بازنگری فاجعه ايرباس

تبیان: در دوازدهم تيرماه 1367 شمسي برابر با سوم ژوئيه 1988 ميلادي، هواپيماي مسافري ايرباس ايران که از بندرعباس عازم دوبي بود، بر فراز آب‌هاي خليج فارس و در نزديکي جزيره هنگام مورد هجوم يگان‌هاي دريايي متجاوز آمريکايي مستقر در آب‌هاي خليج فارس قرار گرفت و سقوط کرد.... اين هواپيما که با موشک ناو جنگي وينسنس مورد حمله عمدي نيروهاي تجاوزگر و جنايت پيشه شيطان بزرگ قرار گرفت، حامل ?90 مسافر و خدمه بود که تمامي آن‌ها اعم از مرد و زن و کودک و نوجوان و کهنسال با وقوع اين جنايت فجيع به شهادت رسيدند. در ميان سرنشينان هواپيما، 66 کودک زير 13 سال، 53 زن و 46 تن تبعه کشورهاي خارجي نيز بودند که کشته شدند. ساقط کردن هواپيماي مسافربري ايران از سوي جنايتکاران آمريکايي، در حقيقت يکي ديگر از مراحل رويارويي استکبار جهاني با جمهوري اسلامي ايران براي تقويت متجاوزان عراقي در جبهه‌هاي جنگ و به زانو در آوردن مسئولان نظام جمهوري اسلامي ايران بود. پس از سقوط اين هواپيما، مقامات آمريکايي براي توجيه اين جنايت نابخشودني، دلايل ضد و نقيضي عنوان کردند و کوشيدند اين اقدام خصمانه را يک اشتباه قلمداد کنند. اما با توجه به مجهز بودن کشتي جنگي وينسنس به پيشرفته‌ترين سيستم‌هاي راداري و رايانه‌اي و هم چنين مشخص بودن نوع هواپيماي درحال پرواز، مسلم شد که احتمال اشتباه وجود نداشته و اين اقدام، کاملاً خصمانه بوده است. با اين حال مقام‌هاي آمريکايي پس از چندي، در توهيني آشکار به ملت ايران، مدال شجاعت بر گردن ناخداي اين ناو انداختند و بدين سان حمايت رسمي خود را از اين جنايت اعلام نمودند. به هر تقدير، اين جنايت نيز در کنار جنايات بي شمار دولت آمريکا، در پرونده سياه استکبار جهاني ثبت شد و لکه ننگ ديگري بر تارک آن جنايت پيش‌گان نقش بست. شرح حادثه: يک سال پس از تجاوز رژيم عراق عليه ايران در سال 1360 حمله به کشتي‌هاي تجاري در خليج فارس شروع شد و با اعلام مين گذاري سواحل بندر امام خميني (ره) و حمله به دو کشتي تجاري در تاريخ 31 دي ماه 1360 امنيت خليج فارس به وسيله عراق مختل شد و پس از آن که فرانسه هواپيماهاي سوپر اتاندارد و موشک‌هاي اگزوسه را به عراق تحويل داد، ابعاد اين حملات افزايش يافت. در برابر اين حملات که عراق به صراحت مسئوليت آن را برعهده مي‌گرفت، شوراي امنيت عکس العمل مناسبي نشان نداد ولي در قبال انتساب به دور از واقعيت چند حمله به ايران و شکايت شوراي همکاري خليج فارس، شوراي امنيت در 11 خرداد 1363 مطابق با اول ژوئن 1984 ميلادي مبادرت به صدور قطعنامه 533 کرد و در آن خواستار توقف اين حملات شد. از آغاز جنگ تا 10 ژوئيه 1984 ميلادي، 113 کشتي در خليج فارس مورد حمله موشکي قرار گرفت. جمهوري اسلامي ايران در ژانويه 1985 ميلادي به دبير کل وقت سازمان ملل اعلام کرد که از هر گونه اقدامي براي تامين آزادي و امنيت کشتيراني در خليج فارس حمايت و استقبال خواهد کرد، اما حملات به کشتي‌ها ادامه يافت. تا تيرماه 1366 حدود 5/8 ميليون تن کالا از محموله‌هاي کشتي‌ها در خليج فارس به زير آب رفت. 41 کشتي کاملا نابود شدند و به 34 تن محموله کالا آسيب وارد شد و بيش از 300 تن از ملوانان کشورهاي گوناگون به قتل رسيدند و به همين تعداد نيز مجروج شدند. بدين ترتيب عراق در هدف خود مبني بر بين المللي کردن جنگ خليج فارس تا اندازه زيادي موفق شد و قدرت‌هاي غربي و در راس آن‌ها آمريکا حضور گسترده و تهديدآميزي در خليج فارس يافتند و سرانجام کشتي‌هاي نفت کش کويتي با پرچم آمريکا در خليج فارس حرکت کردند و اسکورت نظامي نفتکش ها و کشتي‌هاي تجاري مورد نظر آمريکا در خليج فارس آغاز شد. در 31 سپتامبر کشتي ايراني مورد حمله نيروهاي نظامي آمريکا قرار گرفت. همچنين حملات نظامي آمريکا به سکوهاي نفتي ايران دخالت آشکار آن دولت در منطقه به نفع عراق و عليه جمهوري اسلامي ايران را به وضوح نشان داد. يکي از