امضای پوتین پای دکترین جدید/ صبر اتمی روسیه محدودتر شد

مجوز رئیس‌جمهور امریکا به اوکراین برای هدف قرار دادن خاک روسیه آن‌هم با موشک‌هایی که واشینگتن در اختیار کی‌یف قرار داده، واکنش رئیس‌جمهور روسیه در تأیید دکترین هسته‌ای به‌روز‌شده کشورش را به دنبال داشت. غرب سعی می‌کند به سرعت به این اقدام واکنش نشان ندهد، ولی کشور‌های حوزه اسکاندیناوی نزدیک بودن خطر را جدی گرفته‌اند. 

همان‌طور که انتظار می‌رفت، تصمیم جو بایدن در چراغ سبز نشان دادن به اوکراین برای شلیک موشک‌های امریکایی به عمق روسیه، با اقدام شدید همتای روس وی مواجه شد. دیروز یعنی یک روز پس از اعلام این تصمیم و موضع‌گیری توأم با هشدار مسکو به آن، رسانه‌های روسیه اخباری درباره شلیک نخستین موشک ATACMS امریکایی به منطقه بریانسک در مرز روسیه و اوکراین را تأیید کردند. تصمیم امریکایی‌ها و اقدام اوکراین، ولادیمیر پوتین را رسماً بر آن داشت تا شمشیر را برای طرف غربی از رو ببندد. او سیاست هسته‌ای کشورش را با عبارت «بازدارندگی مقابل دشمن بالقوه برای جلوگیری از تجاوز به روسیه و متحدانش، از بالاترین اولویت‌های کشور است»، به روز کرد. تحولی که پوتین مهر تأیید بر آن گذاشته است، در شرایطی رخ می‌دهد که کرملین دیروز اعلام کرده بود که تغییراتی در دکترین هسته‌ای روسیه تنظیم شده و در صورت لزوم، رسمیت خواهد یافت و این نشان‌دهنده نگرانی مسکو از آخرین تصمیم امریکا در خصوص حملات موشکی از اوکراین به عمق خاک روسیه است. 

 حق کاربرد هسته‌ای مقابل غیرهسته‌ای‌ها

در سند به‌روزرسانی‌شده آمده است: «دولت‌ها، بلوک‌ها و اتحاد‌هایی که روسیه را دشمن می‌دانند و نیز انطباق بازدارندگی هسته‌ای با خطرات و تهدیدات نظامی، در مبانی سیاست دولت روسیه در بازدارندگی هسته‌ای گنجانده شده است.» براساس این سند، تجاوز به روسیه یا متحدانش از جانب یک کشور غیرهسته‌ای با حمایت یک کشور هسته‌ای، حمله مشترک تلقی می‌شود. همچنین، سیاست دولت روسیه در مورد بازدارندگی هسته‌ای، با هدف حفظ پتانسیل نیرو‌های هسته‌ای در سطح کافی برای بازدارندگی هسته‌ای است. بنابر سیاست هسته‌ای به‌روزشده، روسیه حق استفاده از تسلیحات هسته‌ای را در پاسخ به استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی علیه خود یا متحدانش برای خود محفوظ می‌داند و بازدارندگی هسته‌ای روسیه، با هدف اطمینان از اینکه دشمن احتمالی اجتناب‌ناپذیر بودن انتقام را در صورت تجاوز به روسیه درک می‌کند، تنظیم می‌شود. شبکه روسی اسپوتنیک در گزارشی به این موضوع پرداخت و نوشت که سیاست کلیدی روسیه در زمینه بازدارندگی هسته‌ای به این معناست که این کشور، سلاح‌های هسته‌ای را ابزار بازدارندگی می‌داند که استفاده از آن اقدامی افراطی و از روی اجبار است. همچنین روسیه ممکن است در صورت تجاوز به روسیه یا بلاروس که تهدیدی حیاتی برای تمامیت ارضی باشد، از سلاح هسته‌ای استفاده کند. سیاست دولت روسیه در بازدارندگی هسته‌ای در درگیری‌های نظامی، توقف اقدامات نظامی را با شرایط قابل‌قبول روسیه تضمین می‌کند. بر این اساس، ایجاد یا گسترش ائتلاف‌های موجود با نزدیک شدن زیرساخت‌های نظامی به مرز‌های روسیه از جمله خطرات نظامی اصلی است. طبق این سند، استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی هسته‌ای علیه روسیه یا ارتش این کشور، توجیهی برای تعیین امکان استفاده از سلاح‌های هسته‌ای است. 

