سیروز کبدی شایع‌ترین علت "آسیت"

ایسنا: یک متخصص داخلی با اشاره به اینکه تجمع مایع بین این دو پرده یا حفره صفاقی را "آسیت" می‌گویند، گفت: آسیت علل گوناگونی دارد و شایع‌ترین علت آن سیروز کبدی است. دکتر هوشنگ شفیعی ، با بیان اینکه از نظر آناتومی پرده صفاقی شامل پریتوئون جداری و احشایی است، گفت: پریتوئن جداری است که در قسمت قدامی طرفی و خلفی جدار شکم قرار گرفته و پریتوئین احشایی که ارگان‌های داخل شکمی و مزانتر را می‌پوشاند از دیافراگم تا کف لگن ادامه دارد. تجمع مایع بین این دو پرده یا حفره صفاقی را "آسیت" می‌گویند که علل گوناگونی دارد و شایع‌ترین علت آن سیروز کبدی است. وی در خصوص تظاهرات کلینیکی این عارضه گفت: چنانچه مقدار مایع در حفره‌ شکم کم باشد، بیمار بدون علامت است. با ازدیاد مایع، آسیت با احساس پری و اتساع شکم خود را نشان می‌دهد. هر چه حجم مایع زیادتر شود با تظاهرات شدیدتری همراه است مثل دیسترس تنفسی، تهوع، سیری زودرس، ترش کردن و ازدیاد وزن. شفیعی گفت: اگر آسیب با مصرف اتانول یا نئوپلاسم همراه باشد، وزن ثابت به شدت کاهش پیدا می‌کند. در معاینه فیزیکی شکم متسع و با برآمدگی پهلوها همراه است و در دق مات (ضربه‌ای که هنگام معاینه به شکم بیمار زده می‌شود) است. این متخصص داخلی افزود: ماتیته با تغییر وضعیت بیمار از پهلو به پهلوی دیگر تغییر می‌کند در مواردی که حجم مایع زیاد باشد چنانچه با انگشت ضربه به شکم زده شود، عبور موج مایع از پهلو به پهلو در جهت مخالف دیده می‌شود؛ به نام علامت موج (FLUID WAVE) که برای انجام این تست باید از فرد دیگری با گذاشتن کنار دست روی خط وسط شکم کمک گرفت. وی گفت: راه‌های تشخیص و بررسی آسیت از طریق رادیولوژی، سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI است و ممکن است بررسی دستگاه گوارش با آندوسکوپ کاربرد پیدا کند. ولی تشخیص نهایی که می‌تواند بیانگر علت آسیت باشد؛ آنالیز مایع، لاپاراسکوپی و انجام بیوپسی به ویژه بیوپسی پریتوئن است. شفیعی خاطرنشان کرد: عکس ساده شکم موقعی که مقدار مایع 800 تا 1000سی‌سی باشد؛ قابل تشخیص است. این متخصص داخلی با تاکید بر اینکه سونوگرافی یک وسیله غیر تهاجمی است، گفت: سونوگرافی می‌تواند وجود مایع به مقدار 100 تا 300 سی‌سی را در حفره صفاقی تشخیص دهد. از طرفی با سونوگرافی می‌توان توده کیستی که اغلب با مایع آسیت اشتباه می‌شود و همچنین کیست‌های بزرگ تخمدان یا مایع آزاد را از هماتوم افتراق داد. شفیعی گفت: به کمک سونوگرافی تا حدودی ضایعات التهابی- بدخیمی توده‌های شکمی متاستاز کبدی و لنفادنوپاتی‌ها قابل بررسی هستند و می‌توانند راهنمایی برای پونکسیون مایع آسیت باشد، بخصوص در مواردی که بدون گاید سونوگرافی، پونکسیون مایع با مشکل روبرو شود. وی گفت: با انجام سی‌تی اسکن شکم، مقدار کم مایع و توده‌های کیستیک و توپر و هماتوپریتوئن و به طور کلی ضایعات ارگان‌های داخل شکمی و رتروپریتوئن و مزانتر قابل بررسی است و وجود مایع در ناودان پری‌کولیک و کولداک قابل تشخیص است. شفیعی با اشاره به اینکه هزینه پونکسیون نسبت به سی‌تی اسکن و سونوگرافی زیاد است، گفت: این روش اطلاعاتی در مورد وجود مایع و پیشرفت آن می‌دهد ولی در حال حاضر کاربردی در مورد آسیت ندارد. این متخصص داخلی در پایان یادآور شد: کاربرد آندوسکوپی برای بررسی واریس در مری- معده و وجود ضایعات بدخیم در قسمت فوقانی و تحتانی دستگاه گوارش است.