راستی آزمایی رفراندم خواهی

سرویس سیاسی فردا: داود مهدوی زادگان نوشت؛ گروه ها و جریانات سیاسی که در منازعات سیاسی با حاکمیت های مردم سالار حاضر به هیچ گونه هزینه دادن نیستند سعی می کنند از هر امری که ظرفیت استفاده ابزاری دارد، بهره برداری کنند. همه پرسی یکی از آن اموری است که قدرت طلبان و تمامیت خواهان از آن در جهت به چالش کشاندن حاکمیت مردم سالار بهره برداری ابزاری می کند. بنابر این، مردم حق دارند که بدانند مدعیان رفراندم آنان را به بازی نگرفته نمی خواهند مردم را نردبان اقتدارگرایی سازند. این است که باید مدعیان رفراندم خواهی راستی آزمایی شوند تا معلوم گردد در شعار مردم گرایی صداقت دارند.

جمهوری اسلامی در راستی آزمایی همه پرسی سر بلند است و با افتخار می تواند بگوید مشروعیت خود را از همه پرسی کاملاً آزاد به دست آورده است. رفراندم جمهوری اسلامی و قانون اساسی آن در سال 1358 بهترین دلیل بر صداقت نظام اسلامی در امر همه پرسی خواهی است. برگزاری رفراندم در آن زمان شجاعانه ترین اقدام سیاسی رهبر کبیر انقلاب اسلامی بود. امام خمینی ره با وجود نفوذ شخصیتی که بر مردم داشتند، اگر هر نوع نظام حکومتی را تعیین می کردند؛ مردم آن را می پذیرفتند. همان زمان، شیخ مهدی حائری در خاطرات خود با اذعان به همین مطلب از امام خمینی می خواهد که قانون اساسی مشروطیت را که مدافع نظام سلطنتی است احیا کند. ولی امام راحل ره جمهوری اسلامی را به همه پرسی گذاشتند و 2/98 درصد مردم ایران به آن پاسخ آری دادند. بنابر این، در صداقت همه پرسی خواهی جمهوری اسلامی نمی توان تردید کرد.

اما آیا جبهه معارضین نظام اسلامی که هر از گاهی با شعار رفراندم خواهی به مصاف جمهوری اسلامی بر می آیند در راستی آزمایی همه پرسی خواهی رو سفید بیرون آمده اند. مردم ایران چگونه می توانند باور کنند که این جماعت حقیقتاً مردم گرا و دموکراسی خواه هستند. ما چاره ای از ارزیابی کارنامه سیاسی آنها در گذشته وحال نداریم. متاسفانه کارنامه سیاسی جبهه معارض در امر همه پرسی به شدت تیر و تار است و هیچ ن مونه تاریخی از کنش گری سیاسی آنان سراغ نداریم که مستند به همه پرسی باشد.

یکی از کنشگران سیاسی معارض چنین گفته است: « نیروهای جامعه مدنی بیش از صد و بیست و پنج سال است (از انقلاب مشروطه تا انقلاب ۵۷ از جنبش سبز ۸۸ تا جنبش مهسا ۱۴۰۱) دنبال «حکومت رضایتی» هستند و این پیگیری را رها نکرده و نمی‌کنند». از این چهار نمونه ای که وی به عنوان نماد دموکراسی خواهی و رفراندم خواهی تنها همان مورد انقلاب 57 صحت دارد. لکن همین مورد هم متعلق به نیروهای جامعه مدنی ( ! ) نبوده است. چون این نیروها در رفراندم 58 با رأی قاطبه مردم مخالف بودند و لذا دولت موقت در برگزاری همه پرسی جمهوری اسلامی استنکاف و مقاومت می کرد.

مشروطه چیان یا همان نیروهای به اصطلاح جامعه مدنی بعد از فتح تهران، نظام سیاسی مشروطیت را به همه پرسی نگذاشتند. آنها در انتخاباتی مهندسی شده نمایندگان همسو را وارد مجلس شورای ملی کردند. تغییر نظام سلطنتی از قاجار به پهلوی محصول همه پرسی مردمی نبوده است. بلکه مردم از این تغییر کاملاً بی خبر بودند. مردم به یکباره خبردار شدند که قاجارها رفتند و رضا خان آمد. و این تغییر هم توسط همان نیروهای جامعه مدنی در مجلس فرمایشی مشروطه خواه اتفاق افتاد. در آن روز هیچیک از آنها خواهان رفراندم تغییر نظام سیاسی نبودند. بعد از آن هم در تمام دوران پهلوی اول و دوم حتی در نهضت ملی شدن نفت، نیروهای جامعه مدنی یا مشروطه خواه هیچگاه با شعار رفراندم خواهی به مصاف با دیکتاتوری پهلوی نرفتند. هیچگاه سراغ نداریم که این نیروهای به اصطلاح مدنی رژیم استبدادی را با همه پرسی خواهی به چالش بکشند. چون در آن زمان رفراندم خواهی هزینه سنگینی داشت و آنها حاضر به چنین هزینه کردنی نبودند.

