وضعیت نابه‌سامان برادر کوچک‌تر پلاسکو/ احتمال بروز حادثه در آلومینیوم بسیار بالاست!

سرویس اجتماعی فردا؛ عماد صادقی نسب: خیابان جمهوری جدا از آن‌که از یک طرف به بورس لباس ختم می‌شود و از یک سو انبوهی از فروشگاه‌های لوازم الکترونیکی و صوتی-تصویری را در خود جای داده؛ این روزها بیشتر به واسطه میزبانی ساختمان‌های بلند و البته غیرایمن‌اش مورد توجه قرار گرفته است.

پس از ویرانی پلاسکو و شهادت 16 آتش‌نشان و چند نفر از شهروندان، لزوم ایمن‌سازی دیگر ساختمان‌های تهران و به ویژه سازه‌های جای‌گرفته در خیابان جمهوری بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. علاءالدین جزو اولین پاساژهایی بود که به خاطر تخلفات چند سال اخیر بیشترین توجه مردم، مسئولان و رسانه‌ها را جلب کرد. پس از آن، نگاه‌ها به برادر کوچک‌تر پلاسکو - ساختمان آلومینیوم - خیره شد؛ ساختمانی که پتانسیل ویرانی - همانند پلاسکو - را دارد و عدم توجه به ایمنی آن احتمال بروز حادثه‌ای در حد و اندازه پلاسکو را دوچندان می‌کند.

ساختمان آلومینیوم که مثل پلاسکو تا پیش از انقلاب تحت مالکیت حبیب‌الله القانیان بود و پس از پیروزی انقلاب به نفع بنیاد مستضعفان مصادره شد؛ با سازه فلزی، قدمتی 52 ساله دارد و بیم آن می‌رود که ادامه روند بی‌توجهی به ایمنی آن و عدم تجهیز این ساختمان 13 طبقه به ادوات اطفاء حریق حادثه‌ای دیگر را در خیابان جمهوری رقم بزند و آتش ویرانی، به جانِ 600 واحد تجاری آن با هزاران نفر پرسنل بیافتد!

ایمن‌تر از پلاسکو!

تصور این‌که حادثه فقط برای دیگران رخ می‌دهد و ما از گزند حادثه در امان هستیم، باعث می‌شود که در بسیاری از موقعیت‌ها نسبت به بروز خطرات احتمالی بی‌توجهی کرده و آگاهانه وارد میدان خطر شویم. اگرچه اکثر قریب به اتفاق کسبه آلومینیوم بر این باورند که این سازه 52 ساله امنیت کافی را ندارد، اما برخی نیز معتقدند که پلاسکو ساختاری ضعیف‌تر از ساختمان آلومینیوم داشته و همین امر باعث ویرانی آن شده است؛ موضوعی که باعث شده خیلی‌ها به تجهیز ساختمان به وسایل اطفاء حریق اقدام نکنند و به فکر روز وقوع حادثه نباشند. دکه‌دار جلوی درب ورودی ساختمان آلومینیوم در حالی که در باتری‌های قلمی درون ویترین را کوچک‌اش را مرتب می‌کند، می‌گوید: «این ساختمون محکم‌تره. پایین‌اش با بتن ساخته شده و با پلاسکو فرق داره.» از او می‌پرسم که بعد از پلاسکو احساس ترس نمی‌کند؟ و می‌گوید: «نه، چون اینجا محکم‌تره و اتفاقی هم نمی‌افته!» همین تصور احتمالا در ذهن اعضای شورای ساختمان نیز نهادینه شده که بعد از بروز فاجعه پلاسکو، به جز یکی دو مورد، هیچ گام بلندی برای بهبود وضعیت آلومینیوم برنداشته‌اند.

سکوت اعضای شورا!

دو آسانسور فعال در ساختمان پلاسکو خیلی قدیمی هستند و هنگام رسیدن به هر طبقه، تکان شدیدی دارند. به نظر می‌رسد که قدمتی در حد و اندازه کهنگی سازه ساختمان دارند و صدها هزار بار، بالا و پایین شده‌اند. در میانه‌های راهروی طبقه یازدهم شورای ساختمان قرار گرفته. شورایی که مستقل از دفتر بنیاد مستضعفان مشکلات ساختمان را رفع و رجوع می‌کند و این روزها به واسطه حضور رسانه‌ها و خبرنگاران، مسئولیت پاسخگویی را نیز بر عهده دارد. اما در هنگام مراجعه خبرنگار سایت فردا، رییس شورا حضور نداشت و باقی اعضا نیز از سخن گفتن در مورد مشکلات ساختمان و راهکارهای شورا امتناع ورزیدند، هیچ‌ نگفتند و فقط بر این باور بودند که ساختمان آلومینیوم با پلاسکو تفاوت دارد و امکان ندارد که اتفاقی مشابه پلاسکو رخ دهد. می‌گفتند اگر مغازه‌داری در مصاحبه با روزنامه‌ها و رسانه‌ها از مشکلات و غیرایمن بودن ساختمان حرفی بزند، اغراق کرده و وضعیت آن‌قدرها هم بد نیست! اما با تمام انکارها و حرف نزدن‌های اعضای شورا، آن‌چه که هویداست، ساختمانی 52 ساله، مملو از محصولات برقی و الکترونیکی است که حتی به ابتدایی‌ترین وسایل اطفاء حریق نیز مجهز نیست و هر لحظه احتمال بروز حادثه در آن وجود دارد.

