بي خبري نمايندگان از موجودی ذخیره ارزی

قانون: در جلسه سوال از رییس جمهور که اسفند سال گذشته در صحن علنی مجلس برگزار شد محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور اعلام کرد حساب ذخیره ارزی خالی است و دولت نمی‌تواند مصوبه سال 88 مجلس درباره پرداخت دو میلیارد دلار وام به شهرداری را اجرایی کند.

حساب ذخیره ارزی در دوران ریاست جمهوری خاتمی پس از پشت سرگذاشتن گرانی شدید و کاهش قیمت نفت در قالب ماده 60 قانون برنامه سوم توسعه در سال 79 در مجلس شورای اسلامی به منظور ایجاد ثبات در میزان درآمدهای حاصل از فروش نفت خام، تبدیل دارایی‌های حاصل از فروش نفت خام به دیگر انواع ذخایرو توسعه فعالیت‌های تولیدی و سرمایه‌گذاری و تامین بخشی از اعتبار موردنیاز طرح‌های تولیدی و کارآفرینی بخش غیر دولتی و فراهم کردن امکان تحقق فعالیت‌های پیش‌بینی شده در برنامه تدوین شد.

در دوره ریاست جمهوری احمدی‌نژاد به دلیل انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی توسط وی، نظارت بر برداشت‌های دولت از این حساب و چگونگی هزینه‌کرد آن کاهش یافت تا جایی که احمدی‌نژاد در سال 87 موجودی حساب ذخیره ارزی را محرمانه دانست و از اعلام موجودی آن خوداری کرد.

در حالی احمدی‌نژاد اعلام موجودی حساب ذخیره ارزی را محرمانه اعلام کرد که به نظر نمی‌رسد در این بین نمایندگان مجلس که در واقع وکلای مردم در خانه ملت هستند نامحرم تلقی شده و حتی از این موجودی نیز بی‌اطلاع باشند.

به همین منظور خبرنگار قانون به سراغ تنی چند از نمایندگان مجلس رفت و از آنها پرسید که آیا شما به عنوان نمایندگان مردم در مجلس از موجودی حساب ذخیره ارزی اطلاع دارید؟ در نظرخواهی خبرنگار قانون که 10 نفر نسبت به آن پاسخگو بودند، آنچه که قابل تامل می‌نمود بی‌اطلاعی 9 نماینده از موجودی این حساب است که اگر همین مقدار را بخواهیم به کل نمایندگان مجلس تسری دهیم باید گفت که تقریبا یک دهم نمایندگان از موجودی حساب ذخیره ارزی بی‌اطلاعند و این امر به طور قطع در شأن مجلس شورای اسلامی که باید در رأس امور باشد نیست. ضمن اینکه این نظرخواهی را می‌بایست حد ایده‌آل آگاهی نمایندگان از موجودی حساب ذخیره ارزی تلقی کرد چرا که در این نظرخواهی سعی شد حتی‌المقدور از نمایندگانی سوال شود که کمیسیون متبوعشان در جریان چند و چون حساب ذخیره ارزی بوده‌اند.

در ادامه نظرخواهی خبرنگار قانون از 10 نماینده مجلس شورای اسلامی می‌آید:

شکور اکبرنژاد: ما نامحرمیم شکور اکبرنژاد نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در گفت‌وگو با خبرنگار قانون با بیان اینکه نمایندگان از موجودی حساب ذخیزه ارزی بی‌اطلاع هستند، ‌گفت: نه تنها بنده، ‌بلکه هیچ کدام از نمانیدگان از موجودی این حساب اطلاع دقیقی ندارند،‌ چرا که ما نامحرم تلقی شده‌ایم. به گفته این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، دولت هر روز یک مبلغ را برای موجودی این حساب اعلام می‌کند اما با جمع هزینه‌هایی که شده عدد دیگری برآورد خواهد شد. اکبرنژاد با بیان اینکه تنها یک دوره نماینده مردم در قوه مقننه است، تاکید دارد هیچ یک از دولت‌های ایران در زمینه مالی شفاف عمل نکرده و همیشه اعتبار مالی کشور در هاله‌ای از ابهام بوده است.

