شاید شما هم معتادید!

اگر بیش از نیاز بدنتان غذا میخورید و حتی وقتی گرسنه نیستید هم نمی‌توانید به خوراکی‌ها نه بگویید، این مطلب را بخوانید. اگر مرتبا پیش می‌آید که نیمه شب به سراغ یخچال بروید و دور از چشم دیگران به غذای مورد علاقه‌تان ناخنک بزنید، اگر در برابر انواع خوراکی ها یا یک نوع غذای خاص دست و دلتان می لرزد و سلامت بدن و رژیم غذاییتان را فراموش میکنید، وقتش رسیده که نگران خودتان شوید. بدن هر کدام از ما در حد معلوم و مشخصی به غذا نیاز دارد. همه ما در طول روز چند وعده غذا میخوریم تا اندامهای مختلف بدنمان با استفاده از انواع مواد غذایی که لازم دارد وظیفه مربوط به خود را انجام دهد. این مقدار غذا بنا بر سن، جنس و میزان فعالیت افراد متفاوت است و کسانی کمتر و بعضی بیشتر غذا میخورند. اما حتما به افرادی برخورده‌اید که به گفته خودشان با آن که اصلا احساس گرسنگی نمی‌کنند، باز هم مشتاقند که چیزی بخورند؛ از چیپس و شکلات گرفته تا انواع مواد غذایی دیگر. به راحتی و با کمی دقت، در بسیاری از مهمانی ها و جمع های خانوادگی یا دوستانه، میتوان این افراد را شناسایی کرد. کسانی که خودشان هم به تمایل بیش از حد به خوردن نوعی خوراکی اعتراف می‌کنند و به اصطلاح متخصصان دچار "اعتیاد به غذا" هستند. این مساله که مواد غذایی میتوانند بدن و ذهن را به خود وابسته کنند چندان جدید نیست و سالهاست کارشناسان در این زمینه هشدار می دهند. با این وجود، اخیرا نیز پزشکان از طریق اسکن‌های انجام شده روی مغز به شباهتهای بسیار زیاد بین مغز معتادان به مواد مخدر و همچنین مغز کسانی که بیش از حد غذا میخورند، پی برده‌اند. تشابهی که توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده و به مثابه زنگ خطر برای کسانی است که در معرض مبتلا شدن به این وابستگی و اعتیاد هستند. در حالی که اغلب اینطور تصور می‌شود که وابستگی و احساس نیاز بیش از اندازه به غذا خوردن به اراده ضعیف افراد مرتبط می شود اما تحقیقات انجام گرفته اینطور نشان داده که ممکن است تنها اراده در این قضیه دخیل نباشد و نقش برخی مسائل دیگر نادیده گرفته شده باشد از جمله نقش تاثیرگذار هورمون دوپامین. دوپامین هورمونی است که احساس رضایت و نشاط و شادی را در افراد به وجود آورده و سبب میشود افراد به طرف چیزی کشیده شوند که از آن احساس خوبی به آنها منتقل می شوند. محققان وقتی به نقش مهم این هورمون پی بردند که در بررسی ها و آزمایش هایی که روی اسکن مغزی یک فرد چاق و یک فرد با وزن معمولی انجام گرفت، مشاهده کردند در مغز فردی که اضافه وزن دارد، دوپامین کمتری وجود دارد. از این رو آنها به این نتیجه رسیدند که یکی از شباهتهای موجود بین یک فرد معتاد به مواد مخدر و یک فرد معتاد به غذا خوردن می‌تواند این باشد که دوپامین کمتری در مغز هر دو گروه وجود دارد. این قضیه به این منجر می‌شود که احساس رضایتی که این افراد از تعاملات اجتماعی، هنر، ورزش، موفقیت‌های شغلی و تحصیلی و مسائلی از این دست کسب می‌کنند کمتر از سایر افراد معمولی باشد و آنها به سوی کسب احساس رضایت بیشتر از طریق مواد مخدر، بیش‌خوری یا الکل سوق پیدا کنند تا دوپامین بیشتری در بدنشان منتشر شود. نشانه‌ها را بشناسید اما علائمی که از طریق آنها می‌توان تشخیص داد یک نفر به غذا خوردن وابسته و یا معتاد شده است کدامند؟ تشخیص این وابستگی، کاری است که بیشتر از عهده خود فرد بر‌می ‌آید و بهترین شخصی که می‌تواند به این سوال پاسخگو باشد که آیا به مرحله اعتیاد رسیده و باید به فکر راهکار باشد یا نه، خود فرد است. اما در یک نگاه کلی می‌توان گفت اگر به این سوالات برخوردید باید مراقب باشید چرا که شاید جزو این دسته به حساب بیایید: آیا من برای کنترل غذا خوردنم تلاش می‌کنم و شکست می‌خورم؟ آیا ناگهان خود را در جایی مخفیانه در حال غذا خوردن پیدا کرده‌ام؟ آیا بعد از غذا خوردن احساس گناه به من دست داده است؟ و ... علاوه بر اینها معمولا نشانه‌های جسمانی دیگری نیز در معتادان به غذا پیدا می‌شود از جمله سردرد، بیخوابی، افسردگی، زودرنجی و تغییرات سریع در حالت های روحی. درمانی هست؟ اگر احساس کردید به این مشکل دچارید، خوب است بدانید که راه درمانی هم برای آن وجود دارد و لازم نیست نگران باشید و فکر کنید مجبورید تا آخر عمر با این مشکل دست و پنجه نرم کنید. اول از همه باید این را بدانید که همین که این علائم را در خودتان شناسایی کرده و می‌خواهید آنها را برطرف کنید یعنی این که بزرگ‌ترین قدم را برداشته‌اید. مشورت با متخصص تغذیه، کمک گرفتن از پزشک عمومی و روانشناس گام‌های بعدی هستند که باید در این راه بردارید و با کمک گرفتن از آنها خودتان را از شر این وابستگی خلاص کنید. پس از آن، می‌‌ماند قدم‌های دیگری که شامل این موارد است: - نوشیدن روزانه مقدار زیادی آب - ورزش کردن - مدیتیشن و یا استراحت کردن همراه با نفس‌های عمیق - پرت کردن حواستان از خوراکیها تا زمانی که کاملا احساس گرسنگی کنید - شناختن موقعیت‌هایی که اشتهایتان برای غذا خوردن برانگیخته شده و در صورت امکان پرهیز از قرار گرفتن در آن موقعیتها. عواقب هم دارد؟ کسانی که تمایل به غذا خوردن در آنها به نوعی اعتیاد تبدیل شده است، به بسیاری از عوارض و نشانه‌هایی که افراد معتاد به مواد مخدر و یا الکل دچارند، مبتلا خواهند شد. اعتیاد به غذا نوعی اشتیاق ذهنی، جسمی و احساسی نسبت به خوردن ایجاد میکند و طبیعتا عوارضی هم در پی دارد. این عوارض را میتوان اینطور برشمرد: شیفتگی در برابر غذا و فکر کردن بیش از حد معمول به آن، ضعف و نداشتن توانایی در کنترل میزان غذا، احساس نیاز به غذا خوردن با وجود اطلاع از بیماریها و عواقب بیش‌خوری. خودتان را بیازمایید اگر با خواندن این مطلب دچار اضطراب شده‌اید و میخواهید بدانید آیا این ویژگیها درمورد شما هم صدق میکند یا نه، میتوانید با پاسخ دادن صادقانه به این سوالات دریابید که جای نگرانی هست یا مشکلی وجود ندارد. 1- آیا غذایی که میخورید به نظرتان بیش از اندازه میرسد؟ بله خیر 2- آیا سریعتر از اطرافیانتان غذا میخورید؟ بله خیر 3- آیا با هر تغییر کوچک در برنامه غذاییتان دچار افسردگی یا تغییر حالات روحی میشوید؟ بله خیر 4- وقتی اضطراب دارید یا به مشکل برمیخورید، به غذا خوردن پناه میبرید؟ بله خیر 5- پیش آمده از مقدار زیاد غذایی که خورده‌اید احساس پشیمانی و شرمندگی کرده باشید؟ بله خیر 6- وقتی غذای مورد علاقه‌تان در کار نباشد، استرس میگیرید؟ بله خیر 7- هنگام غذا خوردن احساس میکنید کنترل میزان غذایی که میخورید را از دست میدهید؟ بله خیر 8- حتی در شرایطی که گرسنه نیستید، مقدار زیادی غذا میخورید؟ بله خیر 9- آیا هنگامی که با دیگران هستید به مقدار متعادل ولی وقتی تنها هستید بیش از اندازه غذا میخورید؟ بله خیر 10- مدت زمان زیادی از روز را درباره غذا فکر میکنید؟ بله خیر 11- از فعالیت های اجتماعی و شرکت در جمع انصراف می دهید زیرا فکر می کنید چاقید؟ بله خیر 12- دکترتان به شما پیشنهاد کرده به خاطر حفظ سلامتتان وزن کم کنید؟ بله خیر 13- تا به حال به دلیل مسائل مربوط به غذا مورد درمان قرار گرفته ‌اید؟ بله خیر 14- ناگهان خودتان را در شرایطی احساس میکنید که بیش از میزان نیاز غذا می خورید؟ بله خیر 15- معمولا به قدری زیاد غذا می خورید که پس از آن احساس ناراحتی دارید؟ بله خیر جمع امتیازها: اگر پاسخ های مثبتی که به سوال های بالا داده‌اید کمتر از 5 عدد است، اوضاع تا حدی نگران‌کننده است اما با کمی تغییر در طرز فکر و شیوه غذا خوردنتان می‌توانید از این نگرانی بکاهید و غذا خوردنتان را به حالت عادی درآورید. اگر به 5 تا 10 سوال جواب مثبت داده‌اید نگرانی زیادی درباره بیش‌خوری شما وجود دارد و باید مراقب باشید چراکه با ادامه این روند به جرگه معتادان به غذا خواهید پیوست. و درنهایت اگر به بیش از 10 سوال پاسخ مثبت داده‌اید، حتما با متخصص تغذیه و پزشک عمومی مشورت کنید و تا دیر نشده، سلامت جسمی و روحی ‌تان را دریابید. منبع: چه خبرآنلاین