تعبیرهای آیت‌الله ملکی تبریزی درباره برادر مرگ

تسنیم: آیت‌الله میرزا جوادآقا ملکی تبریزی ‌عارف، حکیم، استاد اخلاق و فقیه بزرگ شیعه است، کسانی که با حالات ملکوتی و عبادی این فرزانه عارف آشنا بودند ایشان را از بکّائون می‎شمردند، عالمی که از خوف و شوق خداوند بسیار گریه می‌‌کرد و از بسیار گریه‌کنندگان عصر بود، سه ماه رجب، شعبان و رمضان را پی در پی روزه می‌‌‎گرفت و در قنوت نمازهای نافله این بیت حافظ را مکرر می‎‌‌خواند: ما را ز جام باده گلگون خراب کن/زان پیشتر که عالم فانی شود خراب آنچه در ادامه می‌خوانید تعبیرهای این عالم بزرگوار درباره برادر مرگ و عالم خواب است: عالم رؤیا،‌ از عالم مثال است؛ هر چه در عالم رؤیا دیده می‌شود از قبیل زمین،‌ آسمان،‌ جمادات و نباتات بلکه صوری که در آینه منعکس می‌شود و صورت‌های خیالی، همه از آن عالم است. عالم مثال، عالمی است وسیع؛ بلکه خود، دارای عالم‌های زیادی است، حتی گفته شده که در عالم مثال، هجده هزار عالم موجود است! و از بعضی از عارفان حکایت شده که هرچه در شرع مقدس وارد شده که مجاز به شمار می‌آید در بعضی از عوالم آن‌ها را به صورت حقیقت مشاهده کردیم و دیدیم مجازی در کار نیست! پس همان‌طور که شخص در عالم رؤیا، آنچه را که دیده حالت و کیفیت مثالی است که در عالم مثال برای خودش پدیدار گشته است پس همین طور است آنچه که شخص بیدار در این عالم حسی ما می‌بیند، حالت و کیفیت حسی است که در عالم حسی برای خودش ظاهر می‌شود. خواب هم در واقع برادر مرگ است. صریح آیه مبارکه است که می‌فرماید: «اللَّهُ یَتَوَفَّى الْأَنفُسَ حِینَ مَوْتِهَا وَالَّتِی لَمْ تَمُتْ فِی مَنَامِهَا فَیُمْسِکُ الَّتِی قَضَى عَلَیْهَا الْمَوْتَ وَیُرْسِلُ الْأُخْرَى إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ»؛ خدا است که جان‌ها را به هنگام مرگ‌شان می‌گیرد و جانی را که در حال خواب نمرده است. پس آن را که مرگش فرا رسیده نگاه می‌دارد و دیگری را به بدن باز می‌فرستد تا وقت تعیین شده‌اش فرا رسد. پس لازم است که فی‌الجمله عدّه موت را نموده و آمادگی برای مرگ داشته باشد، از قبیل اینکه عهد ایمان خود را تجدید نموده و با طهارت(وضو یا غسل یا تیمّم) روی به قبله و روی به قبله حقیقه نموده،‌ به نام خدا و گفتن «بسم‌الله الرحمن الرحیم» وارد بستر شود.