استولتنبرگ و منازعه جدید درون آتلانتیکی

خبرگزاری مهر: دبیرکل ناتو روزهای دشواری را سپری می کند و ینس استولتنبرگ طی روزهای اخیر شاهد تشدید منازعه دو عضو ناتو یعنی ترکیه و آلمان است. به عبارت بهتر، منازعات سیاسی دو کشور آلمان و ترکیه به مناسبات درون آتلانتیکی آنها کشیده شده و دیگر اعضای ناتو را نیز درگیر خود کرده است. در چنین شرایطی استولتنبرگ از دو طرف خواسته است تا به منازعه بر سر پایگاه های هوایی ترکیه پایان دهند. مروری بر صورت مسئله ظاهری اختلاف بین برلین و آنکارا در نوع خود قابل تامل است. کشور آلمان با درخواست استرداد پناهجویان ترکیه ای که متهم به دست داشتن در کودتای نافرجام سال گذشته میلادی هستند، مخالفت کرده است. در مقابل، مقامات ترکیه ای نیز درخواست نمایندگان پارلمان آلمان برای بازدید از پایگاه های هوایی در ترکیه (که سربازان آلمانی در آن فعالیت می کنند) را رد کرده است. همچنین دولت آلمان خواستار آزادی یک روزنامه نگار ترک تبار آلمانی در ترکیه است که با مخالفت مقامات آنکارا مواجه شده است. همان گونه که مشاهده می شود منازعه برلین و آنکارا منازعه ای کاملا واقعی است. این منازعه صرفا ریشه در زمان حال ندارد. مخالفت مقامات آلمانی با سخنرانی و میتینگهای انتخاباتی سران حزب عدالت و توسعه برای جذب آرای ترک تبارهای مقیم آلمان (در جریان همه پرسی اخیر) از یک سو و تنشهایی که بین برلین و آنکارا پس از وقوع کودتای نافرجام سال گذشته رخ داده است منجر به وخامت اوضاع گردیده و به نظر می رسد این روند تا ماه های آتی نیز ادامه داشته باشد. بسیاری از تحلیلگران مسائل ترکیه و اروپا معتقدند که روابط آنکارا و اروپای واحد تحت تاثیر اختلافات موجود روز به روز بدتر می شود و حتی توافق ترکیه و اروپا بر سر حل و فصل بحران پناهجویان نیز نتوانسته است منجر به بهبود اوضاع شود. بدیهی است که دامنه منازعات سیاسی ترکیه و آلمان، به مراتب نسبت به آنچه تصور می شود گسترده تر بوده و به مناسبات درونی ناتو نیز کشیده می شود. در چنین شرایطی استولتنبرگ، دبیرکل ناتو و دیگر مقامات این مجموعه نمی توانند با ساده سازی این بحران مانع از تداوم آن شوند. حل و فصل بحران موجود بین ترکیه و آلمان، مستلزم عقب نشینی یکی از طرفین از مواضع خود است، اما فعلا اراده ای در این خصوص از سوی مقامات ترکیه ای و آلمانی وجود ندارد. حتی مقامات آنکارا معتقدند که رخدادهایی مانند رای اخیر پارلمان اروپا به توقف مذاکرات پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا تحت تاثیر لابی های مقامات تاثیرگذار در اروپای واحد (از جمله مقامات آلمانی) صورت گرفته است. در نهایت اینکه هر اندازه زمان می گذرد، بر شدت و دامنه تقابل آنکارا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله آلمان افزوده می شود. مقامات حزب عدالت و توسعه بارها از مقامات آلمانی خواسته اند تا در قبال عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا مواضع شفافی اتخاذ کنند، اما مقامات آلمانی در این خصوص همواره رویکرد متناقض و دوگانه ای داشته اند. آنها از یک سو بانی انعقاد توافق آنکارا و اروپا بر سر بحران پناهجویان بوده و از سوی دیگر، تمایلی نسبت به عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا ندارند. در هر حال، منازعه اخیر بین آلمان و ترکیه مسئله ای نیست که استولتنبرگ بتواند آن را به راحتی حل و فصل کند. حل و فصل این مسئله نیازمند طی شدن مراحل سخت و پیچیده ای است که شاید اساسا تحقق آنها امکانپذیر نباشد.