اما راستی آزمایی کارنامه نیروهای جامعه مدنی در همه پرسی خواهی بعد انقلاب اسلامی تیره تر از کارنامه سیاسی آنها در دوران پیش از انقلاب است. چون جمهوری اسلامی در قالب پذیرش دولت چپ گرای میر حسین موسوی، دولت های راست گرای سازندگی و اصلاحات و دولت تدبیر فرصت کنش گری مردمی را به آنها داد. لکن این نیروها با رأی اعتماد مردم، سیاسی رفتار کردند و خود را غرق در بازی قدرت کردند و احساس درد و رنج مردم گوشت و استخوان دار را یا ندیدند با به حاشیه راندند. تئوریسین شان در فردای انتخابات خرداد 76 از راهبرد « فشار از پایین چانه زنی در بالا » رو نمایی کرد و خواهان راه اندازی دو حوضچه « جامعه مدنی » و « حزب سیاسی » شد تا ضربه گیر مطالبات مردمی از دولت اصلاحات باشند.

انتخابات 88 نا خواسته به آزمون دموکراسی خواهی نیروهای جامعه مدنی تبدیل شد. آنها در اقدامی باور نکردنی برابر رأی اکثریت مردم عصیان کردند و تن به نتیجه همه پرسی مردم ندادند. هر حکومتی غیر از جمهوری اسلامی بود، مجال حضور سیاسی به این چنین نیروهایی که مردم گرایی لق لقه زبان شان است، نمی داد. با وصف این، جمهوری اسلامی فرصت مجددی به آنها داد تا در قالب دولت تدبیر به اداره امور مملکتی بپردازند. ولی متاسفانه شاهد ضد مردمی ترین و بی درد ترین دولت بعد انقلاب بودیم. زیر ساخت های اقتصادی در مدت هشت سال آنچنان تخریب شده است که دولت مردمی آیت الله رییسی برای تحصیل رفاه نسبی مردم با چالش جدی وضعیت موجود مواجه است. به راستی دولتی که شعارش کنار آمدن با کدخدا است، چگونه می تواند هوا خواه راستین مردم باشد. اکنون این دولت نا نجیبانه به منظور فرار از باز خواست مردمی از کارنامه ناکارآمدش با شعار رفراندم برای جمهوری اسلامی خط و نشان می کشد.

اما کارنامه همه پرسی خواهی جبهه معارض خارج نشین شرم آورتر از آن است که حتی بخواهد به مرحله راستی آزمایی به برسد. آنان با وجودی که هیچ محدودیتی برای کنشگری ندارند، هیچگاه سعی نکردند اعمال خود را با تکیه بر همه پرسی پیش ببرند. همانطور که گفته شد راستی آزمایی همه پرسی خواهی تنها مربوط به حکومت های مردم سالار نیست بلکه شامل همه کنشگران سیاسی مدعی مردم گرایی می شود. منافقین بر پایه کدام همه پرسی به خود اجازه دادند با دشمن متجاوز، صدام حسین همکاری کنند؟ ربع پهلوی بر پایه کدام همه پرسی به خود اجازه داده به سرزمین دشمن ملت، رژیم اشغالگر قدس مسافرت کند؟ ضد انقلاب بر اساس کدام همه پرسی مردمی از دولت مردان آمریکا می خواهند که مردم ایران را تحریم و حتی حمله نظامی کنند.

به هر روی، اگر بنا بر راستی آزمایی همه پرسی خواهی جمهوری اسلامی و جبهه معارض و ضد انقلاب پیش آید، تنها جمهوری اسلامی سر بلند این ماجرا است. مردم ایران هیچ نشانی از صداقت جبهه معارض در همه پرسی خواهی سراغ ندارند، نه در گذشته و نه اکنون. مادامی که این راستی آزمایی رفراندم خواهی آنان نتیجه مثبت نداشته باشد، چنین شعاری از ناحیه آنان تهی و بی محتوا است.

داود مهدوی زادگان

31 فروردین 1402