نشست محرمانه دولت بایدن با کنگره درباره برجام

 «رابرت مالی»، نماینده وزارت خارجه آمریکا در امور ایران قرار است جلسه‌ای محرمانه با قانونگذاران کمیته امور خارجی مجلس سنای آمریکا درباره وضعیت مذاکرات رفع تحریم‌ها با ایران برگزار کند.

پایگاه پولیتیکو بر اساس یادداشتی که می‌گوید به رویت این مجله رسیده گزارش داد این جلسه قرار است روز ۱۴ سپتامبر (۱۶ شهریورماه) برگزار شود.

این خبر در حالی منتشر شده که روز گذشته (پنجشنبه) ۵۰ قانونگذار آمریکا با نگارش نامه‌ای به «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا درباره توافق احتمالی با ایران در خصوص رفع تحریم‌ها ابراز نگرانی کردند.

۳۴ نماینده حزب دموکرات و ۱۶ نماینده حزب جمهوری‌خواه در این نامه از جو بایدن خواسته‌اند متن کامل هر گونه پیشنهاد مطرح‌شده برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای در اختیار کنگره قرار داده شود.

این قانونگذاران از دولت بایدن خواسته‌اند تمامی توافقات جانبی نیز در اختیار کنگره قرار داده شده و دولت قبل از ورود به برجام با نهاد قانونگذار درباره بازگشت به توافق مشورت کند.

در این نامه آمده است: «ما عمیقاً درباره چندین بند که ممکن است در متن نهایی توافق با اصلی‌ترین دولت حامی تروریسم گنجانده شود نگران هستیم.»

دور جدید مذاکرات رفع تحریم‌های ایران چند هفته پیش در شهر وین برگزار شد. برگزاری این دور از مذاکرات پس از آن صورت گرفت که «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مقاله‌ای در روزنامه فایننشال‌تایمز مدعی شده بود بسته پیشنهادی جدیدی روی میز گذاشته که حاوی راهکارهای به‌روز‌شده‌ای در خصوص رفع تحریم‌ها و گام‌های هسته‌ای ایران است.

جمهوری اسلامی ایران روز ۲۴ مرداد اعلام کرد پاسخ و ملاحظات خود در خصوص پیشنهادات اتحادیه اروپا را ارائه داده است. آمریکا نیز پاسخ خودش را به این متن داده است. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پاسخ ایران و آمریکا، هر دو را «معقول» توصیف کرده است.

تحلیلگران می‌گویند برخی عوامل مانند فشارهای رژیم صهیونیستی، اختلافات با کنگره و مشکلات داخلی در آمریکا دلیل بی‌میلی دولت بایدن برای بازگشت به برجام در ماه‌های گذشته بوده است.

بایدن در شرایطی سال ۲۰۲۱ بر سر کار آمد که سیاست فشار حداکثری علیه ایران در دستیابی به اهدافش ناکام مانده بود.  این سیاست علاوه بر ناکامی در شکل دادن به یک توافق هسته‌ای جدید، باعث ایجاد تفرقه در روابط میان کشورهای دو سوی آتلانتیک، به خطر افتادن اثربخشی نظام تحریم‌ها به عنوان یکی از ابزارهای اصلی سیاست خارجی آمریکا و مهم‌تر از همه تقویت جریان استکبارستیز در ایران شد.

جمهوری اسلامی ایران راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها، اخذ تضمین در خصوص ماندگاری برجام و رفع ادعاهای پادمانی آژانس اتمی را اصلی‌ترین مطالبه خود در مذاکرات رفع تحریم‌ها قرار داده و تأکید کرده که تنها بازگشت به قرارداد دوجانبه‌ای که در ازای برخی محدودیت‌ها نفع ملموس اقتصادی برای ملت ایران به همراه داشته باشد را منطقی می‌داند و آن را می‌پذیرد.

قانونگذاران آمریکایی که عمدتاً از حزب جمهوری‌خواه هستند در چند ماه گذشته به طرق مختلف- اعم از نامه‌نگاری با نمایندگان قوه مجریه، معرفی طرح‌هایی برای ملزم کردن دولت آمریکا به نظرخواهی از کنگره و برگزاری جلسات و نشست‌های مختلف- تلاش کرده‌اند مخالفت‌های سیاسی خود با برجام را به شکل علنی ابراز کنند.

تحلیلگران می‌گویند این نوع مخالف‌خوانی‌ها را نمی‌توان تماماً انعکاسی از نگرانی‌های واقعی این گروه از سیاستمداران درباره برجام دانست، بلکه، آنها گاه بخشی از راهبردی گسترده‌تر هستند که هیئت حاکمه آمریکا به عنوان یک کل علیه ایران دنبال می‌کنند.

به گفته این تحلیلگران چنین مخالفت‌هایی گاه بیشتر از آنکه به دنبال دستیابی به اهدافی دیگر باشند، خودشان هدفند.   از نگاه گروهی از قانونگذاران آمریکایی، صرف وجود مخالفت با برجام و به تردید انداختن آینده آن می‌تواند فرصت‌های انتفاع اقتصادی ایران از این توافق را محدود می‌کند. به باور این گروه، ابزار مخالفت با برجام همچنین می‌تواند اهرم چانه‌زنی مناسبی برای مذاکره‌کنندگان آمریکایی در وین باشد.

از طرف دیگر، چنین مخالفت‌هایی در کشمکش‌های سیاسی داخلی در آمریکا هم برای اعضای حزب جمهوری‌خواه کاربرد دارند. نمایندگان حزب جمهوری‌خواه می‌‌‌دانند که می‌توانند در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره با به چالش کشیدن دولت بایدن در مقوله ورود به برجام با او تسویه حساب‌های سیاسی لازم را انجام دهند.

فارس