خودرو‌بدون‌صندلی‌،‌ایده‌جسورانه‌دانشجویان‌ایرانی!

ایسنا: خودروی مفهومی طراحی شده توسط دو دانشجوی گروه طراحی صنعتی پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران در مسابقه بین‌المللی Interior Motives Awards 2012 در بخش بهترین طراحی فضای داخلی‌ مفهومی، رتبه اول را کسب کرد و در بین برنده‌های هشت بخش مسابقه نیز عنوان طرح منتخب سال را به دست آورد. «سیاوش جعفری جوزانی» و «مینا کثیری فر» از دانشگاه تهران با طرح خودرو مفهومی Autopool در معتبرترین مسابقه بین‌المللی طراحی خودرو در بین شرکت‌کنندگانی از سراسر جهان به این موفقیت دست یافتند.

این دو دانشجوی مبتکر در گفت‌و‌گو با ایسنا ضمن تشریح طرح ساختارشکنانه خود و نحوه اجرایی شدن آن گلایه‌هایی را از برخورد برخی نهادهای مسؤول با نخبگان هنری و ضعف آیین نامه‌های شناسایی نخبگان در این حوزه مطرح کردند. جعفری جوزانی، در توضیح مسابقه طراحی خودرو interior motives Awards گفت: این مسابقه هر ساله توسط نشریه انگلیسی interior motives که یکی از نشریات تخصصی معتبر در این حوزه است برگزار می‌شود و مراسم اعلام برندگان آن نیز هر سال همزمان با نمایشگاه خودرو پاریس یا نمایشگاه خودروی فرانکفورت برگزار می‌شود. هیات ژوری این مسابقه که معتبرترین رقابت دانشجویی در حوزه طراحی خودرو است، همگی از سر طراحان معروف‌ترین شرکت‌های طراحی خودرو دنیا هستند و در واقع به نوعی المپیاد جهانی طراحی خودرو شناخته می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: جوایز interior motives هر ساله در هشت بخش اعطا می‌شود که در هر بخش سه گروه به عنوان نامزدهای دریافت جایزه معرفی و در نهایت یک گروه موفق به دریافت جایزه می‌شود. در نهایت از بین هشت برنده بخش‌های مختلف یک فرد یا گروه به عنوان برنده اصلی و دانشجوی برگزیده سال معرفی می‌شوند. تیم ما علاوه بر جایزه بهترین طراحی مفهومی کابین (داخل خودرو) مسابقات امسال عنوان دانشجوی برگزیده سال 2012 در طراحی خودرو را هم کسب کرد.