کوچکی‌نژاد: حساب ذخیره ارزی موجودی ندارد همچنین جبار کوچکی‌نژاد، نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه حساب ذخیره ارزی موجودی ندارد گفت: در بودجه سال 90، مقرر شد 11 هزار میلیارد تومان از مازاد درآمد از صادرات نفت و میعانات گازی،‌ برای تقویت بنیه دفاعی، سلامت، ‌مهار آب‌های مرزی و آب روستایی هزینه شود، ‌بر این اساس حساب ذخیره ارزی موجودی ندارد.

فولادگر: با ایجاد صندوق توسعه، حساب ذخیره ارزی نباید موجودی داشته باشد رییس کمیسیون ویژه اصل 44 قانون اساسی نیز در گفت‌وگو با قانون با تاکید بر اینکه موجودی حساب ذخیره ارزی محرمانه است، ‌تصریح کرد: از آنجا که مدام به حساب ذخیره ارزی پول واریز و برداشت می‌شود و موجودی آن در حال تغییر است نمی توان به راحتی گفت در این زمان چه مقدار موجودی دارد. حمیدرضا فولادگر ادامه داد: با تشکیل صندوق توسعه ملی،‌ 20 درصد از مازاد درآمد، بلوکه و به این صندوق واریز می‌شود و همچنین در بودجه سال 90، از مازاد درآمد صادرات نفت ردیف بودجه در نظر گرفته شد، در نتیجه عملا اعتباری برای واریز به حساب دخیره ارزی باقی نمی‌ماند. بر اساس این گزارش، صندوق توسعه ملی در ماده 84 قانون برنامه پنجم توسعه در کنار حساب ذخیره ارزی با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی به ثروت‌های ماندگار، مولد و سرمایه‌های زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی تشکیل شد. نماینده مردم اصفهان در مجلس در ادامه تاکید کرد: با این وجود باید مبلغی ناچیز در این حساب باشد که بنده از آن بی‌اطلاع هستم یا دولت گزارشی از آن نداده یا زمانی که گزارش از این حساب ارائه می‌شد در جلسه کمیسیون تلفیق حضور نداشتم.

نورا: دولت می‌گوید موجودی حساب صفر است در این بین عباسعلی نورا نماینده مردم زابل و زهک در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه موجودی حساب ذخیره ارزی محرمانه نیست اما دولت گزارش دقیقی از آن نمی‌دهد،‌ تصریح کرد: دولت اعتقاد دارد این حساب خالی است. عضو کمیسیون برنامه و بودجه بر این باور است که دولت تعهدات حساب ذخیره ارزی را افزایش داده است و با تکیه بر این موضوع ادعا می‌کند موجودی حساب ذخیره ارزی صفر است، اما نمایندگان معتقدند باید مبلغی در این حساب وجود داشته باشد. نورا افزود: احمدی‌نژاد در جلسه سوال از رییس جمهور اعلام کرد این حساب صفر است که با توجه به برگزاری دور دوم انتخابات مجلس نهم و نیز رسیدگی به لایحه بودجه سال جاری در کمیسیون تلفیق، فرصت کافی برای بررسی این ادعا وجود ندارد.

طاهرپور: از موجودی حساب ذخیره ارزی بی‌اطلاعم شهریار طاهرپور عضو کمیسیون صنایع و معادن نیز به خبرنگار قانون گفت: دولت باید در خصوص موجوی حساب ذخیره ارزی به کمیسیون تلفیق گزارش کتبی بدهد. از آنجا که عضو این کمیسیون نیستم اطلاع ندارم این گزارش ارسال شده است یا نه. نماینده مردم تویسرکان در مجلس تصریح کرد: البته رییس جمهور در اسفند ماه سال گذشته با حضور در مجلس اعلام کرد حساب این ذخیره صفر است. به گفته طاهرپور با تشکیل صندوق توسعه ملی،‌ اعتباری برای ذخیره در این حساب نخواهد ماند.

