3 پرده از رابطه مرد حاشیه‌دار دولت با متکی

الف: عزل منوچهر متکی از اخبار حاشیه ساز هفته گذشته بود. خبر اگر چه در رسانه ها دست به دست گشت و مورد تحلیل قرار گرفت، اما تا امروز از سوی دولتی ها هیچ واکنشی را نداشته است. سوالی که در همه تحلیل های رسانه ای مطرح می شود، این است که چه اتفاقی افتاده که رئیس جمهور مجبور شده است وزیر خود را هنگام ماموریت و در زمان انتقال پیامش به همتای خود در سنگال عزل کند. در همین رابطه برخی تحلیل می کنند که این اقدام توهین به وزیر است و این برخورد رئیس دولت دستگاه دیپلماسی و اجرائی کشور را زیر سوال می برد. واکنش رئیس جمهور سنگال و خواستن سفیر ایران نیز نشان داد که وی نیز از این ماجرا شوکه شده است و احتمالا این برخورد را توهین تلقی کرده است. با این حال جلسه معارفه و تودیع وزیر عزل شده و سرپرست جدید برگزار شد و البته رئیس جمهور در جلسه معارفه و تودیع شرکت نکرد. از سوئی برخی به موضوع اطلاع رسانی در ماجرای عزل متکی اشاره می کنند و اینکه گرچه وی از مدتها قبل قرار بوده است که توسط رئیس جمهور برکنار شود، ولی شتابزدگی برای اطلاع رسانی در عزل وی با اهداف قبلی انجام شده است. با این حال بلافاصله پس از عزل متکی خبری در رسانه ها منتشر شد که ظاهرا بی ارتباط با عزل متکی نبود و آنهم دیدارهای رئیس دفتر رئیس جمهور با چندتن از مقامات دیپلماتیک خارجی است. در همین رابطه مرور 3 پرده از رابطه اسفنادیار رحیم مشائی با منوچهر متکی قابل توجه است. پرده اول؛ همایش ایرانیان خارج از کشور همایش ایرانیان خارج از کشور که مدتها به عنوان یک برنامه حاشیه ساز مورد توجه رسانه ها ی داخلی و بعضا خارجی قرار گرفت، یکی از نمونه های اختلافی میان دیپلمات های رسمی و غیر رسمی(!) در دولت بود. همایش ایرانیان خارج از کشور انتقاد بسیاری از مسئولین و نمایندگان مجلس را برانگیخت و همین مساله باعث شد بحث تحقیق و تفحص در این موضوع در دستور کار قرار مجلس قرار گیرد. در این باره هرچند که تصور می شد وزیر امورخارجه باید پاسخگو باشد، اما محور اصلی برنامه رئیس دفتر رئیس جمهور بود.منوچهر متکی در این ایام اگرچه تلاش می کرد در رسانه های عمومی موضعی بی طرفانه نسبت به این همایش اتخاذ کند، اما در ماجرای سوالی که الیاس نادران در مجلس از او داشت به این موضوع تصریح کرد که در برگزاری این همایش و مدیریت و برنامه ریزی آن نقشی نداشته است. برخی رسانه ها هم پس از این موضع گیری وزیر، اینطور تحلیل کردند که برگزاری نشست ایرانیان خارج از کشوربدون هماهنگی با وی و رضایت و برنامه ریزی مشترک با وزارت خارجه انجام شده است. پرده دوم؛ نمایندگان ویژه رئیس جمهور یکی از مهمترین اختلافات منوچهر متکی با رئیس جمهور در ماجرای نمایندگان ویژه در مناطق خارجی بود. نیمه نخست شهریور 89 یک خبر ناگهانی در حوزه دیپلماسی از پاستور رسانه ای شد.