سنگینی الاکلنگ اردوغان به سمت غرب

یکی از چالش‌های اروپا و البته روسیه از روز‌های آغازین جنگ اوکراین، عضویت کشور‌های حوزه اسکاندیناوی در سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو) بود. چهارم آوریل (۱۵ فروردین) با موافقت ترکیه، فنلاند رسماً عضو ناتو شد، اما در خصوص عضویت سوئد، قانونگذاران ترکیه با این استدلال که سوئد همه تعهدات تفاهمنامه مادرید در مورد مبارزه با تروریسم را اجرا نکرده، از تصویب پروتکل مشابه خودداری کردند. همچنین، آنکارا بار‌ها سوئد را به دلیل مجوز دادن به تظاهرات حامیان «پ. ک. ک» و دادن مجوز اهانت به کلام‌الله مجید به باد انتقاد گرفته است. حالا در شرایطی که هنوز عواطف جامعه مسلمانان از موافقت پلیس سوئد با قرآن‌سوزی جریحه‌دار است، خبر روز دو شنبه مبنی بر چراغ سبز آنکارا با پذیرش استکهلم در ناتو به قدری تکان‌دهنده بود که در صدر اخبار رسانه‌های جهان و به ویژه رسانه‌های اروپایی قرار گرفت. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو روز دو شنبه در آستانه اجلاس شهر «ویلنیوس» لیتوانی گفت که رئیس‌جمهور ترکیه، دیگر با تصویب عضویت سوئد در این ائتلاف نظامی مخالفتی ندارد. اولف کریسترسن، نخست‌وزیر سوئد هم روز سه شنبه با حضور در جمع خبرنگاران در ویلنیوس دقایقی قبل از آغاز نشست ناتو درباره این نشست سه‌جانبه با اشاره به توافق کشورش با اردوغان و استولتنبرگ گفت: «مشهود است که بعد از ۲۰۰ سال سیاست عدم تعهد (و بی‌طرفی در قبال ائتلاف و اتحادها)، ما در جست‌وجوی حفاظت مشترک (ناتو از سوئد) هستیم، البته من همچنین از همه متحدان ناتو می‌خواهم که بدانند ما خواهان تأمین امنیت هستیم و در اینجا (ناتو) برای زمان طولانی‌مدت خواهیم بود. ما برای مقابله با تروریسم قاطع خواهیم بود؛ جایی که همین حالا هم قاطع بوده‌ایم و همچنین در برابر مقابله با جرائم سازمان یافته. در نتیجه من فکر می‌کنم سوئد چیز‌های زیادی برای عرضه کردن دارد و من خیلی از نتیجه دیدار دیروزمان خوشحالم و آماده استقبال از نهایی شدن عضویت هستم.»

ترکیه توهم نداشته باشد

پیوستن سوئد به ناتو، به طور ویژه برای روسیه اهمیت دارد. اگرچه دیمیتری پسکوف، سخنگوی دفتر ریاست جمهوری روسیه (کرملین) پیش‌تر با چشم‌پوشی بر نقض خط قرمز مسکو، اعلام کرده بود، به‌رغم اقدام ترکیه در بازگرداندن اعضای گروه «آزوف» به اوکراین، مسکو به روابط خود با ترکیه ادامه خواهد داد، آن‌هم در شرایطی که ترکیه با روسیه توافق کرده بود، آن‌ها تا پایان جنگ اوکراین در ترکیه بمانند، اما برای روس‌ها، خبر عضویت سوئد در ناتو موضوعی نیست که آن را ساده‌انگاری کنند. پسکوف دیروز درباره موافقت ترکیه با پیوستن سوئد به ناتو تصریح کرد: «ترکیه تعهداتی در ائتلاف دارد و ما در این زمینه هیچ توهمی نداشتیم. البته اروپایی‌ها نمی‌خواهند ترکیه به اتحادیه اروپا برود و آنکارا هم نباید در این زمینه توهم داشته باشد.» ویکتور بونداروف، رئیس کمیته دفاع و امنیت شورای فدراسیون روسیه در گفتگو با خبرگزاری تاس گفت: «تحولات هفته‌های گذشته، متأسفانه صراحتاً نشان می‌دهد که ترکیه به تدریج و به طور پیوسته به تبدیل شدن از یک کشور بی‌طرف به یک کشور غیردوست ادامه می‌دهد.» بونداروف تصریح کرد: «چنین رفتاری چیزی جز خنجر به پشت نیست و یک گام غیردوستانه محسوب می‌شود.» وی تصریح کرد که تنها دلیلی که ناتو به ترکیه نیاز دارد، کنترل تنگه‌ها دریای سیاه و ثبات‌بخشی یا ثبات‌زدایی در منطقه خاورمیانه است و ترکیه باید به «ترک ناتو و ایجاد ائتلاف با روسیه» بیندیشد.

اردوغان حامی ناتو بزرگ است

ریچ اوتسن از شورای آتلانتیک معتقد است: «اردوغان و ترک‌ها مدت‌هاست که به طور علنی و خصوصی گفته‌اند که طرفدار گسترش ناتو هستند. آن‌ها در گذشته از اوکراین و گرجستان حمایت کرده‌اند، فنلاند را در سال گذشته تأیید کرده‌اند، و مایلند سوئد را در این کشور ببینند. اگر قوانین ضدتروریسم بدنام سوئدی که اکنون اصلاح شده است، به طور کامل اجرا شود، ترکیه خواهان یک ناتو بزرگ است.» او گفته است: «آنکارا به اجرای یک اقدام موازنه ادامه خواهد داد که از طریق آن تجارت، روابط دیپلماتیک و گاه‌به‌گاه همکاری استراتژیک با روسیه را حفظ می‌کند. در حالی که تضمین می‌کند که ترکیه همراه با دیگر قدرت‌های ناتو، روسیه را از رؤیا‌های تجاوزکارانه امپریالیستی خود منصرف می‌کند. ترک‌ها به یک رابطه کارکردی با روسیه نیاز دارند، اما هدف مشترک بیشتری با غرب می‌بینند. رویکرد به سوئد را باید در این شرایط دید، به این صورت که چگونه می‌توان حسن‌نیت خود را به ائتلاف غربی ثابت کرد و در عین حال امتیازات لازم را برای امنیت خود گرفت.» راشل ریزو هم اوضاع را این‌طور برآورد می‌کند که اردوغان احتمالاً به این نتیجه رسیده باشد که شرط‌بندی روی پوتین پس از شورش اخیر واگنر‌ها کمتر عاقلانه به نظر می‌رسد.

منبع: روزنامه جوان