رتبه‌بندی معلمان چه تغییراتی ایجاد می‌کند؟

خبرگزاری تسنیم: رتبه‌بندی معلمان که چند سالی است وعده اجرای آن شنیده می‌شود، قرار است در سال جدید، وارد فاز اجرا شود هرچند پیش از این مسئولان آموزش و پرورش وعده اجرای آن را از مهر ۹۷ داده بودند، اما بنا به دلایلی از جمله آماده نشدن آیین‌نامه، کار پیش نرفت.

وزیر آموزش و پرورش در آخرین ماه سال ۹۷ گفت: دولت مصمم است از سال ۹۸ رتبه‌بندی معلمان را اجرایی کند و از مهر ۹۸ این طرح اجرا خواهد شد.

در بودجه سال ۹۸ نیز ۲ هزار میلیارد تومان برای اجرای رتبه‌بندی تعیین شده است، هرچند برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی این اعتبار را برای اجرای طرح رتبه‌بندی کافی نمی‌دانند، اما در سوی دیگر برخی نماینده‌ها از جمله رئیس فراکسیون فرهنگیان و سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس معتقدند که سال ۹۸ بهترین فرصت برای اجرای رتبه‌بندی است.

در بحث رتبه‌بندی معلمان نادر برزگر معلم و کارشناس آموزشی در گفتگو با خبرنگار تسنیم در پاسخ به این پرسش که آیا منزلت و معیشت معلمان در گروی اجرای رتبه‌بندی است؟، گفت: آنچه هم‌اکنون از سوی مسئولان درمورد نظام رتبه‌بندی بیان می‌شود هم از نظر ابعاد و هم از نظر اجرا با واقعیت فاصله زیادی دارد با وجود اینکه نظام رتبه‌بندی در تمام اسناد بالادستی از جمله نقشه جامع علمی کشور، سند تحول بنیادین، قانون برنامه ششم توسعه و ابلاغیه‌های رهبر معظم انقلاب تأکید شده، اما هنوز اتفاقی در این زمینه نیفتاده است.

او گفت: در نقشه جامع علمی کشور نقش معلم در جایگاه هیئت علمی تعریف شده است نه کارمند، در سند تحول بنیادین هم نظام سنجش و صلاحیت حرفه‌ای معلم به عنوان یکی از نظام‌های ۱۴ گانه فرعی سند تحول تعریف و تاکید شده است که باید پیگیری شود.

برزگر درباره ضرورت اجرای رتبه‌بندی معلمان معتقد است: در نظام اداری کشور منابع نیروی انسانی دولتی یا کارمند تعریف شدهاند که حقوق ثابت و نظام پرداخت خاص خودش را دارد یا نیروی آموزشی محسوب میشوند که آن‌ها هم جداگانه ویژگی‌ها و شرایط آموزشی و پژوهشی را دارند و شغل معلمی بدون احتساب نوع کار و نظام پرداخت، کارمند محسوب می‌شود؛ تنها سازمانی که شغل معلمی با آن قابل مقایسه است آموزش عالی است.

این معلم با اشاره به وضعیت آموزش عالی گفت: نیرو‌های آموزشی با عنوان مربی استخدام شده و در طول خدمت طی مراحلی به مدارج بالاتر استادیار، دانشیار و استاد می‌رسند که هر کدام دارای مراتب و مزایایی است، اما در آموزش‌وپرورش با وجود تفاوت در سطح توانمندی‌ها، مهارت، مقطع تحصیلی و سابقه کار، همه به عنوان معلم شناخته شده و نظام ارتقاء وجود ندارد؛ به عنوان مثال فردی که ۳۰ سال قبل استخدام شده با فردی که جدید استخدام شده است از نظر عنوان و رتبه تفاوتی ندارد.

او با تاکید بر اینکه استقرار نظام سنجش صلاحیت حرفه‌ای یک نیاز است، بیان کرد: این نظام چهار محور را شامل می‌شود؛ از جمله صلاحیت‌های تخصصی، شایستگی‌های تربیتی، شایستگی‌های فناوری و شایستگی‌های آموزشی که خروجی آن استانداردسازی افراد در حرفه معلمی است و در نهایت ارتقا کیفیت نظام تعلیم و تربیت و ارتقا جایگاه و منزلت معلمان را به دنبال دارد.

برزگر به این پرسش ما که رتبه‌بندی معلمان چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ این پاسخ را داد: بهبود و ارتقای کیفیت آموزشی، ایجاد نظام ارتقاء برای معلمان، افزایش حقوق و بهبود معیشت، شایسته سالاری و زمینه عملکرد رقابتی بین افراد با انگیزه و بی انگیزه و تغییر نگرش جامعه و دانش‌آموزان به معلم بخشی از نتایج اجرای نظام رتبه بندی است.

او در ادامه صحبت‌های خود درباره سابقه طرح رتبه‌بندی معلمان گفت: رتبه‌بندی سال ۸۱ در قالب طرح ارتقای شغلی ابلاغ و منجر به ۴ رتبه معلم پایه، ارشد، خبره و عالی شد و در سال ۹۴ مجدد بر آن تاکید و حتی تخصیص اعتبار نیز انجام شد، اما در عمل به جای اینکه رتبه‌بندی واقعی اجرا شود، قانون خدمات کشوری مطرح شد.

این معلم عنوان کرد: برای اجرایی شدن نظام رتبه‌بندی ابتدا باید لایحه تصویب و تبدیل به قانون شود که آنوقت لازم‌الاجرا بوده و ردیف بودجه‌ای نیز به آن اختصاص پیدا می‌کند، اتفاقی که افتاده این است برای رتبه‌بندی ۲ هزار میلیارد تومان در بودجه آموزش‌وپرورش لحاظ شده است در حالیکه برای اجرای این طرح بین سه تا ۱۵ هزار میلیارد اعتبار نیاز است البته این نگرانی هم وجود دارد که دو هزار میلیارد تومان در صورت تحقق به دلیل بدهی کسری‌هایی که وجود دارد در جای دیگری هزینه شود.

برزگر ادامه داد: برای اجرای رتبه‌بندی باید از مراکز آموزش عالی به عنوان مدل استفاده شود، نقش دانش‌آموزان، اولیا وگروه‌های آموزشی تقویت شود و سلیقه‌های شخصی محدود شود. این طرح با وجود اینکه دارای امتیازات زیادی برای معلمان است، اما با نقایصی که دارد در صورت اجرا به این شکل، معلمان را با مشکلاتی مواجه خواهد کرد.