محمود احمدی نژاد، حمید بقایی، اسفندیار رحیم مشایی، ابوالفضل زهره وند و محمدمهدی آخوندزاده را با حفظ سمت هایشان، به عنوان نمایندگان ویژه خود در مسائل آسیا، خاورمیانه، افغانستان و امور دریای خزر منصوب کرد. تاثیر انتصاب این نمایندگان وقتی خود را نشان داد که حمید بقایی درباره نسل کشی ارامنه توسط امپراتوری عثمانی سخن گفت و اعتراض شدید ترکیه را برانگیخت. منوچهر متکی در واکنش به اظهارات حمید بقایی رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و یکی از نزدیک ترین یاران اسفندیار رحیم مشائی گفت: مشخص نیست آقای بقایی براساس کدام مسئولیت و از چه جایگاهی اینگونه سخنان نسنجیده را بیان می کند. وی همچنین با اشاره به تصمیم رئیس جمهور برای انتصاب ۲نفر دیگر به عنوان نمایندگانش در حوزه های آفریقا و آمریکای جنوبی گفته بود این افراد خارج از مجموعه وزارت خارجه انتخاب می شوند. منوچهر متکی، گفته های رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را تضعیف دستگاه دیپلماسی خوانده و آن را مصداق «بر شاخه نشستن و بن بریدن» دانسته بود و به همین دلیل نیز مجلس شورای اسلامی با امضای 122 نماینده به حمایت از او برآمد و به رئیس جمهور تذکر داد که از انتخاب نمایندگان ویژه در مناطق مختلف جهان پرهیز کند. این واکنش و موضع گیری متکی باعث شد که اختیارات اسفندیار رحیم مشائی در امور خارجی نیز مجددا با تغییر عنوان نماینده ویژه به مشاور کاهش یابد. پرده سوم؛ رونق دیدارهای خارجی مشائی پس از برکناری ناگهانی و جنجالیِ منوچهر متکی از پست وزارت خارجه و در حالیکه محمود احمدی نژاد، علی اکبر صالحی را سرپرست آن وزارتخانه معرفی کرده بود، اما به فاصله یک روز پس از این عزل و نصب ها، اسفندیار رحیم مشایی که از چندی پیش تحرکات خود را در حوزه سیاست خارجی آغاز کرده بود، طی یک روز با سفرای سوئیس (حافظ منافع آمریکا) و قرقیزستان در تهران دیدار و گفتگو کرد. وی سه روز پیش از عزلِ متکی، بعنوان مشاور ویژه و مامور احمدی نژاد، حامل پیامی از سوی وی به ملك عبدالله پادشاه اردن بود و به آن کشور سفر نمود. رییس دفتر و مشاور رییس دولت، طی دیدار روز سه شنبه خود با لیویالوی آگوستی(سفیر سوئیس) در تهران، تاکید کرد که شرایط کنونی جهان فرصت مغتنمی است تا اروپا با بهره گیری از آن دوره جدیدی از حیات خود را آغاز کند وی همچنین خطاب به سفیر سوییس (حافظ منافع آمریکا در ایران) گفت: جمهوری اسلامی آمادگی دارد تا همکاری های دوجانبه و چندجانبه خود را با سوئیس تقویت کند رحیم مشایی، همچنین بعنوان مشاور و رییس دفتر احمدی نژاد، طی دیداری که عصر سه شنبه با «مدت هان شریم كف»، سفیر قرقیزستان در تهران انجام داد، با تأكید بر اهمیت افزایش روابط ایران و قرقیزستان گفت: شرایط كنونی منطقه و جهان اقتضا می كند كه كشورهای منطقه همكاری ها و مناسبات خود را با یكدیگر تحكیم و تقویت كنند. وی همچنین اظهار عقیده کرد "هیچ مانعی در مسیر افزایش سطح همكاری های دوجانبه و منطقه ای دو كشور وجود ندارد و ایران توسعه روابط با قرقیزستان را در همه زمینه ها به نفع دو ملت و منطقه می داند. در همین رابطه برخی این 2 دیدار رحیم مشائی یک روز پس از عزل متکی را حامل پیام و آنرا تاکید بر مدیریت خارج از وزارت امور خارجه بر دیپلماسی کشور دانستند.