تازه‌ترین گزارش آژانس از فعالیت‌های هسته‌ای ایران

خبرگزاری فارس: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی خود، روز پنجشنبه اعلام کرد ایران به سقف‌های تعیین‌شده در برجام درباره ذخائر اورانیوم و آب سنگین پایبند مانده است.

آژانس انرژی اتمی در این گزارش به صورت رسمی اعلام می‌کند که «ایران از سقف مجاز 300 کیلوگرمی (662 پوندی) برای ذخیره‌سازی اورانیوم با غنای 3.67 درصد فراتر نرفته است.»

آژانس به یکی از فرآورده‌های تأسیسات سیمان‌کاری شده اراک هم پرداخته یعنی آب سنگین.

آژانس انرژی اتمی اعلام کرده که ایران از زمان توافق با 1+5 تا دوره تکمیل گزارش جدید از سقف 130 تن بر متر مربع برای تولید و ذخیره‌سازی این محصول غیر رادیواکتیو نرسیده است.

متن کامل این گزارش به شرح زیر است.

A- مقدمه

1- این گزارش مدیر کل به شورای حکام و همزمان به شورای امنیت در خصوص اجرای موافقتنامه پادمان معاهده عدم اشاعه سلاحهای هسته‌ای و مفاد مربوطه قطعنامه‌های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. این گزارش همچنین در بردارنده اطلاعاتی در مورد اجرای اقدامات ذیل بیانیه مشترک در مورد یک چارچوب برای همکاری (چارچوب برای همکاری) و نقشه راهی برای تبیین موضوعات باقیمانده گذشته و حال راجع به برنامه هسته ای ایران (نقشه راه)؛ برنامه اقدام مشترک آنگونه که مجدداً تمدید شده، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)؛ و قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت (2015) می‌باشد. گزارش مورد نظر، به علاوه درباره مسائل مالی و همچنین رایزنی‌های آژانس با کمیسیون مشترک و مبادله اطلاعات با این کمیسیون، اطلاعاتی فراهم می‌کند.

B- پیش‌زمینه

2- در تاریخ 14 جولای سال 2015، چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس و ایالات متحده آمریکا به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا (گروه 1+5) با ایران بر سر برجام به توافق رسیدند. در تاریخ 2 جولای سال 2015، شورای امنیت قطعنامه 2231 را به تصویب رساند که در آن از جمله «از مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درخواست نمود راستی آزمایی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران برای کل دوره تعهدات یادشده درچارچوب برجام را برعهده گیرد». در اوت 2015، شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا راستی آزمایی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران همانگونه که در برجام پیش بینی شده را برای کل دوره تعهدات یادشده در پرتو قطعنامه شماره 2231 (2015) شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با رویه های پادمانی استاندارد آژانس، اجراء نموده و بر همین اساس گزارش نماید و همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک همچنانکه در سند GOV/2015/53 و اصلاحیه یک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات نماید.

3- هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی ایران و راستی آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط با هسته‌ای ایران به شرح مندرج در برجام مبلغ 2/9 میلیون یورو در سال است که قرار است کل آن از محل کمک‌های فوق بودجه‌ای در سال 2016 تأمین شود. تا تاریخ 24 آگوست 2016، مجموع مبلغ در اختیار آژانس برای اجرای پروتکل اضافی و نیز راستی‌آزمایی و نظارت در ارتباط با برجام به میزان 10.1 میلیون یورو بوده است که منابع هزینه نشده برای فعالیت‌های برنامه اقدام مشترک را نیز شامل می‌گردد.

C- فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت بر برجام

4- آژانس از تاریخ 16 ژانویه 2016 (روز اجرای برجام) اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران ذیل برجام را راستی آزمایی و نظارت نموده و موارد ذیل را از زمان گزارش فصلی قبلی مدیر کل گزارش می‌کند.

C.1- فعالیت‌های مربوط به آب سنگین و بازفرآوری

5- ایران ساخت راکتور تحقیقاتی آب سنگین (راکتور IR-40) موجود را طبق طراحی اولیه آن پیگیری نکرده است. ایران قرص‌های اورانیم طبیعی، میله‌های سوخت یا مجموعه‌های سوخت اختصاصاً طراحی شده برای راکتور IR-40 و طبق طراحی اولیه را تولید و یا آزمایش نکرده و همه قرص‌های سوخت اورانیم طبیعی و مجموعه‌های سوخت در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده است.( پاراگراف 3 و 10).

