وسواس را جدی بگیرید

همشهری آنلاین: ۳۳ ساله، متاهل و دارای ۲ فرزند است. هر روز بارها و بارها دست هایش را می‌شوید به تصور اینکه همه‌‌چیز و همه جا کثیف است. همسر و فرزندانش را هم وادار می‌کند که مدام و بی‌دلیل دست هایشان را بشویند. آنها به‌شدت از رفتارهای او به ستوه آمده‌اند به همین دلیل، درگیری لفظی در این خانه بسیار زیاد است. نه خودش از زندگی لذت می‌برد و نه اطرافیانش. رفتارهای او مورد تمسخر دیگران قرار می‌گیرد و او با وجود اینکه می‌داند اشتباه می‌کند اما باز رفتارهایش را تکرار می‌کند. وسواس افکار و تصورات مزاحم است که برخلاف میل فرد وارد ذهن او می‌شود و هر چقدر هم تلاش می‌کند از ذهن او خارج نمی‌شود. این افکار بارها تکرار شده و سبب اضطراب فرد می‌شود. این اضطراب شاید به افسردگی هم بینجامد. فرد وسواسی، این رفتارها را برای کاهش یا پیشگیری از یک ناراحتی یا یک اتفاق ترسناک از نظر خودش انجام می‌دهد. دکترامیرشعبانی، متخصص روانپزشکی ودانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران معتقد است: شیوع بیماری وسواس در کشورهای مختلف با هم تفاوت زیادی ندارد. در ایران آمار دقیقی از تعداد بیماران وسواسی وجود ندارد اما در کشورهای غربی بین 2 تا 3درصد جمعیت در طول عمر خود این بیماری را تجربه می‌کنند. در این کشورها میزان شیوع یکساله وسواس هم 1.2درصد گزارش شده است. نحوه برخورد با بیمار وسواسی به گفته این روانپزشک، بسیاری از مردم وسواس را بیماری نمی‌دانند درحالی‌که وسواس یک بیماری است. تلقین نیست و در کنترل فرد هم نیست بنابراین، با تهدید برطرف نمی‌شود. نباید به فرد وسواسی، برچسب زد. نباید والدین فرد وسواسی را مقصردانست و گفت که آنها در تربیت فرزندشان کوتاهی کرده‌اند. باید بیمار را درک کرد. فرد وسواسی را مدام نصیحت نکنید چون او خودش می‌داند که کاری را که می‌کند، اشتباه است. درمان وسواس دکترشعبانی گفت: از آنجا که وسواس‌های شدید وقت‌گیر است و کیفیت زندگی افراد را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، نباید درمان را به تأخیر انداخت. درمان وسواس باید زیرنظر متخصصان با تجربه انجام شود.در درمان از روش‌های دارویی و غیردارویی بهره گرفته می‌شود. در درمان دارویی، مصرف دارو باید به میزان کافی باشد. داروها معمولا بین دو تا چهارماه بعد از مصرف اثربخشی دارد. درمان‌های غیردارویی شامل رفتاردرمانی و شناخت درمانی است. رفتار درمانی درمان رایجی است که در آن از روش مواجهه و جلوگیری از پاسخ استفاده می‌شود. یعنی اگر فرد به وسواس شست و شو مبتلاست وتصور می‌کند که اشیاء آلوده هستند از او خواسته می‌شود که اشیائی که از نظر او آلوده هستند را در دست بگیرد و پس از آن هم دستش را نشوید. برخی دیگر از رفتارهای وسواسی روانپزشکان معتقد هستند که وسواس انواع مختلف دارد اما شایع‌ترین آن، وسواس شست و شو، کنترل، نظم و ترتیب بیش از حد است. بارها و بارها شیرگاز، قفل ماشین و یا در منزل را کنترل می‌کند. اعداد را می‌شمارد. بیماری می‌گفت: اعداد زوج را می‌شمارم چون اگر این کار را نکنم، ممکن است زلزله رخ دهد. می‌دانم کارم خنده دار است. همسر یک بیمار دیگر می‌گفت: همسرم مدام همه جا را کنترل می‌کند تا همه‌‌چیز سرجای خودش باشد. زندگی را برایم غیرقابل تحمل کرده است. همسر یک فرد وسواسی دیگر هم می‌گفت: همسرم اصلا با فامیل و دوستان رفت‌وآمد نمی‌کند نه جایی می‌رویم و نه کسی به خانه ما می‌آید چون او تصور می‌کند که بقیه نظافت را رعایت نمی‌کنند و این برای من و فرزندانم سخت است. به گفته دکتر شبنم نوحه‌سرا شیوع وسواس در مردان و زنان یکسان است و تقریبا از حدود 20سالگی شروع می‌شود. برخی از ویژگی‌های شخصیتی، شرایط محیطی و استرس، درآسیب شناسی وسواس مطرح هستند اما ژنتیک هم می‌تواند سبب وسواس شود به‌طوری‌که احتمال ابتلای افرادی که بستگان درجه اول آنها دچار این بیماری هستند دوبرابر است. علاوه براین، بین شروع علامت وسواس و نخستین باری که فرد بیمار به درمان می‌پردازد چندین سال طول می‌کشد به همین دلیل، درمان این بیماری مشکل است چرا که اغلب این افراد دیر به پزشک مراجعه می‌کنند.