کثیری فر هم در تکمیل توضیحات جعفری جوزانی گفت: موضوع کلی مسابقه امسال، طراحی خودرویی برای آینده بود که در زمینه‌های مختلفی از جمله طراحی خودرو برای یک شخصیت معروف دنیا، اسطوره بعدی، جذابیت مکانیکی ، یک روز از زندگی و طراحی خودرو بر اساس یک فرهنگ خاص به انتخاب خود تیم‌ها برگزار شد که خودروی مفهومی ما در این زمینه و بر مبنای فرهنگ شهر بوداپست مجارستان شکل گرفته است. وی درباره علت انتخاب فرهنگ بوداپست گفت: ما به دنبال فرهنگی می‌گشتیم که پتانسیل استفاده در طراحی خودرو را داشته باشد و در عین حال نوعی حس مسوولیت و جمع‌گرایی در آن باشد. خودروی ما بر اساس فرهنگ hitchhiking (مسافرت رایگان با ایستادن کنار جاده، متوقف کردن و سوار شدن به خودروهای عبوری با علامت دست) در شهر توریستی بوداپست طراحی شده است. البته این فرهنگ به دلیل مسائل امنیتی و این که فرد باید مدت زیادی منتظر بماند تا حد زیادی منسوخ شده و شعار ما زنده کردن مجدد hitchhiking بود؛ البته هیچهایکینگی که مدرن و سیستماتیک باشد. اسم خودرو هم که Autopool است از carpool گرفته شده که به معنای سوارکردن اتوماتیک افرادی است که در مسیری یکسان با راننده تردد می‌کنند. جعفری جوزانی در ادامه در تبیین ویژگی‌های خودروی طراحی شده گفت: ایده خودروی مفهومی Autopool در واقع تعریفی ساختارشکنانه از فضای داخلی خودرو است که در آن صندلی به عنوان عنصری مستقل از خودرو تعریف می‌شود به طوری که در سطح شهر ایستگاه‌هایی تعبیه می‌شود که تعدادی صندلی در خود جای داده‌اند. مسافران به این ایستگاه‌ها مراجعه کرده، روی یک صندلی می‌نشینند و مقصد خود را مشخص می‌کنند. یک سیستم جامع هوشمند اولین خودرو شخصی که مبدا و مقصد یکسانی با آن مسافر را دارد به طرف ایستگاه هدایت می‌کند. اما، استفاده از این خودرو چه مزایایی نسبت به خودروهای متداول دارد؟ جعفری جوزانی می‌گوید: در این طرح با نگاهی نو و جسورانه به خودرو، صندلی اساسا از خودرو جدا شده و در واقع خودرو تا وقتی که سرنشینی ندارد هیچ صندلی‌ای هم ندارد که در نتیجه وزن خودرو و در نتیجه میزان سوخت مصرفی آن را به نحو قابل توجهی کاهش می‌دهد. به گفته وی،‌ مکانیسم و چیدمان Autopool به صورتی طراحی شده که بتواند بدون نیاز به توقف، صندلی‌های حامل افراد را در مبدا یا مقصدشان سوار یا پیاده کند. بدین ترتیب هر فردی که خودروی شخصی خود را استفاده می‌کند، همزمان به حمل و نقل عمومی نیز کمک کرده و در ضمن با افراد جدید آشنا شده و با توریست‌ها ارتباط برقرار می‌کند.

وی درباره نحوه پیاده و سوار کردن مسافران در ایستگاه به ایسنا گفت: از ویژگی‌های این سیستم حمل و نقل که از دوچرخه‌های اجاره‌یی و تله سی‌یژ الهام گرفته این است که خودرو بدون نیاز به توقف با کم کردن سرعت، صندلی‌های حامل افراد را در مبدا یا مقصدشان سوار و پیاده می‌کند.

به این ترتیب یکی از بزرگترین مشکلات سیستم حمل و نقل عمومی که ایستادن و حرکت متوالی خودروها بوده و به افزایش بار ترافیکی معابر و میزان سوخت مصرفی منجر می‌شود برطرف می‌شود.

کثیری فر نیز در پاسخ به این سوال که صندلی‌ها چگونه در خودرو قرار می‌گیرند و ظرفیت خودرو چند صندلی است؟ اظهار کرد: در این خودرو صندلی‌ها از سقف معلقند و می‌توانند چیدمان‌های مختلفی بگیرند. از ویژگی‌های خودرو این است که با افزایش مسافر قابلیت اضافه شدن طول دارد. حداکثر ظرفیت خودرو 12 صندلی یعنی حدود ظرفیت یک ون نسبتا بزرگ است که در طرح خود از فولکس واگن استفاده کرده‌ایم. به اعتقاد ما حجم نسبتا زیاد خودرو با توجه به مزایای آن کاملا قابل توجیه است.

آیا طراحان خودرو از لحاظ فنی این خودروی مفهومی را قابل ساخت می‌دانند و اقدامی در این زمینه انجام داده‌اند؟

جعفری جوزانی معتقد است این ایده از لحاظ فنی قابل اجرا است ولی با توجه به تاثیرات عمیقی که در سیستم حمل و نقل خواهد داشت، سرمایه‌گذاری زیادی لازم دارد و همان‌طور که گفته شد پاسخی متفاوت به نیاز حمل و نقل بر مبنای فرهنگی خاص است که مطمئنا با فرهنگ بسیاری کشورها از جمله ایران همخوانی ندارد.