6- ایران به اطلاع رسانی به آژانس در خصوص موجودی آب سنگین در ایران و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین(HWPP) ادامه داده و به آژانس اجازه داده است که بر میزان ذخائر آب سنگین ایران و مقدار آب سنگین تولید شده در HWPP نظارت نماید. در 30 آگوست 2016، آژانس تأیید کرد که میزان ذخائر آب سنگین ایران به 126.5 متریک تن رسیده است. در طول دوران گزارش‌دهی، ایران بیش لز 130 تن آب سنگین در اختیار نداشت. (پاراگراف 14).

7- ایران در رآکتور تحقیقاتی تهران و موسسه تولید مولیبدن، ید و زنون و یا در هر موسسه اعلام شده دیگر فعالیت‌های مربوط به بازفرآوری انجام نداده است.

C.2- فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و سوخت

8- از روز اجرا، تعداد 5060 عدد از سانتریفیوژهای IR-1 بصورت نصب‌شده در 30 آبشار در کارخانه غنی‌سازی سوخت(FEP) در نطنز باقی مانده‌اند (پاراگراف 27). ایران 96 عدد سانتریفیوژ IR-1 را از انبار بیرون آورده و آنها را جایگزین سانتریفیوژهای معیوب مستقر در تأسیسات غنی‌سازی (نطنز) کرده است.

9- ایران غنی‌سازی هگزافلوراید اورانیوم را در تأسیسات غنی‌سازی (نطنز) ادامه داده است. در طی دوره گزارش، ایران اورانیوم 235 با غنای بالاتر از 3.67 درصد تولید نکرده است. (پاراگراف 28)

10- ایران در تاریخ 27 جولای 2016 (6 مرداد 1395) با ارسال نامه‌ای به آژانس، گزارشی از میزان اورانیوم غنی‌شده موجود در خطوط فرآوری کارخانه پودر دی‌اکسید اورانیوم اصفهان ارائه داد. این مواد از بازیابی اورانیوم غنی‌شده‌ از کارخانه پودر غنی شده UO2 در اصفهان به دست می‌آید. آژانس گزارش ایران را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده که میزان اورانیوم موجود در کارخانه پودر غنی‌شده اصفهان، کم‌تر از ارزیابی ایران بوده است. در مورخه 23 آگوست 2016، آژانس از ایران خواست که در میزان این مواد را مجدداً ارزیابی کند و بر اساس آن، گزارش خود را تصحیح کند. مباحثات فنی در این خصوص بین طرفین در جریان است.

11- میزان کل هگزافلوراید اورانیوم 3.67 درصد در قالب اورانیوم 235 (یا دیگر اشکال شیمیایی معادل) ایران از 300 کیلوگرم فراتر نرفته است.

12- از روز اجرا، 1044 عدد از سانتریفیوژهای IR-1 در شش آبشار در یک بال از موسسه غنی سازی فردو (FFEP) قرار داده شده اند. (پارگراف 46) از این میان 1042 سانتریفیوژ IR-1 در شش آبشار باقی مانده‌اند و در مورخه 13 اوت 2016، 2 سانتریفیوژ IR-1 از این 6 آبشار جدا و برای تحقیقات اولیه و مطالعات تحقیق و توسعه در خصوص تولید ایزوتوپ‌های پایدار، در همان باله از تأسیسات نصب شد. (پاراگراف 45)

13- همه سانتریفیوژها و زیرساخت‌های مرتبط، کماکان تحت نظارات ادامه‌دار آژانس است (پاراگراف‌های 29، 47 و 70) آژانس کماکان دسترسی منظم به ساختمان‌های مربوطه در نطنز دارد و بر اساس درخواست خود، دسترسی روزانه به آنها داشته است؛ این ساختمان‌ها شامل همه کارخانه‌های غنی‌سازی سوخت و کارخانه‌های پایلوت غنی‌سازی سوخت می‌شود.

14- فعالیت‌های غنی‌سازی ایران بر اساس برنامه تحقیق و توسعه غنی‌سازی این کشور که پیش از این به آژانس ارائه شده بود، انجام گردیده است. (پاراگراف 71)

15- از روز اجرا، ایران در هیچ یک از تاسیسات اعلام شده، اقدامی در جهت تبدیل صفحات سوخت و یا تبدیل ضایعات به UF6 انجام نداده و یا اینکه به آژانس در خصوص ساخت تأسیساتی جدید برای چنین مقاصدی، اطلاعی نداده است.(پاراگراف 58).

