تالاب‌هایی که غبار شدند

رئیس گروه منابع آب و پایش تالاب‌ها سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه در حال حاضر حدود نیمی از وسعت تالاب‌های کشور دارای پتانسیل غبارخیزی هستند، گفت: از ۲۲۶ تالاب ثبت شده در فهرست آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور، تالاب‌های با وسعت بیش از ۴۶.۱ میلیون هکتار، منشاء گرد و غبار هستند.

صدیقه مدرس طباطبایی با اشاره به توسعه ناپایدار در حوزه‌های آبخیز تالابی کشور اظهار کرد: در چند دهه گذشته توسعه ناپایدار در حوزه‌های آبخیز تالابی از جمله صنعت و کشاورزی و توسعه شهرها موجب نابودی تالاب‌ها شده است. به تبع آن نابودی خدمات و کارکردهای آن‌ها را به دنبال داشته و در نتیجه زندگی جوامع بشری حاشیه آن‌ها را با تهدیدات جدی مواجه کرده است.

تهدیدات تاثیرگذار بر تالاب‌های کشور

وی با اشاره به وجود چالش‌ها و تهدیدات جاری، بسیار مهم و تاثیرگذار بر تالاب‌های کشور توضیح داد: از این چالش‌ها می‌توان به تامین نشدن نیاز آبی محیط زیستی تالاب‌ها و کاهش آب ورودی به آن‌ها از منابع آب حوضه تالاب، تصرفات و تغییر کاربری‌های غیرمجاز اراضی تالاب و حاشیه تالاب‌ها، ورود و گسترش گونه‌های غیر بومی مضر یا مهاجم، ورود انواع آلاینده‌های بیولوژیک، شیمیایی و فیزیکی ناشی از اراضی کشاورزی، شهرها، روستاها و صنایع و رسوبات ناشی از فرسایش خاک حوضه، اجرای طرح‌های توسعه‌ای و زیربنایی بزرگ مثل راه‌سازی، پتروشیمی، پالایشگاه، فرودگاه، خطوط انتقال انرژی در حوضه‌های تالابی بدون رعایت ملاحظات محیط زیستی، استفاده بی‌رویه و بیش از حد توان تجدیدپذیری تالاب مانند شکار و صید غیر مجاز و بی‌رویه و برداشت علوفه و سایر محصولات تالابی، تغییرات اقلیمی و نواقص و کمبودهای قانونی اشاره کرد.

رئیس گروه منابع آب و پایش تالاب‌ها سازمان حفاظت محیط زیست درباره تامین نشدن نیاز آبی محیط زیستی گفت: به‌طور ویژه عدم تامین نیاز آبی محیط زیستی اثرات تخریبی بلندمدتی بر تالاب‌ها دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به افزایش شوری آب تالاب، کاهش ظرفیت زیستگاهی، کاهش شدید توان حمایت‌کنندگی تالاب‌ها از معیشت جوامع بهره‌بردار و بومی و خشک شدن تالاب اشاره کرد. عدم تامین نیاز آبی محیط زیستی علاوه بر تبعات فرونشست‌ها و تشدید پدیده گرد و غبار آثار سوء اقتصادی و اجتماعی و از دست رفتن خدمات اکوسیتم های رودخانه ای و تالابی را به دنبال خواهد داشت.

مدرس طباطبایی ادامه داد:‌ یکی از آثار تشدیدی تخریب تالاب‌ها، تبدیل شدن بخش‌های وسیعی از بستر آن‌ها به منشاء برداشت گرد و غبار و شدت بخشیدن به غلظت ریزگردها در اطراف تالاب است که در برخی موارد اثرات آن از مرزهای کشورها نیز عبورمی‌کند و بخش‌های وسیعی از کره زمین را در بر می‌گیرد.

چه تالاب‌هایی منشاء گردوغبار هستند؟

وی با اشاره به تعداد تالاب‌هایی که منشا گردوغبار هستند، اظهارکرد: از مجموع ۲۲۶ تالاب ذکر شده در فهرست آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب‌های کشور، تالاب‌هایی با وسعتی بیش از ۴۶.۱ میلیون هکتار منشاء گرد و غبار هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به تالاب‌های هورالعظیم، شادگان، ارومیه، هامون، میقان، صالحیه، بختگان و ... اشاره کرد همچنین نیاز آبی محیط زیستی کلیه تالاب‌های با منشاء غبارخیزی کشور تعیین شده است و جای آن دارد که اقدام موثری برای تامین آب مورد نیاز این تالاب‌ها توسط وزارت نیرو صورت بگیرد.

مدرس طباطبایی در پایان گفت: در حال حاضر حدود نیمی از وسعت تالاب‌های کشور دارای پتانسیل غبارخیزی هستند که با توجه به شرایط اقلیمی و عدم تامین حق‌آبه‌های تالابی طی سال‌های اخیر این میزان در حال افزایش است و این بدان معناست که اگر شرایط تالاب‌ها مطلوب نباشد و نیاز آبی محیط زیستی آنها تأمین نشود، وسعت کلیه تالاب‌ها می‌تواند به کانون‌های جدید گرد و غبار در کشور تبدیل شود.