحده تبعیت کنند این موضوع علیه کشورمان تاثیر گذار خواهد بود؛ اگر آمریکا چیزی بگوید که ۱+۴ عمل نکنند ۱+۴ مخاطب ما نبوده و با آن‌ها همکاری خواهیم داشت، ولی اگر ۱+۴ از آمریکا تاثیرپذیری داشته باشد مخاطب اقدامات جمهوری اسلامی هم ۱+۴ خواهد بود.

** تحریم‌ها بازگردد به قبل از برجام باز می‌گردیم

رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس افزود: ۱+۴ خیلی سفت و سخت می‌گوید بنا دارد برجام را حفظ کند در صورتی که حفظ برجام به اجرای تعهدات طرفین وابسته است؛ اروپایی‌ها بایستی به تعهدات‌شان پایبند باشند و جلوی فروش نفت ایران را نگیرند و به مانند گذشته نفت از جمهوری اسلامی بخرند ضمن اینکه جمهوری اسلامی هم باید پول نفت خود را به صورت آزادانه مدیریت کرده و به دست آورد. همچنین تحریم‌هایی که در برجام رفع شده بود باید در مقام عمل هم اینگونه باشد و اگر اینکار‌ها را انجام ندهد جمهوری اسلامی هم محدودیت‌های برجامی را رعایت نخواهد کرد.

ذوالنوری درباره تاثیر روانی اقدام متقابل ایران علیه تلاش‌های یکجانبه آمریکا در برجام تصریح کرد: اقدام جمهوری اسلامی در تک روی آمریکا برای فعال سازی مکانیسم ماشه با وجود خروج این کشور از برجام، تاثیر روانی بر بازار‌های کشورمان نخواهد گذاشت.

**خواسته آمریکا برای بازگشت تحریم‌ها، قانونی و غیرحقوقی است

وی اظهار داشت: در برجام عنوان شده بود که حجم ذخایر اورانیوم جمهوری اسلامی بیش از ۳۰۰ کیلوگرم نباشد در صورتی که طرف مقابل اگر به تعهداتش عمل نکند ما هم به غنی‌سازی ادامه داده و فراتر از این مقدار خواهیم رفت.

نماینده مردم قم در مجلس تاکید کرد: وقتی آمریکا عضو برجام نیست نمی‌تواند اجماع جهانی علیه جمهوری اسلامی برای فعال سازی مکانیسم ماشه راه بیندازد.

ذوالنوری با اشاره به تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران گفت: به غیر از ایالات متحده و جمهوری دومینکن هیچ کشوری از این اقدام ایالات متحده استقبال نکرده و اعلام کردند این خواسته غیرقانونی است و مبنای حقوقی هم ندارد؛ چنین وضعیتی در مورد مکانیسم ماشه هم صدق می‌کند و کسی نمی‌تواند از اقدام غیرقانونی آمریکا و تلاش‌های غیر حقوقی‌اش تبعیت کند چرا که این تلاش‌ها وجاهت ندارد.

**سهم خود را از برجام می‌خواهیم تا تعهدات را اجرا کنیم

وی گفت: اگر ما بر اساس یک معاهده بین‌المللی بگوییم که جمهوری اسلامی سهم خود را از برجام می‌خواهد و تکلیف و تعهداتش هم بر همین اساس اجرایی خواهد کرد، این حرف به هیچ عنوان خلاف قانون و بر هم زدن اوضاع نیست بلکه کاری کاملا نرم بوده و در بستر مسائل حقوقی است.

رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس خاطرنشان کرد: ما اگر بر توانمندی‌های داخلی خود تاکید کرده و متمرکز شویم تا از این پتانسیل‌ها استفاده کنیم خیلی از مشکلات حل خواهد شد؛ معتقدم اگر دولت و دستگاه‌های ذیربط همین راهبرد را عمل کند ما مشکل لاینحل در کشورمان نداریم.

ذوالنوری افزود: همه مشکلات ما در داخل کشورمان ناشی از تحریم‌ها و عملیات روانی ترامپ نیست که قالب این مشکلات منشا داخلی و سوء مدیریتی دارد و طبیعتا اگر مدیران ما به وظایف‌شان خوب عمل کنند به حول و قوه الهی به راحتی می‌توانیم از این شرایط عبور کنیم و مشکل خاصی هم ایجاد نشود.