C.3- تحقیق و توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ

16- از روز اجرا و در طی فعالیت‌های تحقیق و توسعه هیچگونه اورانیم غنی شده‌ای انباشت نشده و فعالیت‌های تحقیق و توسعه ایران با و بدون اورانیم با استفاده از سانتریفیوژها در محدوده تعریف شده در JCPOA انجام شده است. (پاراگراف 32-42)

17- از روز اجرا ایران تولید و موجودی لوله‌های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه نموده و اجازه راستی آزمایی آنرا به آژانس داده است ( پاراگراف 1/80) است. آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتی و مراقبتی را انجام داده و راستی آزمایی نموده که تجهیزات اعلام شده برای تولید لوله های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ فقط برای فعالیت‌های مشخص شده در برجام استفاده شده‌اند( پاراگراف 2/80 ). ایران هیچگونه سانتریفیوژ IR-1 را برای جایگزینی با آنهایی که خراب شده و یا از کار افتاده اند تولید نکرده است.( پاراگراف 62)

18- تمام لوله‌های روتور اعلام شده، بیلوز و مجموعه‌های روتور اعلام شده تخا پایش مستمر توسط آژانس هستند، از جمله آن لوله‌های روتور و بیلوزهایی که از روز اجرا تولید شده‌اند. (بند 70) همان‌طور که پیش‌تر گزارش شد، ایران در تاریخ دوم ماه مه سال 2016 به آژانس اطلاع داد که قصد دارد تولید لوله‌های روتور را از سر بگیرد. آژانس راستی‌آزمایی کرد که ایران از تاریخ 26 ژوئن 2016 تولید لوله روتور را از سر گرفته است. بحث‌های فنی مربوطه بین آژانس و ایران ادامه دارد.

D- اقدامات شفاف‌سازی

19- ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره گرها و مهر و موم‌های الکترونیکی آنلاین در زمینه غنی سازی استفاده نماید تا بدین وسیله وضعیت آنها در اماکن هسته‌ای به بازرسان آژانس مخابره و جمع آوری خودکار ثبت سوابق اندازه گیری توسط ادوات اندازه گیری نصب شده آژانس تسهیل گردد (بند 67.1). ایران بنا به درخواست، نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرسان منصوب آژانس اقدام کرده و برای آژانس در اماکن هسته‌ای، محل کار مناسب فراهم کرده و استفاده از محل کار در مکان‌های نزدیک سایت‌های هسته‌ای در ایران را تسهیل کرده است (بند 67.2). ایران با حضور بازرسان بیشتر آژانس که برای ایران تعیین شده‌اند، موافقت کرده است.

20- ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از طریق اقدامات مورد توافق با ایران، از جمله از طریق اقدامات محدود کننده و نظارتی بر تمامی کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید شده در ایران یا کسب شده از دیگر منابع و گزارش شده توسط ایران به آژانس، نظارت نماید. همچنین، ایران تمامی اطلاعات ضروری برای قادر کردن آژانس جهت راستی آزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا کسب شده از هر منبع دیگری را ارایه نموده است (بند 69) .

E- دیگر اطلاعات مرتبط

21- ایران همچنان به اجرای مشروط پروتکل الحاقی بر طبق بند 17(b) این پروتکل ادامه می‌دهد که هنوز تصویب نشده است. در تاریخ 13 جولای 2016، ایران اظهارات خود بر اساس پروتکل الحاقی را تسلیم آژانس کرد. این اظهارات در حال ارزایبی توسط آژانس است. آژانس بر طبق پروتکل الحاقی دسترسی‌های مکمل به سایت‌ها و سایر مکان‌ها در ایران داشته است.

22- در دوره این گزارش، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جلسات کارگروه تدارکاتی کمیسیون مشترک (برجام، ضمیمه 5، کمیسیون مشترک، پاراگراف 6.4.6) شرکت نکرده است.

F- خلاصه

23- آژانس به راستی‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده در تاسیسات هسته‌ای و مکان‌های خارج از تاسیسات اعلام شده مزبور که مواد هسته‌ای عموما در آنها به کار می‌رود (LOFs) ادامه می‌دهد. ارزیابی‌های مربوط به عدم وجود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده همچنان ادامه دارد.

24- از روز اجرای برجام، آژانس به راستی‌آزمایی و پایش اجرای تعهدات هسته‌ای ایران تحت برجام، اشتغال داشته است.

25- مدیر کل به گزارش‌دهی در زمان مقتضی ادامه می‌دهد.