آن روی سکه طرحی که کری درباره سوریه به ظریف داد
زمانی كه پایان ماراتن مذاكراتی ایران و كشورهای ۵+۱ در وین اتریش اعلام شد، تمام رسانه‌های خارجی چشم به تهران دوخته بودند تا سخن نهایی را درباره این مذاكرات از زبان رهبر معظم انقلاب اسلامی بشنوند.
سرویس بین الملل فردا؛ در خطبه‌های عید سعید فطر رهبر معظم انقلاب به نكته‌ای اشاره كردند كه بنا به نظر اغلب تحلیلگران نقطه اصلی كانون تنش بین ایران و امریكا در منطقه به شمار می‌رفت و آن هم بحث حمایت ایران از محور مقاومت و ملت هایی بود كه در مقابل تروریست‌های امریكایی می‌جنگیدند. رهبر معظم انقلاب در همان زمان با اشاره به بحث بررسی برجام توسط نهادهای مسئول در كشور تأكید كردند: چه متن تهیه‌شده پس از طی روند قانونی داخل كشور تصویب شود، چه نشود، ملت ایران از حمایت ملت مظلوم فلسطین، یمن، بحرین و ملت و دولت‌های سوریه و عراق و مجاهدان صادق لبنان و فلسطین دست بر‌نمی‌دارد. ما درباره مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و جهانی هیچ مذاكره‌ای با امریكا نخواهیم داشت مگر در موارد استثنا همچون هسته‌ای كه قبل از این هم سابقه داشته است. در همان زمان اهمیت این مسئله برای تمام ناظران و صاحبنظران روشن بود، اما پس از حرف و حدیث هایی كه پس از ملاقات جان كری و محمد جواد ظریف مطرح شد، به نظر می‌رسد هشدار رهبر معظم انقلاب اسلامی در این باره آغاز شده است.
طرح برای سوریه در نیویورك
رئیس‌جمهور اسلامی ایران به همراه هیئت همراه به منظور حضور در اجلاس مجمع عمومی سالانه سازمان ملل متحد به نیویورك رفت و دیدارهایی بین وزرای امورخارجه ایران و كشورهای ۵+۱ درباره نحوه اجرای برجام صورت گرفت.
در همین زمان بود كه برخی اخبار درخصوص ارائه طرح جدید امریكا به ایران در رسانه‌های امریكایی منتشر شد و كانون این خبررسانی نیز دیدار جان كری وزیر امورخارجه امریكا و محمدجواد ظریف بود كه محوریت اصلی در حوزه هسته‌ای قرار داشت.
ابراز علاقه امریكایی‌ها برای مطرح كردن طرح‌های خود درباره سوریه كاملاً طبیعی است، چراكه ایران به همراه روسیه همواره از مهم‌ترین مدافعان دولت قانونی دمشق بوده‌اند و این مسئله به خصوص پس از حضور نظامی روسیه در شامات حساس‌تر نیز شده است. بنابر گزارش خبرگزاری رویترز در این باره، طرح امریكایی‌ها با گفت‌وگوهای كری با همتای ایرانی خود روز شنبه در نیویورك آغاز می‌شود.
طرح جدید كه به گفته منابع مورد استناد رویترز هنوز در مراحل آغازین است، می‌تواند روسیه، یكی از متحدان سوریه را با عربستان سعودی، تركیه و قطر كه حامیان اصلی معارضان مسلح در آن كشور هستند، در كنار هم قرار دهد. یك مقام ارشد امریكایی می‌گوید: «چیزی كه از جان كری خواهید دید تلاش برای یافتن فرمولی خواهد بود كه ما را به سمت یك مذاكره واقعی و معنادار باز‌می‌گرداند.»
به نوشته رویترز، نشانه‌های اولیه حاكی از آن است كه متحدان اروپایی واشنگتن، تحت تأثیر بحران هجوم پناهندگان از طرح كری حمایت كنند.