 مواضع تند رسانه‌ای در سایه محافظه‌کاری مقامات

به دنبال گزارش نیویورک‌تایمز درباره مجوز امریکا برای استفاده اوکراین از موشک‌های بالستیک تاکتیکی ATACMS برای حمله به عمق خاک روسیه، روزنامه فرانسوی فیگارو هم گزارش داد که فرانسه و انگلیس، به ترتیب مجوز‌های مشابهی را برای استفاده از موشک‌های اسکالپ (SCALP) و سایه طوفان (Storm Shadow) خود اعطا کرده‌اند. انتشار این گزارش‌ها در شرایطی بود که ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه گفت که پاریس موضع خود را در مورد حملات به عمق روسیه تغییر نداده است. لندن هم تاکنون هیچ اظهارنظر رسمی ارائه نکرده است. فقط دولت آلمان این موضوع را تأیید کرد که ایالات متحده برلین را از تصمیم برای صدور مجوز حملات به عمق روسیه مطلع کرده است. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل گوترش هم به این اکتفا کرد: «پیش از هر چیز، موضع ما کاملاً روشن است، اینکه باید از تشدید مداوم جنگ در اوکراین اجتناب شود.» فقط امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، اظهارات تندتری داشت. او تصمیم بایدن را «تصمیمی درست» ارزیابی و از آن با عنوان مسیر جدیدی یاد کرد که همتای امریکایی‌اش در واکنش به اقدام تنش‌آمیز روسیه در استفاده از نیرو‌های کره شمالی در خطوط مقدم علیه اوکراین در پیش گرفته است. البته واسیلی نبنزیا، نماینده فدراسیون روسیه در سازمان ملل بامداد با اعلام اینکه جبهه شرقی نیرو‌های مسلح اوکراین در دونباس، در برابر چشمان‌شان در حال فروپاشی است، به غرب پاسخ داد: «شما به خوبی از سرعت پیشروی ارتش ما آگاه هستید و رژیم زلنسکی، در تلاش برای حفظ حمایت غرب، یورش کاملاً بی‌معنی به منطقه کورسک انجام داد.» نبنزیا اضافه کرد: «این ماجراجویی یک اشتباه مهلک بود و فقط شکست اجتناب‌ناپذیر آینده اوکراین در میدان نبرد را تسریع کرد، که هیچ سلاح غربی جدید به آن کمک نمی‌کند از آن اجتناب کند.»

 آمادگی ۴ کشور اسکاندیناوی برای بحران

با آغاز جنگ اوکراین، استکهلم و هلسینکی پس از چندین دهه، سیاست بی‌طرفی را کنار گذاشته و در فوریه ۲۰۲۲، درخواست خود را برای پیوستن به ناتو مطرح کردند و به این ائتلاف نظامی تحت رهبری امریکا ملحق شدند. نروژ و دانمارک هم از اعضای مؤسس این ائتلاف هستند. با تحولات اخیر، سوئد و فنلاند ضمن تهیه دفترچه‌ای درباره چگونگی آمادگی برای جنگ احتمالی یا سایر بحران‌های غیرمترقبه، سطح آماده‌باش داخلی خود را بالا بردند. دولت سوئد این هفته اقدام به ارسال میلیون‌ها دفترچه تحت عنوان «در مواقع بحران یا جنگ» برای شهروندانش کرده است. مایکل فریسل، مدیر سازمان مدیریت بحران و حوادث غیرمترقبه سوئد در این مورد گفت: «شرایط امنیتی جدی است و همه ما باید مقاومت‌مان را در مواجهه با بحران‌های مختلف و در نهایت جنگ تقویت کنیم!» فنلاند یک تارنمای جدید تحت عنوان «آماده‌سازی برای حوادث و بحران‌ها» راه‌اندازی و براساس گزارش‌ها نروژی‌ها نیز جزوه‌ای دریافت کرده‌اند که در آن نحوه مدیریت خودشان برای یک هفته در صورت بروز شرایط وخیم آب‌وهوایی، جنگ یا سایر مخاطرات توضیح داده شده است. اوایل امسال سازمان مدیریت بحران دانمارک نیز به مردم این کشور درباره میزان آب، غذا و داروی موردنیاز برای عبور از شرایط بحرانی سه‌روزه اطلاع‌رسانی کرد.

منبع: روزنامه جوان