گاردین: چرا اقتصادهای وابسته به «نفت» تحت فشار هستند؟

باشگاه خبرنگاران: پایگاه اینترنتی گاردین در گزارشی به قلم "چیجیوک نلسون" نوشت: بهای جهانی نفت در ماه‌های اخیر به ثبات نسبی رسیده است؛ اما به آن اندازه نیست که درآمد کشورهای صادرکننده در کوتاه مدت افزایش یابد و قیمت کالاها بار دیگر رونق بگیرد. در کنار آشفتگی بازارهای مالی، کاهش مصرف نفت در کشورهای پیشرفته و بالا رفتن ارزش دلار، همگی از فشار بر افزایش بهای نفت کاسته است و بازار به سمت افزایش قیمتی کمتر در بلندمدت روی آورده است. کارشناسان صندوق بین‌المللی پول در گزارش اخیر خود اعلام کردند قیمت کالاها نمی‌تواند به بالاترین سطح که دو سال پیش آن را تجربه کرده بود برسد. در همین حال از حجم سرمایه‌گذاری‌ها در سال میلادی جاری کاسته شده است و حتی تولیدکنندگان نفتی غیرعضو اوپک نیز قصد دارند حجم تولیدات خود را کاهش دهند؛ هرچند هنوز بازارهای نفتی با مازاد تولیدات مواجه است. بسیاری از کارشناسان معتقدند بازارهای نفتی در سال 2017 به یک توازن خواهد رسید. البته با توجه به سطح بالای ذخایر نفتی، کشورهایی که اقتصاد آنها بر مبنای فروش نفت است نمی‌توانند به درآمد و سود قابل توجهی دست یابند. بر همین اساس، تولید نفت شیل به منابع نفتی با بهای پایین اضافه خواهد شد. این در حالیست که تقاضا از سوی کشورهایی که رشد اقتصادی کمتری داشته‌اند کاهش می‌یابد و جامعه جهانی به سمت کاهش انتشار گاز کربن پیش می‌رود. همه این مسائل موجب می‌شود نفت وارد "دوره عادی" جدیدی شود که در آن بهای فعلی پذیرفته خواهد شد. نفت شیل ایفاگر نقش مهمی خواهد بود. تولیدات نفت شیل به شکل چشمگیری افزایش یافت و به 5 میلیون بشکه در روز رسید که خود یک مشکل جدی برای مازاد تولیدات نفتی در جهان محسوب می‌شود. پس از آن اعضای سازمان اوپک در اقدامی عجیب تصمیم گرفتند سطح تولیدات نفتی خود را بدون تغییر نگه دارند و به این ترتیب بهای نفت در سیر نزولی قرار گفت. هرچند کاهش بهای نفت موجب محدود شدن سرمایه‌گذاری‌ها در این حوزه شد؛ اما هنوز مازاد تولیدات در بازار وجود داشت. نفت شیل با بهره بردن از فناوری‌های مدرن با هزینه کمتری تولید شد و جلوی ورشکستگی تعدادی از بازیگران اصلی بازار را گرفت. هرچند این اواخر اعضای اوپک و تولیدکنندگان غیرعضو تصمیم به کاهش سطح تولیدات گرفتند؛ اما هنوز این توافق نهایی نشده و به مرحله اجرا گذاشته نشده است. با این حال صندوق بین المللی پول اعلام کرد کاهش بهای نفت موجب شد سطح تقاضای بازار بالا برود و به رکورد کم سابقه 1.8 میلیارد بشکه در روز طی سال 2015 برسد. انتظار می‌رود این روند در مسیر کاهش قرار بگیرد و در سال‌های 2016 و 2017 ، 1.2 میلیارد بشکه در روز شود. تقاضا برای خرید نفت ارزان افزایش یافته است؛ اما سودی برای کشورهای تولیدکننده به همراه نیاورد. افزایش تقاضا برای خرید نفت نیز تا حد زیادی به چشم‌انداز رشد اقتصاد جهانی وابسته است و در شرایط کنونی چندان امیدبخش به نظر نمی‌رسد. طبق گزارش صندوق بین المللی پول در دو سال اخیر چین و تعدادی دیگر از کشورهای توسعه یافته بیشترین سهم بازار از خرید نفت را به خود اختصاص دادند. چین مصرف‌کننده 15 درصد از نفت تولید شده در جهان است. طبیعی است عملکرد اقتصادی این کشور تاثیر مهمی بر بازارهای نفتی داشته باشد.