در حال حاضر چند هفته‌یی از اعلام دریافت جایزه بین‌المللی طراحی خودرو و کسب عنوان دانشجوی امسال توسط این دو دانشجو می‌گذرد؛ آیا نهادهایی مثل بنیاد ملی نخبگان هم از این دانشجویان تقدیر کرده‌اند؟

جعفری جوزانی در پاسخ می‌گوید: متاسفانه نهادهایی مثل بنیاد ملی نخبگان صرفا ملاک‌های خاصی مثل رتبه کنکور، ارائه مقاله و المپیادهای علمی معدودی را از شرایط احراز نخبگی می‌دانند و با وجود اعتبار بالای جوایز مسابقات جهانی طراحی خودرو که به تعبیری «اسکار طراحی خودرو» به شمار می‌رود در مراجعاتی که به بنیاد ملی نخبگان داشتیم، پاسخ مناسبی به ما ندادند. در حالی که ضرورت دارد در رشته‌هایی مثل طراحی صنعتی، ملاک‌های خاصی برای ارزیابی افراد و شناسایی نخبگان در نظر گرفته شود. اساسا طراحی صنعتی از معدود رشته‌هایی است که خلاقیت و نوآوری در آن حرف اول را می‌زند و موفقیت در این حوزه آن هم در سطح جهانی مطمئنا از نوشتن مقاله، کسب رتبه در کنکور یا کسب دستاوردهای تحقیقاتی به مراتب دشوارتر و با ارزش‌تر است.

جالب است که بنیاد ملی نخبگان هنوز هیچ گونه تسهیلاتی را برندگان مسابقات جهانی طراحی در نظر نگرفته و مسابقاتی را که در سطح جهانی کاملا شناخته شده بوده و سرطراحان شرکت‌های بزرگ خودروسازی دنیا برای استعدادیابی به این مسابقات و برگزیدگان آن توجه دارند علمی نمی‌دانند!

وی در پاسخ به این سوال که آیا این مساله را با مسوولان بنیاد هم درمیان گذاشته‌اند یا نه اظهار کرد: در مراجعاتی که به بنیاد داشته‌ایم برخورد مناسبی با ما نشد و حتی حاضر به پرداخت هزینه سفر خانم کثیری‌فر به محل اعطای جایزه نشدند؛ در حالی که ایشان به دلیل کسب رتبه برتر در کنکور سراسری مشمول حمایت‌های بنیاد هستند. اساسا باید شورا و محلی باشد که ارزش چنین مسابقاتی و کسب جایزه در آنها را مطرح کنیم که متاسفانه امکان طرح مساله را هم پیدا نکرده‌ایم.

جعفری جوزانی اضافه کرد: بی‌توجهی به مسابقات بین‌المللی طراحی صنعتی در حالی است که در سالهای اخیر معمولا هر ساله یکی، دو دانشجوی ایرانی در چنین رقابتهای خلاقانه سطح بالایی نامزد یا برنده جایزه می‌شوند و در سطح بین‌المللی از جمله استودیوهای طراحی خودرو اشتیاق زیادی برای جذب آنها وجود دارد ولی متاسفانه در داخل کشور با بی‌اعتنایی محض مواجه می‌شوند.

کثیری‌فر هم در پایان اظهار کرد: در چند سال اخیر حداقل هفت، هشت دانشجوی ایرانی نامزد و برنده چنین مسابقات معتبری شده‌اند از جمله آقای جعفری که دو سال پیش هم نامزد دریافت این جایزه شده بود و چندین جایزه در مسابقات داخلی طراحی خودرو کسب کرده‌اند و چند طرح ابتکاری در زمینه طراحی خودرو دارند ولی جالب است که هنوز هیچ گونه تسهیلاتی را برای چنین دانشجویانی در نظر نمی گیرند و مسابقاتی را که در سطح جهانی کاملا شناخته شده است و سرطراحان شرکت‌های بزرگ خودروسازی دنیا برای استعدادیابی به این مسابقات و برگزیدگان آن توجه دارند را علمی نمی‌دانند!