پيامك‌هايي كه بوي مرگ مي‌دهند

ایسنا: «با نهايت تاسف و تاثر درگذشت ... بزرگ خاندان ... را به اطلاع رسانده، به همين مناسبت مجلس ختمي از ساعت ... روز ... در مسجد ... شهرك ... واقع در .... برگزار مي شود. همچنين مجلس زنانه در همان روز در منزل آن متوفي واقع در ... از ساعت ... برگزار خواهد شد. حضور شما سروران گرامي باعث شادي روح آن مرحوم و تسلاي خاطر بازماندگان خواهد شد». متن‌هايي نظير پيامك فوق نوعي از اطلاع‌رساني هستند كه شايد مدت زيادي از آغاز آن‌ها در جامعه نيمه سنتي ما نمي‌گذرد اما به هر حال اين پيامك‌ها هم همانند انواع ديگر پيامك ها به سرعت در حال شايع شدن هستند. شايد برخي از ما زمان نه چندان دوري كه براي دريافت خبري كوتاه از عزيزانمان بايد مدت‌ها در صف باجه‌هاي مخابرات مي‌نشستيم را به ياد داشته باشيم، حتي تا همين پنج يا شش سال پيش باجه‌هاي تلفني كه در خيابان‌ها و چهار‌راه‌هاي مختلف قرار دارند، مشترياني پروپا قرص داشتند و براي تماس گرفتن از آن‌ها لازم بود، در صف باشيم؛ تازه پس از انتظاري به نسبت طولاني هنوز مكالمه شروع نشده، سكه‌هايي بود كه به شيشه باجه مي‌خورد و افراد منتظر طولاني‌شدن زمان مكالمه را هشدار مي‌دادند. در آن سال‌ها دانشجوياني كه در خوابگاه‌هاي دانشجويي زندگي مي‌كردند، براي اين‌كه از خانواده خود تماسي داشته باشند، بايد مدت‌ها منتظر مي‌ماندند و اين سوي خط هم خانواده‌ها پس از مدت‌ها تلاش به سختي موفق مي‌شدند به مدت پنج دقيقه از احوال فرزندانشان در حد اختصار باخبر شوند. **هيچ‌كس تنها نيست، اما... آن موقع هنوز تلفن همراه مانند امروز اينقدر مقبول نيفتاده بود و هزينه‌ي نسبتا بالاي خريد آن موجب شده بود كه بخش محدودي از جامعه به اين وسيله‌ي ارتباطي دسترسي داشته باشند، اما از اواخر سال 85 و با ورود اپراتور‌هاي جديد كم‌كم تلفن همراه تبديل به وسيله‌اي همگاني شد تا جايي كه اين شعار كم‌كم همه‌گير شد كه مي‌گفت: «هيچ كس تنها نيست»؛ اكنون ديگر اكثر شهرنشينان در مكان‌هاي عمومي و اتوبوس‌ها در حال مكالمه يا ارسال و خواندن پيامك هستند حتي پيرزنان و پيرمرداني و افراد با سواد و بي سواد از چنين وسيله اي بهره مي‌برند. حتي شايد در مكان‌هاي عمومي و اتوبوس و مترو همه ما افرادي را ديده باشيم كه با بلند شدن صداي زنگ تلفن همراهشان تا مدت‌ها دكمه‌هاي مختلف را امتحان مي‌كنند تا صداي الو و سلام و عليكي بشنوند. تازه بعضي از آنها ممكن است بعد از تماس گوشي خود را به شما بسپارند تا آن را برايشان قطع كنيد و اين نشان مي‌دهد كه اين وسيله‌ي ارتباطي به شدت در ميان مردم جامعه رسوخ كرده و به قولي هيچ كس تنها نيست... هرچند پرسشي اساسي خود به خود شكل گرفته است كه آيا در پي اين تنها نبودن تنهايي خوفناك ديگري نهفته است؟ آيا ابزارهاي مدرني كه در خدمت زندگي بشر قرار گرفته‌اند، به‌شكلي نرم آن‌ها را با توجه به نبود بسياري ضرورت‌ها از ديدار هم محروم و درنتيجه از هم دور نمي‌كنند؟ اكنون ديگر در خيابان‌ها، اتوبوس، مترو، تاكسي و يا حتي كلاس‌هاي درسي هم اگر دقت كنيد، قشر جوان‌تر از دانشجو گرفته تا نوجوان و كارمند و ... همه و همه به نوعي با گوشي خود مشغول هستند و از شنيدن آهنگ، گرفتن عكس، خواندن كتاب‌هاي ذخيره‌شده در تلفن همراه، ارسال و دريافت پيامك و... همه به نوعي وقت خود را با تلفن‌هايشان پر كرده‌اند و اگرچه گفته مي‌شود با ورود اين فن‌آوري ديگر هيچ كس تنها نيست، اما گويي انسان‌ها تنهايي‌شان را با گوشي تلفن همراه خود پر كرده‌اند و ديگر كمتر به برقراري ارتباط با ديگران علاقه نشان مي‌دهند. *پيامك، رسانه‌ مهم در چنين شرايطي طبيعي است كه امكان انتقال پيامكي اخبار به افراد سريع‌ترين شيوه‌ي ممكن به‌شمار آيد. از سوي ديگر، هزينه‌ي پايين پيامك‌ها راهي است تا مشتركان بتوانند به سهولت تمام و صد البته ارزان، پيام خود را در اسرع وقت به نقاط مختلف كشور برسانند و به سادگي از حال يكديگر باخبر شده و يا اخبار مهم را به هم منتقل كنند. به همين دليل اين روزها از پيامك استفاده‌هاي تبليغاتي مختلفي مي‌شود و بسياري از شركت‌هاي مطرح و يا حتي فروشگاه‌هاي كوچك و... براي تبليغ خود از اين رسانه بهره مي‌گيرند. * ميليارد‌ها پيامك براي تبريك عيد به عنوان مثال تنها دو روز اول نوروز امسال 630 ميليون و 232 هزار و 374 پيام تبريك ميان مشتركان ايرانسل ارسال شد و مشتركين همراه اول هم بيش از يك ميليارد پيامك تبريك به يكديگر ارسال كردند كه البته اين رقم تا پايان تطيلات نوروزي به حدود چهار ميليارد رسيد. علاوه براين در مناسبت‌هاي مختلف ديگري از جمله اعياد مذهبي، تولد افراد، روزهايي مثل روز معلم، پرستار، خبرنگار، روز مادر، روز پدر و ... نيز پيامك‌ها كاركردي گسترده دارند. با مرور گزارش فوق و البته قبل از آن اتفاقات جاري زندگي اين نكته را همه ما به خوبي درك كرده‌ايم كه پيامك يا همان پيام فرهنگستان فرهنگ و ادب جزيي لاينفك از زندگي افراد شده است، اما به تازگي اين پديده‌ي دنياي مدرن حتي در زمان مرگ هم دست از سر افراد برنمي‌دارد و مدتي است شايع شده كه حتي اخبار مربوط به مرگ و مير افراد هم از اين طريق منتشر مي‌شود. به عنوان مثال در همين سه‌ماه اول سال 90 در اولين لحظاتي كه از فوت افرادي چون سيمين دانشور (نويسنده نامدار و همسر زنده‌ياد جلال آل‌احمد) و يا ايرج قادري (كارگردان قديمي و بازيگر سينما) مي‌گذشت حتي پيش از اينكه روزنامه‌ها و تلويزيون فرصت انتشار پيدا كنند به لطف تلفن‌هاي همراه خبر در ميان ميليون‌ها ايراني دست‌به‌دست چرخيد. اما متاسفانه يا خوشبختانه انتشار پيامك‌هاي مرگ‌ومير تنها به افراد سرشناس جامعه مختص نيست و مدتي است شاهديم كه حتي از فوت دوستان و آشنايان خود هم به واسطه‌ي پيامك‌ها مطلع مي‌شويم و حتي هيچ كس هم تلاش نمي‌كند كه اخبار مربوط به اين مساله را با كمي مقدمه چيني به فرد مقابل منتقل كند. با اين شرايط اگرچه رواج‌يافتن پيامك در اين حد مي‌تواند تاثيرات مالي بسيار خوبي براي مخابرات و اپراتور‌هاي مختلف داشته باشد، اما در كنار آن فاصله‌ي ميان انسان‌ها روزبه‌روز بيشتر شده و كم‌كم همه تنها و تنها‌تر خواهند شد.