آلومینیوم؛ بدون پله فرار

برای رسیدن به طبقه همکف، عطای آسانسور پرتکان و کهنه‌ را به لقایش می‌بخشم و فاصله 11 طبقه‌ای را پیاده طی می‌کنم. از پله‌هایی عبور می‌کنم که اگرچه در نگاه اول به اندازه کافی پهن به نظر می‌رسند، اما زمانی که به خروج آنی تمام افراد فعال در ساختمان و البته مراجعان فکر کنیم، در می‌یابیم که ظرفیت پله‌ها به شدت کم است و جای خالی پله فرار کاملا حس می‌شود. پله فرار این روزها از الزامات تمام ساختمان‌های بلندمرتبه است و حتی ساختمانی مانند مجتمع تجاری علاءالدین نیز با وجود انبوهی از تخلفات، پله فرار غیراستاندارد خود را در خارج از ساختمان تعبیه کرده تا شاید اندکی از خسارات ناشی از حادثه احتمالی کاهش یابد. اما آلومینیوم، در حالی که صدها واحد اداری و تجاری را در بلوک پشتی خود جای داده، همچنان فاقد پله فرار است و نبود این راه گریز، می‌تواند خسارات جانی ناشی از حادثه را چندین برابر سازد. یکی دیگر از کسبه ساختمان آلومینیوم درباره نبود پله فرار می‌گوید: «پله فرار واقعا ضروری است، اما متاسفانه اقدامی برای تعبیه آن در ساختمان انجام نشده. ما که در طبقات پایین هستیم شاید مشکلی نداشته باشیم، اما خروج در زمان وقوع حادثه‌ای مثل آتش‌سوزی برای آنهایی که در طبقات 5 به بالا هستند، واقعا سخت می‌شود!»

آلومینیوم و سابقه آتش‌سوزی

سوم مهر سال گذشته خبر آتش‌سوزی در آلومینیوم روی خروجی رسانه‌ها قرار گرفت. طبقه چهارم این ساختمان 13 طبقه گرفتار آتش شد و ماموران آتش‌نشانی برای اطفاء وارد عمل شدند. در اندک زمانی پس از اطفاء حریق، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران با بیان این‌که حادثه در ساعت غیراداری و روز تعطیل رخ داده، گفت: «با توجه به شدت حادثه قطعا اگر این حریق در ساعات اداری یا در یک روز کاری رخ می‌داد، بدون شک تعداد قابل توجهی مصدوم و حتی کشته می‌شدند.» وی با اشاره به این‌که پیش از این توصیه‌های لازم درخصوص ناایمن‌بودن این پاساژ و خلاءهای ایمنی موجود در آن به هیات‌مدیره و مالکان این ساختمان اطلاع داده شده بود، گفت: «متاسفانه این پاساژ سیستم ایمنی لازم را نداشت و همین امر باعث وارد شدن خسارات زیاد به آن شد.»

از مهرماه سال گذشته تا امروز بیش از 15 ماه می‌گذرد، در طول این زمان پلاسکویی که آن روزها مقتدرانه در چهارراه پلاسکو خودنمایی می‌کرد، در چشم بر هم زدنی به خاکستر تبدیل شد و اما، مسئولان آلومینیوم هیچ‌ اقدامی برای جلوگیری از بروز حادثه یا دست‌کم کاهش تلفات و خسارات ناشی از آن نکردند. رضا، یکی از کسبه نسبتا جدید پاساژ آلومینیوم در این باره می‌گوید: «پارسال که آتش‌سوزی رخ داد، خیلی ترسیدیم. چون اینجا مثل خیلی از ساختمان‌های جدید سیستم اطفاء حریق مرکزی نداره و حتی به سامانه هشدار هم مجهز نیست.»

او ادامه می‌دهد: «وجود کولرهای گازی متعدد در نمای ساختمان و کهنه ‌شدن سیم‌کشی برق ساختمان هم خطر رو دو چندان کرده. کافی ست یکی از همین سیم‌ها اتصالی کند و آتش‌سوزی رخ دهد.»

شاید بتوان تنها اقدام مثبت شورا را بیمه کردن ساختمان دانست. بر روی اکثر دیوارهای ساختمان - به ویژه ورودی آسانسورها - اطلاعیه چسبانده شده مبنی بر آن‌که ساختمان اخیرا با یک تعهد چند میلیارد تومانی از سوی شرکت بیمه، تحت پوشش بیمه آتش‌سوزی قرار گرفته و هر واحد صنفی نیز موظف است که حق بیمه خود را پرداخت کند. اقدام برای بیمه کردن ساختمان اگرچه شاید عملی مطلوب باشد، اما به نظر می‌رسد که باید به همان میزان نیز به ایمن‌سازی و تجهیز ساختمان توجه کرد و پیش از گرفتار شدن در دام حادثه، از بروز آن جلوگیری کرد؛ نه این‌که به بیمه و تعهد آن پس از خاکستر شدن چند واحد تجاری یا کل ساختمان چشم دوخت!

بی‌اعتنایی به امنیت عمومی