پارکبان‌ها و مشکلات ناشی از به کارگیری نیروی انسانی/ دریافت عوارض پارک حاشیه‌ای قانونی است!

در اوج ترافیک، جای پارک کوچکی یافته و خودروی خود را با رخصت گرفتن از خودروهای عبوری، پارک می‌کنم. طبق روال پارک کردن در خیابان‌های اصلی شهر، بلافاصله پس از خاموش کردن خودرو، در حالی که مشغول بستن قفل فرمان هستم؛ مردی 40-45 ساله ملبس به پیراهنی آبی‌رنگ نزدیک می‌آید و منتظر می‌ماند تا پیاده شوم و در مورد مدت زمان توقف سوال و سپس هزینه پارک را دریافت کند. در نگاه منِ راننده، پارکبان فردی‌ست که حتی‌ اجازه نمی‌دهد با خیال آسوده از خودروی خود پیاده شوم و در مقابل، در نظر پارکبانی که از صبح علی‌الطلوع تا پس‌ از غروب آفتاب همواره چند متر از یک خیابان را زیرنظر دارد، راننده‌ها باید در همان لحظه پیاده شدن از خودرو عوارض پارک را بپردازند تا مبادا بدون پرداخت هزینه توقف، محل را ترک کنند. امکان ندارد که در شهری توسعه یافته مانند تهران با انبوهی از خودرو، دست‌کم یک بار با افرادی موسوم به پارکبان مواجه نشده باشیم و حتی با آنها بر سر میزان پول پرداختی بحث نکرده باشیم. اما زمانی که پای صحبت‌های هر دو طرف بنشینیم، از مشکلات خود می‌گویند، خود را محق دانسته و طرف مقابل را عامل این بحث و جدل می‌پندارند. قانون پارک حاشیه‌ای بسیاری از آنهایی که در زمان پارک خودروها با پارکبان‌ها به مجادله می‌پردازند، تصور می‌کنند که موضوع دریافت هزینه برای پارک حاشیه‌ای غیرقانونی است. اما باید توجه داشت که پارک خودرو در حاشیه خیابان‌ها و معابر شهر می‌تواند مشمول دریافت هزینه شود و عدم پرداخت آن در برخی موارد به اعمال جریمه توسط پلیس راهور منتهی خواهد شد. مطابق ماده 15 قانون «رسیدگی به تخلفات رانندگی»، «در شبکه معابر شهري پرترافیک که برابر مقررات راهنمایی و راننـدگی ممنوعیـت توقف وجود ندارد با تصویب شوراي عالی هماهنگی ترافیک شهرهاي کشور، شـهرداری‌ها می‌توانند براي مدیریت پارک‌هاي مجاز حاشیه اي ابزارها و وسایل لازم از قبیل ایست‌سنج یا کارت پارك نصب و براي توقف بیش از نـیم سـاعت در محـدوده زمـانی 7صبح تا 9 شب حق توقف مناسـبی کـه میـزان آن بـه پیـشنهاد شـوراهاي اسـلامی شـهرها و تصویب وزیرکشور تعیین می شود بر طبق مقررات مربوط به أخذ عوارض دریافت نماینـد و توقف بدون مجوز به منزله ارتکاب تخلف توقف ممنوع خواهد بود.» حتی در تبصره ای از این ماده، شهرداری‌ها مختارند از نیروهای انسانی برای انجام این کار بهره بگیرند. ولی متاسفانه گاهی اوقات ناکارآمدی این افراد سبب بروز مشکلات و تخلفاتی می‌شود. مهم‌ترین تخلفات یکی از مهم‌ترین تخلفات پارکبان‌های شهر تهران، دریافت عوارض بیشتر از میزان مصوب است. حتی نیم‌ساعت‌های رایگانی که برای پارک‌ حاشیه‌ای در نظر گرفته شده نیز توسط این دست افراد نادیده گرفته شده و رانندگان ملزم به پرداخت رقم‌هایی فراتر از میزانی هستند که بر روی برگه‌های در دست پارکبان‌ها درج شده است. محسن، یکی از افرادی که تقریبا هر روز مجبور به پارک خودرو در حاشیه خیابان شریعتی تهران است، می‌گوید: «با وجود آن که رقم عوارض مصوب است، اما مجبورم هر چند روز یک بار با پارکبان‌ها بر سر این موضوع بحث کنم و با خیالی ناآسوده در محل کار خود حاضر شوم. به دفعات پیش آمده که چند برابر میزان مصوب را دریافت کرده اند و گفته اند که پس از خروج باقی پول را برخواهیم‌گرداند، اما متاسفانه زیر بار عودت دادن پول نرفته اند.» اما موضوع دیگری نیز خاطر شهروندان را آزرده می‌کند. عدم رعایت نوبت برای افرادی که مشتری ثابت برخی پارکبان‌ها هستند، سبب می‌شود افرادی که مدت طولانی در انتظار جای پارک بوده اند، از مشاهده این رخداد خشمگین شوند. خانم اصلانی، فرد دیگری که در کنار خیابان منتظر خالی شدن جای پارک ایستاده می‌گوید: «جای پارک پیدا نمی‌شود. حالا هم که پیدا شده، می‌بینید