نتايج شوم تشنج آفريني وسيع رژيم عراق و دامن زدن ايالات متحده به ناامني درخليج فارس حمله به هواپيما مسافربري جمهوري اسلامي ايران بود. در مورخه 1? تير 1367 مطابق با 3 ژوئيه 1988 ميلادي هواپيماي مسافربري که بر فراز آب‌هاي سرزمين ايران و در آب‌هاي حوالي جزيره هنگام حرکت مي‌کرد به وسيله دو موشک از ناو آمريکايي وينسنس که خود به آب‌هاي سرزميني ايران تجاوز کرده و در آن مستقر بود مورد اصابت قرار گرفت. همه مسافران و خدمه هواپيما با وضع اسفناکي به شهادت رسيدند. متعاقب اين تجاوز آشکار، جمهوري اسلامي ايران در روز 14 تير 1367 طي نامه‌اي به رئيس شوراي امنيت خواستار تشکيل جلسه فوري شورا براي رسيدگي به موضوع شد. 25 تير 1367 مطابق با 16 ژوئيه 1988 ميلادي، شورا تشکيل جلسه داد. از سوي جمهوري اسلامي ايران دکتر ولايتي وزير امور خارجه وقت ايران و از جانب آمريکا جرج بوش معاون وقت رئيس جمهوري در جلسه حضور داشتند. وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران در فرازي از سخنان خود عنوان کرد: حضور نظامي آمريکا در خليج فارس تنها منادي مرگ و بي قانوني و شرارت بوده و جز ناامني چيزي به ارمغان نياورده است. عمل جنايتکارانه آمريکا در حمله به هواپيماي کشوري به هيچ وجه در قالب دفاع مشروع قابل توجيه نيست. ايرباس قطعنامه 616 شوراي امنيت (1988) شوراي امنيت پس ازاستماع سخنان دکتر ولايتي و جرج بوش درجلسه شماره 3831 خود در تاريخ 30 ژوئيه 1988 طرح قطعنامه اي پيشنهادي را تصويب کرد. متن قطعنامه به شرح زير است: شوراي امنيت، با بررسي نامه مورخه 5 ژوئيه 1988 جانشين نماينده دائم جمهوري اسلامي ايران خطاب به رئيس شوراي امنيت و با استماع بيانات نماينده جمهوري اسلامي ايران، ( وزير امور خارجه وقت علي اکبر ولايتي ) و سخنان نماينده ايالات متحده آمريکا (معاون رئيس جمهوري جرج بوش )، با ابراز تاسف عميق از اين که يک هواپيماي غيرنظامي ايران اير در پرواز برنامه ريزي شده بين المللي 655، در پرواز بر فراز تنگه هرمز به وسيله موشک شليک شده از ناو جنگي ايالات متحده آمريکا (وينسنس) منهدم گرديده است بر ضرورت تبيين حقايق سانحه توسط بازرسي بي طرفانه درمنطقه خليج [فارس] تاکيد داشته و اظهارات خود را به شرح زير اعلام نمود: 1- تأسف عميق خود را از ساقط ساختن هواپيماي غيرنظامي ايران به وسيله موشکي که از يک ناو جنگي آمريکا شليک شده و تسليت عميق خود را به خاطر از دست رفتن غم انگيز جان انسان‌هاي بي گناه ابراز مي‌دارد. 2- همدردي صميمانه خود را به خانواده‌هاي قربانيان سانحه غم انگيز و دولت‌ها و کشورهاي آنان اعلام مي‌دارد. 3- از تصميم سازمان بين المللي هواپيمايي کشوري در پاسخ به درخواست جمهوري اسلامي ايران مبني بر ايجاد گروه تحقيق براي بررسي تمام حقايق موجود همچنين از اعلام ايالات متحده آمريکا و جمهوري اسلامي ايران مبني بر تصميمشان براي همکاري با بررسي سازمان هواپيمايي کشوري استقبال مي‌کند. 4- از تمامي اعضاي کنوانسيون 1944 شيکاگو، درخواست مي‌کند که در همه شرايط، مقررات و رويه‌هاي سلامت هوانوردي کشوري به ويژه ضمائم آن کنوانسيون به منظور جلوگيري از چنين پيش آمدهايي را دقيقاً مراعات نمايند. 5- لزوم اجراي فوري و کامل قطعنامه 598(1987)، شورا را به عنوان تنها مبناي حل جامع، عادلانه، شرافتمندانه و پايدار، منازعه ميان ايران و عراق ابراز و پشتيباني خود را از دبير کل براي اجراي اين قطعنامه اعلام و خود را ملتزم به همکاري با دبير کل براي تسريع در اجراي طرح اجرايي او مي‌نمايد. جمهوري اسلامي ايران علاوه بر شوراي امنيت و شوراي ايکائو، شکايت خود را در ديوان بين المللي دادگستري لاهه نيز مطرح کرد. عنصر تخصصي سازمان ملل متحد يعني ايکائو (سازمان هواپيمايي کشوري بين المللي) نيز از مسائل سياسي به دور نمانده و به جاي بررسي فني و ارائه طريق به شوراي امنيت به ابراز تاسف و تسليت به بازماندگان سانحه پرداخت.