یك مقام اروپایی گفت: ما كاملاً از فرآیند سازمان ملل حمایت می‌كنیم و در جست‌وجوی مسیرهای دیگر هم هستیم، اما این اصل بنیادین كه «اسد باید برود» كماكان پابرجاست.
با این تفاسیر پس از دیدار جان كری و ظریف از طرف وزارت امورخارجه ایران هیچ بحثی غیر از اجرای برجام در دیدار ظریف و كری مطرح نشد و از طرف دیگر نیز وزارت امورخارجه امریكا تنها به ارائه برخی نگرانی‌ها درباره اوضاع یمن و سوریه بسنده كرده است. اما نكته جالب اینجاست كه پیش‌بینی رهبری بسیار زودتر از آنچه فكر می‌شد، محقق شد.
مذاكره تنها در موضوع هسته‌ای
نكته‌ای كه بارها از سوی رهبر معظم انقلاب مورد تأكید قرار گرفته است، این مسئله بود كه مذاكرات ایران و كشورهای ۵+۱ تنها در مسئله هسته‌ای صورت می‌گیرد و مذاكره‌كنندگان ایرانی به هیچ وجه اجازه مذاكره در خصوص موارد دیگر از جمله بحث‌های منطقه‌ای را ندارند، البته سابقه این بحث تنها محدود به مباحث اخیر نیست بلكه امریكایی‌ها در جریان تشكیل ائتلاف ضد‌داعش تلاش كرده بودند ایران را نیز وارد این ائتلاف كنند و پیشنهادهای خود را به صورت مستقیم در مذاكرات هسته‌ای مطرح كرده بودند؛ پیشنهادهایی كه با استقبال برخی در داخل ولی با مخالفت قاطع مقام معظم رهبری روبه‌رو شد و هم اكنون با گذشت نزدیك به یك سال از ورود این ائتلاف به جنگ با داعش مشخص شده است امریكایی‌ها تنها قصد نفوذ بیشتر به داعش را دارند و قصدشان مبارزه مستقیم با داعش نیست، كما اینكه چندین بار مهمات‌ریزی از سوی هواپیماهای امریكایی برای داعش گزارش شده است.
به نظر می‌رسد طرح پیشنهادی امریكا تنها بخشی از یك حلقه بزرگ‌تر برای اضمحلال قدرت ایران و اجرای پروژه نفوذ باشد؛ نكته‌ای كه بارها و بارها درباره آن از سوی دلسوزان كشور هشدار داده شده است.
نبرد ایران و امریكا ادامه دارد
هر ناظر آگاه سیاسی با نگاهی به بنیان‌های سیاست خارجی ایران و امریكا متوجه می‌شود كوچك‌ترین شباهتی بین این دو وجود ندارد. در حقیقت سیاست خارجی این دو كشور به تمامی معنا در مقابل همدیگر قرار دارد. قید «در برابر هم قرار گرفتن» حتی به‌معنی «رقابت‌آمیز» بودن نیز نیست بلكه فراتر از آن، منظور «در تعارض» با هم است. این تعارض منافع نه‌تنها در ابعاد هویتی و ایدئولوژیك (كه در اینجا موضوع بحث نیست) كه در منافع ملی دو طرف در منطقه نیز ریشه دارد. سیستم تأمین امنیت امریكا در منطقه، در اساس در تقابل با سیستم تأمین امنیت ایران در منطقه است.
موضوع منافع مشترك ایران و امریكا حتی در مسئله داعش نیز با هم یكسان نیست. بخشی از دلیل این موضوع در رویكرد امریكا به منافع موجود در تروریسم ریشه دارد. امریكا نه‌تنها از حضور تروریسم در منطقه ناراضی نیست كه بخواهد برای از میان بردن آن با كشوری دیگر ائتلاف تشكیل دهد بلكه خود به‌وجودآورنده و پشتیبانی‌كننده گروهك‌های تروریستی در منطقه است. اگر بنا بر از بین بردن گروه‌های تروریستی بود، امریكا هم‌اكنون نیز از چنین ائتلافی (به تعبیر خود، بین‌المللی و چندجانبه) بهره می‌‌برد و نیازی به ائتلاف و همكاری جدید نبود.