که آن ماشین سفید رنگ زودتر از ما وارد جای پارک شده و پارکبان در اعتراض به ما می‌گوید که این آقا یک ساعتی در نوبت بوده است. اما باور کنید که از حضور این آقا ده دقیقه هم نمی‌گذرد. مشخص است که مشتری ثابت این پارکبان است!» هر جا باشد پارک می‌کنیم! سوار بر خودرو به خیابان پاسداران می‌آیم. یکی از خیابان‌های این منطقه از شهر در اختیار پارکبان‌ها قرار گرفته تا به وضعیت پارک خودروها سامان دهند. خودروها همه جا هستند و پارکبانی کاغذ به دست، با فردی که در حال پیاده شدن از خودرو است، صحبت می‌کند. پیش می‌روم و صبر می‌کنم تا صحبت‌هایشان پایان یابد و راننده پس از پرداخت عوارض محل را ترک کند. از پارکبان می‌پرسم که چرا خودروها را روی خطوط عابر پیاده و یا حتی به صورت دوبله یا مورب پارک می‌کند؟ می‌پرسم مگر پارک خودرو در این بخش از خیابان ممنوع نیست و آیا بابت آن هزینه ای از شما دریافت می‌شود؟ او که از گرمای بی‌امان تیرماه عرق می‌ریزد، نگاهی می‌کند و می‌گوید: «نه اونجاها رو نمی‌شه پارک کرد. اما مگه چقدر گیرمون میاد که از اینجاها هم صرف نظر کنیم؟ دوبله رو هم کاری از دستمون برنمیاد. مردم میذارن و میرن. هر چی هم بگیم گوش نمیدن. تازه اگر ما روی خط عابر پارک نکنیم مردم خودشون ماشین رو پارک می کنن و میرن!» وی ادامه می‌دهد: «هر روز از صبح زود تا نزدیک‌ 10 شب اینجام و باید با صد نفر که نمی‌خوان پول بدن بحث کنم. مردم فکر می‌کنن که پولی که میدن می‌ره تو جیب من!» از او می‌پرسم اگر کسی پول پارک - حتی همان میزان مصوب و رسمی - را هم نپردازد، چه می‌کنی؟ پاسخ می‌دهد: «قبلا برگه‌ای برای جریمه می‌ذاشتیم، اما الان دیگه کاری از دستمون برنمیاد.» بهبود شرایط به کارگیری نیروی انسانی حال با وجود گذشت چندین سال از به کارگیری پارکبان‌ها در شهر تهران، شکایت‌هایی نسبت به عدم پایبندی برخی از این افراد به قانون و مهم‌تر از آن برخوردهای نامناسب با رانندگان ایراد می‌شود. گرچه باید در نظر داشت که نیروی انسانی بسیاری منعطف‌تر از وسایل مکانیزه عمل کرده و بهره‌گیری از آن، در ایجاد شغل و رفع بیکاری تاثیر به‌سزایی دارد. در نتیجه اجرایی شدن طرح «عدم پرداخت پول نقد به پارکبان‌ها»، که در آذرماه سال گذشته توسط معاون شهردار تهران مطرح شد، می‌تواند تا حدی از مشکلات و تنش‌های میان مردم و پارکبان‌ها بکاهد. از سوی دیگر نیز، کارآمدتر شدن آموزش‌ها به این افراد امیدها برای بهبود شرایط را زنده خواهد کرد. استفاده از وسایل نقلیه عمومی اما نکته ای که در بحث مشکلات ناشی از پارکبان‌ها، کمتر به آن توجه می‌شود، استفاده بیش از حد شهروندان از خودروهای شخصی است؛ که در نتیجه آن کمبود جای پارک در حاشیه‌ خیابان‌ها بروز پیدا کرده و مشکلات ترافیکی عدیده‌ای را موجب می‌شود. بنابراین، استفاده از مترو، اتوبوس و تاکسی در کنار کمک به کاهش آلودگی هوا، می‌تواند هدررفت زمان برای یافتن جای پارک را هم به میزان قابل توجهی کم کند. ارجاع شکایات به سامانه 137 fبسیاری از شهروندان نمی‌دانند که برای گزارش تخلفات پارکبان‌ها باید به کدام سازمان یا نهاد مراجعه کنند. یکی از مسئولان اداره حمل و نقل و ترافیک تهران در پاسخ به سوال خبرنگار «فردا» مبنی بر راه‌های شکایت از پارکبان‌ها، بیان داشت که «سامانه 137 آماده دریافت گزارش‌های مردمی در مورد مشکلات شهری است و گزارشات پارکبان‌ها نیز در این سامانه قابل ثبت و پیگیری است.» پس از آن، در تماس ما با سامانه 137، مسئولان این سامانه موضوع ثبت گزارش تخلفات پارکبان‌ها توسط 137 را تایید کرده و از ارائه کد پیگیری به شهروندانی که گزارش تخلف ثبت می‌کنند، خبر دادند. در نتیجه، باید توجه داشت که در صورت مشاهده هرگونه تخلف از سوی پارکبان‌ها، اعم از دریافت وجه بیشتر از میزان مصوب و یا تخلفات در نحوه پارک خودروها، بهترین مرجع برای ثبت گزارش سامانه 137 است.