پیام‌های سفر مستقیم روحانی از نیویورک به آستراخان / افزایش درک روس‌ها از مواضع ایران در برابر غرب

سرویس سیاسی«فردا»: چهارشنبه هفته گذشته بود که خبر دیدار روحانی و کامرون در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تیتر یکی بسیاری از رسانه‌های جهان بدل شد عکس یادگاری بین این دو مقام بلندپایه دو کشور که بعد از 36 سال انجام می‌شد بارها توسط رسانه‌های داخلی و خارجی منتشر شد اما هنوز چند ساعتی از دیدار دو طرف نگذشته بود که کامرون در نطق خود در مجمع عمومی ثابت کرد که دامنه اختلافات آنقدر عمیق هست که نتوان با چند عکس یادگاری آنها را رفع و رجوع کرد. از سوی دیگر سخنان کامرون نشان داد که با دیدار و مذاکره نمی‌توان از مواضع خصمانه غرب و زیاده‌خواهی آنها در مسائل منطقه‌ای و بین المللی جلوگیری کرد.

از سوی دیگر روس‌ها که مدت‌هاست بر سر موضوع اوکراین اختلاف نظر و خطر نفوذ غرب را بیش از گذشته درک می‌کنند در تلاشند تا کم و کیف رابطه خود با ایران را تقویت کنند چرا که هرچند با گسترش ناتو به شرق موضع روس‌ها در این منطقه تضعیف شده است اما ایران با حضور در منطقه همیشه ملتهب خاورمیانه از تجارب فراوانی درخصوص سیاست‌های مداخله آمیز و یکجانبه غرب در خاورمیانه برخوردار است.

پنج سال پیش وقتی روس‌ها به ‌همراه پنج کشور دیگر برای اولین بار درباره موضوع هسته‌ای ایران بر سر میز مذاکره نشستند از درک امروز درخصوص سیاست‌های تحمیلی غرب برخوردار نبودند تا جایی که موضوع اوکراین توانست مقامات تهران و مسکو را به یک درک مشترک درخصوص شیوه غرب در تحمیل سیاست‌های خود علیه کشورها برساند.

سفر روحانی از نیویورک به آستاراخان به‌منظور شرکت در اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر در شرایطی صورت می‌گیرد که غربی‌ها بشدت بدنبال نفوذ در دریای خزر به منظور بهره‌برداری ذخایر غنی انرژی این منطقه به نفع خود هستند.

ایران و روسیه بخوبی متوجه افزایش حضور فیزیکی غربی‌ها در برخی جمهوری‌های استقلال یافته از شوروی سابق و همجوار با دریای خزر هستند. غربی‌ها در تلاشند تا از اختلافات موجود بر سر رژیم حقوقی این دریا سو استفاده کرده و دلیلی برای حضور خود در این ناحیه پیدا کنند.

از سوی دیگر ایران و روسیه با داشتن مواضع مشترک درخصوص حضور تروریست‌ها در خاوریانه از ابتدای شروع بحران در سوریه تا حدود زیادی توانستند تا با حمایت اصولی از دولت بشار اسد برخی طرح‌ها برای تجزیه این کشور و انتقال آن به سایر بخش‌های خاورمیانه ممانعت کنند.

یکی از بزرگترین شیوه‌های غرب برای عدم شکل‌گیری یک اتحاد واحد ضد غربی چند مرحله‌ای کردن برخورد با کشورهای هم عقیده و بازی بر سر اختلافات ما بین آنهاست اما ایران و روسیه در طول یک دهه گذشته توانسته‌اند تا با یک اتحاد پایدار بخشی از فشارهای بین‌المللی و تهدیدات مشترک را تا حدودی خنثی کنند.

غربی‌ها برای تمامی قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مخالف با خود برنامه مشخصی را دنبال می‌کنند همان‌قدر که حضور تعداد زیادی از کشتی‌های نظامی آمریکا در دریای چین با قدرت روبه‌گسترش این کشور در جهان به مقابله مشغولند حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس و شرق اروپا هم تهدیدات مشترکی برای ایران و روسیه محسوب می‌شود.

کمتر از پنج سال پیش ناتو با همراهی آمریکا در تلاش بود تا گسترش سامانه سپر دفاع موشکی در اروپا را واکنشی در مقابله با تهدید قدرت موشکی ایران نمایش دهد اما با گذشت زمان مشخص شد که غربی ها یک برنامه منسجم و پیچیده را برای مقابله با روسیه آغاز کرده اند.

تجربیات گذشته ثابت کرده است که پیمان‌هایی که تنها در کلام و عرف دیپلماتیک خلاصه می‌شود و جنبه عملیاتی پیدا نمی‌کنند نمی‌توانند اهرمی مناسب برای مقابله با گسترش روزافزون فشارها و زیاده‌خواهی های غرب باشد. مقابله با جنبه‌های مختلف دخالت‌های غرب نیازمند حضور کشورهای هم‌فکر در ابعاد مختلف همکاری‌های سیاسی و اقتصادی است و اتحادی منسجم‌تر از آنچه امروز مشاهده می‌شود را می‌طلبد.

پیشنهاد چند سال گذشته رهبر انقلاب برای تشکیل اوپک گازی تا حدودی توانست تا دامنه همکاری کشورهای صادرکننده گاز را گسترش داده و از احتمال اعمال نفوذ غرب برای در دست گرفتن بازار گازی جهان جلوگیری کند اگر این مدل از همکاری‌ها در عرصه اقتصادی جدی گرفته شود می‌تواند زمینه‌ساز یک دیوار دفاعی مستحکم را در برابر دخالت‌های غرب فراهم کند.

هرچند آنچه از به‌عنوان همکاری یاد می‌شود نیازمند تمرین و تعامل بیشتر کشورها است اما نزدیکی موضع و موقعیت و روسیه توانسته است تا حدود زیادی به پیوند سیاست‌های اتخاذ شده توسط دو کشور کمک کرده و چشم‌انداز روشنی درخصوص آینده روابط ترسیم کرده است.