ثروتی: حساب ذخیره ارزی 170 میلیون دلار موجودی دارد

اما در این بین تنها موسی‌الرضا ثروتی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و تلفیق مجلس هشتم بود که از موجودی حساب ذخیره ارزی اطلاع داشت. وی در گفت‌وگو با خبرنگار قانون تاکید کرد: بر اساس آخرین گزارشی که به مجلس ارائه شد، موجودی حساب ذخیره ارزی 170 میلیون دلار است که 14 میلیارد دلار تعهدات دارد. این عضو کمیسیون برنامه و بودجه و تلفیق تصریح کرد: منظور احمدی‌نژاد از صفر بودن موجودی این حساب خالی بودن آن نبود. منظور رییس جمهور این بود که در حساب دو میلیارد دلار پول وجود ندارد تا به شهرداری برای ساخت مترو وام دهد. نماینده بجنورد در ادامه به موجودی صندوق توسعه ملی پرداخت و گفت: این صندوق بالغ بر 35 میلیارد دلار اعتبار دارد که برای 16 میلیارد آن مصوبه گذارنده شده است. گفتنی است صندوق توسعه ملی در سال 90 با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی به ثروت‌های ماندگار، مولد و سرمایه‌های زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی تشکیل شد.

امیری خامکانی: دولت اطلاعات ضد و نقیض می‌دهد همچنین یکی از اعضای کمیسیون انرژی با بیان اینکه نمایندگاه مجلس اطلاع درستی از موجودی حساب ذخیره ارزی ندارند، به خبرنگار قانون گفت: کانال اطلاع‌رسانی به مجلس به خصوص کمیسیون‌های تخصصی، دولت است اما معمولا قوه مجریه اطلاعات ضد و نقیضی در اختیار ما قرار می‌دهد و در بسیاری از مواقع نمایندگان از مسیر رسانه‌ها از موجودی حساب ذخیره ارزی با خبر می‌شوند. به گفته محمدرضا امیری خامکانی مجلس یک ارکان تصمیم‌ساز است و برای اینکه در این مسیر درست حرکت کند نیاز به اطلاعات دقیق دارد که متاسفانه این ابزار آماری از سوی دولت در اختیار آنها قرار نمی‌گیرد. نماینده زرند و کوهبنان با اشاره به صحبت‌های احمدی‌نژاد مبنی بر اینکه موجودی حساب ذخیره ارزی محرمانه است،‌ تاکید کرد: در هیچ قانونی،‌ چه قانون اساسی چه قوانین عادی حرفی از محرمانه بودن موجودی این حساب زده نشده است،‌ بلکه بر شفاف بودن آن تاکید بسیار شده است. این نماینده بر این باور است که نه تنها نمایندگان مجلس باید از موجودی این حساب مطلع باشند بلکه اطلاعات آن باید در اختیار آحاد مردم قرار گیرد.

کعبی: پیشرفت کشور نیازمند آمار دقیق از ذخیره ارزی است عضو هیئت رییسه کمیسیون انر‍ژی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار قانون با تاکید بر اینکه هیچ کس از موجودی حساب ذخیره ارزی اطلاع دقیقی ندارد، گفت: مگر احمدی‌نژاد اطلاع و آمار دقیقی به کسی می‌دهد؟ عبدالله کعبی نماینده مردم آبادان ادامه داد: برای پیشرفت کشور و رونق فعالیت‌های اقتصادی،‌ نیاز داریم اطلاعاتی درباره منابع اقتصادی، ذخیره ارزی و تورم داشته باشیم تا بر اساس این آمارها برای آینده برنامه‌ریزی کنیم که متاسفانه دولت از شفاف‌سازی در این زمینه خودداری می‌کند. به گفته این نماینده، سه بار در هفته، اخبار رادیو متوسط تورم کشورهای اروپایی را یک و نیم درصد اعلام می‌کند این درحالی است که در این اخبار هرگز از تورم بالای 20 درصد کشورمان گفته نمی‌شود، همین مسائل، عامل عدم امنیت اقتصادی در کشور می‌شود.

کعبی تاکید کرد: پیشرفت کشور نیازمند آمار دقیق از ذخیره ارزی است.

جمشیدزهی: از این بی‌قانونی‌ها زیاد دیده‌ایم عضو هیئت رییسه کمیسیون بهداشت و درمان با بیان اینکه او نیز از موجودی حساب ذخیره ارزی بی‌اطلاع است،‌ به خبرنگار قانون گفت: دولت اطلاع درستی از موجودی این حساب نمی‌دهد. البته این کار جدید نیست، ما از این بی‌قانونی‌ها زیاد دیده‌ایم. عبدالعزیز جمشید زهی اظهار داشت: طی چند هفته گذشته مصباحی‌مقدم آماری از این حساب ارائه کرد اما به طور دقیق از موجودی حساب ذخیره ارزی خبر ندارد زیرا ذخیره ارزی در حوزه کمیسیون‌های اقتصادی مجلس است.

