لزوم بهره‌گیری حداکثری ایران از بحران سیاسی ریاض-دوحه

باشگاه خبرنگاران جوان: رفتارهای جنون آمیز شیخ نشین سعودی تمامی ندارد، با قطع ارتباط ناگهانی عربستان و تعدادی دیگر از متحدان ریاض با قطر، مهر تأیید دیگری بر تصمیمات هیجانی و نامتعارف سعودی ها است. اگرچه نفس این واقعه در چارچوب های سیاسی قابل تعریف است، اما بدون تردید، اثرگذاری و اثر پذیری سیاست و اقتصاد از موضوعاتی است که در عصر حاضر، امکان انفکاک آن وجود ندارد و قطعاً در بسیاری از تصمیمات سیاسی، امر اقتصاد یا علت است و یا معلول، که این قاعده در خصوص تحولات سیاسی منطقه و علی الخصوص موضوع بحرانی شدن روابط برخی از کشورهای عربی با قطر نیز، مصداق دارد. امید تهرانی مقدم، کارشناس و تحلیل گر اقتصاد سیاسی، با اشاره به لزوم لحاظ نمودن تحلیل و واکاوی‌های هوشمندانه نسبت به تحولات سیاسی و اقتصادی منطقه، اظهار داشت: در طول سنوات گذشته برخی از رفتارهای سیاسی قطر در قبال ایران خوشایند نبوده، اما در نقطه مقابل، موارد بسیاری از همسویی قطر با ایران در برخی از سیاست های منطقه ای نیز وجود دارد که می تواند تأثیرات مثبتی را در سطح تعاملات تهران-دوحه بر جای گذارد. وی افزود: اگرچه حکومت وهابی آل سعود داعیه رهبری جهان اسلام را دارد و در عمل نیز نشان داده چنین جایگاه و وزنی برای کشور مذکور، رویایی و آرمان گرایانه است، اما به هر ترتیب همسویی برخی از کشورهای عربی منطقه با ریاض از موضوعاتی است که در برهه‌های مختلف و به انحای گوناگون ظهور و بروز پیدا کرده است. تهرانی مقدم گفت: فارغ از حاشیه‌های سیاسی بحران رابطه بحرین، مصر، امارات، عربستان با دوحه، این رخداد می توان به مثابه فرصتی ویژه و کم نظیرِ اقتصادی، به حصول دستاوردهای اقتصادی بسیاری برای ایران منتهی شود. وی افزود: تحقق این امر مستلزم حضور، ورود و نقش آفرینی پررنگ‌تر بخش خصوصی در بازار قطر است و با اتخاذ چنین رویکردی، منافع اقتصادی این حضور برای کلیت اقتصادی کشور مطلوب اثر خواهد بود. تهرانی مقدم عنوان کرد: البته نباید هیجان زده شد و این‌چنین گمانه زنی شود که لزوماً بحران ایجاد شده کشورهای منطقه با قطر به مدت طولانی و مدیدی استمرار یابد و به احتمال بسیار زیاد، میانجی‌گری کشورهای منطقه به تدریج در برون رفت از انسداد ایجاد شده مطلوب اثر واقع خواهد شود. تحلیلگر و کارشناس اقتصاد سیاسی تصریح کرد: البته در نقطه مقابل نباید به سادگی از فرصت ایجاد شده عبور کرد و تا زمانیکه رایزنی های سیاسی منتج به نتیجه نشده، باید بهره‌وری اقتصادی حداکثری به عنوان اولویتی جدی مد نظر قرار گیرد. کیفیت تعاملات اقتصادی و سیاسی تفکیک می شود سهراب حیدری، محقق و پژوهشگر اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی با اشاره به ضرورت تفکیک دو عرصه سیاسی و اقتصادی از رخداد پیش آمده در روابط قطر با برخی از دیگر کشورهای منطقه گفت: مسأله مذکور، با پیچیدگی های بسیاری روبرو است و نمی توان با سطحی نگری آن را مورد بررسی قرار داد. وی افزود: باید میان رویکرد اقتصادی و سیاسی دولت ایران، تفاوت جدی قائل شد و نمی توان در هر دو عرصه به نحوی واحد رفتار نمود. حیدری عنوان کرد: منطقی ترین راهکار برای مواجهه با این امر به تلاش بخش خصوصی و نهادهای ذی‌ربط اقتصادی برای ارتقای سطح مراودات تجاری و عزم مسئولان سیاسی و مقامات ارشد وزارت امور خارجه برای حل و فصل بحران منطقه معطوف می شود. محقق و پژوهشگر اقتصادی گفت: اعلام بی طرفی ایران در این موضوع، ضرورتی به نظر می رسد که قطعاً با اتکای به آن، زمینه مؤثر را برای عکس العمل مقتضی ایران در برابر حوادث و رخدادهای غیر قابل پیش بینیِ سیاسی در این خصوص (بحران روابط قطر با 4 کشور عربی) به نحو شایسته تری فراهم خواهد ساخت. وی با بیان ضرورت مدنظر قرار دادن دستورکارهای هدفمند اقتصادی توسط بخش خصوصی ایران در برهه زمانی فعلی افزود: بر اساس گزارشات منتشر شده، بطور میانگین روزانه 800 کامیون از عربستان، اقلام، کالاها و محصولات مورد نیاز قطر را تأمین کرده که این حجم از صادرات کالا ، موید فرصت بالقوه‌ای است که با نقش آفرینی هوشمندانه ایران، می تواند به توفیقات اقتصادی مطلوبی در کوتاه مدت و میان مدت مبدل شود. حیدری گفت: بر اساس برآوردهای انجام شده، قطر در زمره بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و واردکنندگان محصولات پتروشیمی قرار دارد و با چنین اوصافی، ایران می تواند در شرایط ایجاد شده فعلی بخشی از نیازهای کشور مذکور را تأمین نماید تا از فرصت صادراتی ایجاد شده برای ارتقای بنیه اقتصادی کشور به نحو شایسته تری بهره برداری شود. وی افزود: در حال حاضر، مبادلات تجاری تهران و دوحه، حدود 100 میلیون دلار است که قطعاً امکان ارتقاء و افزایش آن تا یک میلیارد دلار نیز دور از ذهن به نظر نمی رسد. محقق و پژوهشگر اقتصادی گفت: فرش ایرانی، محصولات غذایی، محصولات زراعی، ماهی و آبزیان دریایی از نمونه اقلامی است که برای قطری ها، جذاب به نظر می رسد و قطعاً با افزایش سطح و ضریب مراودات اقتصادی توامان با یکدیگر، منافع ایران و نیازهای قطر به نحو مطلوبی تأمین خواهد شد. حیدری در خاتمه یادآور شد: در پایان ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که با عنایت به بحران ایجاد شده، فرصت به‌وجود آمده، کوتاه مدت است و نباید این‌چنین تلقی شود که ظرفیت مذکور برای ایران، نامحدود و طولانی مدت خواهد بود و به تبع، در چنین شرایطی باید با ظرافت و هوشمندی تمام،گوی رقابت را از کشور های دیگری همچون ترکیه که در صدد بهره‌گیریِ حداکثری از این رخداد هستند، ربود.