با توجه به تعریف منافع امریكا، بحث بر سر تلقی از ایران به‌عنوان «پسر خوب منطقه» و «ژاندارم منطقه»، بحثی بی‌پایه است و تلقی عده‌ای مبنی بر «حل كردن موضوعات منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا به‌عنوان لازمه سوق دادن سیاست‌های امریكا به‌سمت شرق آسیا موسوم به آسیا- پاسفیك» یا از بین بردن محور احتمالی چین- ایران- روسیه در برابر محور غربی را نمی‌توان واقعی عنوان كرد.
نبرد ایران و امریكا در حوزه‌های مختلف منطقه همچنان ادامه داد، پس هدف از این طرح چه می‌تواند باشد.
امریكا هنوز دشمن شماره یك نظام جمهوری اسلامی است
طرح امریكا برای سوریه و مطرح كردن آن در دیدار جان كری و ظریف را می‌توان اولین قدم امریكا برای برنامه پسابرجام عنوان كرد؛ برنامه‌ای كه هدف از آن همراه كردن ایران به عنوان بخشی از راه‌حل امریكایی‌ها برای منطقه است. می‌توان انتظار داشت پس از ارائه این طرح نوبت به بحث‌های اقتصادی و حتی فرهنگی نیز برای اجرای راه حل نفوذ خواهد رسید؛ مسئله‌ای كه در نهایت به نوعی تبدیل به الگویی برای دستگاه‌های تصمیم‌گیر شده و محاسبات ایران را برای مقابله با پدیده‌هایی همچون استكبار كه مظهر امریكاست تغییر خواهد داد.
در این میان وظیفه دیپلمات‌ها و سیاستمداران ایرانی توجه كامل به معیارهای رهبری درخصوص هر گونه رابطه‌ای با امریكاست؛ معیاری كه باید امریكا به عنوان مهم‌ترین دشمن فعلی نظام جمهوری اسلامی محسوب كند؛ دشمنی كه هنوز هیچ تغییری در معیارهای آن ایجاد نشده و یكی از مهم‌ترین نشانه‌های آن طرح امریكا برای سوریه با مشاركت آن با ایران است.
شیپور جنگ جدید نواخته شد
در مورد جزئیات دیگر طرح‌های امریكا برای حوزه داخلی ایران كنكاش زیادی لازم نیست، امریكایی‌ها به صراحت اعلام كرده‌اند، اقتصاد یكی از اولویت‌های اساسی برای نفوذ در حوزه داخلی ایران است، كما اینكه صف كشیدن اروپایی‌ها برای حضور اقتصادی را در ایران می‌توان یكی از اضلاع اساسی آن عنوان داشت كه از سوی تحلیلگران مختلف اقتصادی نیز به آن اشاره شده است.
استفاده از ظرفیت‌های نفوذ نرم همچون نهادهای غیر‌دولتی و اجتماعی نیز بخش دیگری از این برنامه است. كما اینكه امریكایی‌ها به دنبال جذب تفكر مدیران جوان ایرانی در حوزه‌های آی تی و تكنولوژی به سمت خود هستند و در این رابطه از پنل‌های بین‌المللی نیز استفاده می‌كنند.
این برنامه‌ای بود كه امریكایی‌ها برای كشورهای آفریقایی و به خصوص چین از آن استفاده كرده‌اند و حالا به دنبال به‌كار بردن آن درباره ایران هستند. به نظر می‌رسد برجام مقدمه‌ای از یك جنگ گسترده است كه هم اكنون شیپور آن از سوی امریكایی‌ها نواخته شده است.
منبع : روزنامه جوان
دیدگاه تان را بنویسید