حیدری دستنائی: عدم شفافیت در درآمد ارزی، به بودجه سالانه آسیب می‌زند عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار قانون با بیان اینکه نمایندگان عضو کمیسیون‌های اقتصادی باید از موجودی حساب ذخیره ارزی مطلع باشند،‌ گفت: بنده در همین حدی که احمدی‌نژاد در صحن علنی گفت حساب خالی است اطلاع دارم. نوراله حیدری‌دستنائی با بیان اینکه عدم شفاف‌سازی در درآمد ارزی کشور به اقتصاد کشور آسیب وارد می‌کند، تصریح کرد: اگر قوه قانونگذاری از درآمدها آمار دقیقی نداشته باشد نمی‌تواند بودجه عملیاتی تنظیم و تصویب کند. به گفته نماینده مردم اردل و فارسان، روحیه عدم شفاف‌سازی احمدی‌نژاد آسیب جدی‌تری به اقتصاد وارد خواهد کرد چرا که او بدون اعلام قبلی درآمدهای کشور را در هر جا بخواهد هزینه می‌کند به طوری که حتی دیوان محاسبات کشور هم نمی‌تواند منشا آن را پیدا و تخلف دولت را اعلام کند.

بر اساس اظهار نظر نمایندگان مجلس،‌ دولت باید گزارش های مکتبی از حساب ذخیره ارزی به کمیسیون‌های تخصصی قوه مقننه از جمله کمیسیون اقتصادی، برنامه و بودجه و تلفیق قرار دهد اما به دلیل اینکه دولت و مسئولان اقتصادی کشور هر بار آمار متفاوت و ضد و نقیضی از موجودی این حساب در اختیار نمایندگان می‌گذارند، آنها نمی‌توانند به این آمارها اعتماد کنند.

گفتنی است حساب ذخیره ارزی از مازاد درآمد فروش نفت و صادارت میعانات گازی تامین می‌شود که در بند 2 ماده واحده‌ قانون بودجه سال 90 برای مازاد درآمد پیش از واریز به حساب مصوبه‌هایی در نظر گرفته شده است:

از محل افزایش درآمد حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی مازاد بر مبالغ مندرج در بند(1) این قانون قبل از واریز به حساب ذخیره ارزی معادل ریالی مبالغ زیر پس از واریز به خزانه اختصاص می‌یابد: الف- سه میلیارد (3.000.000.000) دلار فقط برای تقویت بنیه دفاعی ب- سه میلیارد (3.000.000.000) دلار به بخش سلامت (به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اجرای اهداف بند«ب» ماده«34» قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه) پ- یکصد میلیون (100.000.000) دلار بابت احداث و بازسازی عتبات عالیات ت- دویست و پنجاه میلیون (250.000.000) دلار بابت آشیانه جمهوری اسلامی ایران برای خرید هواپیما، بالگرد و سایر تجهیزات مورد نیاز ث- یک میلیارد (1.000.000.000) دلار بابت مهار آب‌های مرزی و مهار گرد و غبار استان‌های مرزی و ریز‌گردهای استان‌ها و حفظ و احیاء دریاچه‌ها و تالاب‌های کشور ج- یک میلیارد (1.000.000.000) دلار بابت یارانه سود تسهیلات و جوایز صادراتی تأدیه بدهی دولت و افزایش سرمایه بانک‌های دولتی و صندوق ضمانت صادرات چ- یک میلیارد (1.000.000.000) دلار بابت صندوق بیمه محصولات کشاورزی و صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری کشاورزی و کمک به صید و پرورش میگو و روش‌های صید و صیادی و تکثیر و پرورش ماهی به روش مداربسته ح- یک میلیارد(1.000.000.000) دلار بابت صندوق نوآوری و شکوفایی و فناوری‌های نوین خ - پانصد میلیون(500.000.000)دلار بابت تضمین‌های ماده(62) قانون محاسبات عمومی و نیز تأمین پانزده درصد(15%) پیش‌پرداخت موضوع ماده مذکور د- شصت و دو میلیون (62.000.000) دلار بابت تعدیل و ساماندهی پره‌های صیادی ذ- دویست میلیون (200.000.000) دلار بابت بازپرداخت تعهدات ارزی ر- پانصد میلیون (500.000.000) دلار برای آبرسانی به روستاهای فاقد آب آشامیدنی سالم براساس شاخص محرومیت