شلیک دوباره به برجام

به نظر می‌رسد تلاش‌های آخر طرف‌های برجامی برای احیای این توافق و ماموریت بازگرداندن آمریکا به برنامه جامع اقدام مشترک هم چندان کافی به نظر نمی‌رسد و آنچه از مواضع مقامات سیاست خارجی دولت بایدن در روزهای گذشته برمی‌آید، باید این پرونده را در دولت بایدن خاتمه‌یافته تلقی کرد.

به گزارش «وطن‌امروز»، موضوع هسته‌ای ایران به تحولات سیاست بین‌الملل که کارشناسان از آن به عنوان «دوران گذار نظم جهان» یاد می‌کنند، پیوند خورده است و در این میان دولت بایدن که در یک ضعف آشکار به سر می‌برد، به دلیل مواجهه با بحران‌های عدیده‌ شامل مهار چین و روسیه و ترک اجباری منطقه که باعث واگذاری خاورمیانه به ایران و متحدانش شده، در مرحله اتخاذ تصمیم‌گیری برای توافق هسته‌ای 2015 قرار ندارد.

آمریکایی‌ها با آنکه تلاش کرده‌اند با مقصر قلمداد کردن تهران و اینکه توافق روی میز است و این ایران است که باید بپذیرد، مسؤولیت شکست را از خود ساقط کنند اما طی روزهای گذشته مطالب زیادی در رسانه‌های آمریکایی درباره تداوم سیاست خارجی ترامپ از سوی دولت بایدن - از جمله در پرونده هسته‌ای ایران- منتشر شده که اذعان می‌کند این واشنگتن است که دنبال توافق نیست و با بهانه‌جویی‌ها و زیاده‌خواهی‌های خود در مذاکرات وقفه انداخته و برجام را به شکست کشانده است.

در همین حال «جان کربی» هماهنگ‌کننده ارتباطات استراتژیک در شورای امنیت ملی کاخ سفید، بامداد پنجشنبه مدعی شد مذاکرات بر سر «برجام جدید» تقریبا کامل شده است. به نوشته رسانه‌های آمریکایی، کربی طی نشست خبری در کاخ سفید گفت: «ما همچنان متعهد هستیم که ببینیم ایران هرگز به توانمندی‌های نظامی اتمی دست نمی‌یابد. رئیس‌جمهور [بایدن] باور دارد که دیپلماسی بهترین راه رو به جلو برای گرفتن نتیجه است».

وی در پاسخ به سوالی درباره آینده نامعلوم احیای توافق هسته‌ای با ایران، مدعی شد: «مذاکرات درباره یک برجام جدید، تقریبا کامل شده است. [توافق] اکنون روی میز است. اینکه بخواهند توافق را بپذیرند یا نه، با ایران است».

همچنین «برت مک‌گورک»، مقام ارشد کاخ سفید طی سخنانی مهم اعتراف کرد که احیای برجام در آینده نزدیک را بعید می‌داند و کاخ سفید به دنبال استفاده از تحریم و انزوای اقتصادی علیه تهران است.

پایگاه خبری آکسیوس به نقل از ۳ منبع آگاه گزارش داد: «برت مک‌گورک» در جمع گروهی از کارشناسان اندیشکده‌ها در هفته گذشته گفته «بسیار بعید» است توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران را بتوان در آینده نزدیک احیا کرد. آکسیوس نوشته کاهش این احتمال باعث افزایش فشار بر دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا برای تدوین آنچه «طرح جایگزین» یا پلان بی‌ خوانده می‌شود خواهد شد.

مک‌گورک در نشست با کارشناسان اندیشکده‌ها مدعی شد دلیل عدم حصول توافق این است که ایرانی‌ها قادر به تصمیم‌گیری نیستند. برت‌مک‌گورک مدعی شد با توجه به اینکه توافق در آینده نزدیک امکان‌پذیر نخواهد بود، دولت بایدن قصد دارد از تحریم و انزوای اقتصادی علیه ایران استفاده کند. او در عین حال گفت واشنگتن قصد ندارد «تنش‌ها را به صورت بی‌مورد افزایش دهد». مک‌گورک همچنین گفت دولت بایدن از گزینه نظامی تنها به عنوان راه چاره آخر استفاده خواهد کرد. برت مک‌گورک گفته اختلاف آمریکا با اسرائیل درباره این موضوع به احتمال حمله نظامی مربوط نمی‌شود، بلکه اختلافات بر سر این است که آیا آمریکا باید هنوز دنبال احیای برجام باشد یا اینکه توجهش را به سمت رسیدن به یک توافق «قوی‌تر و طولانی‌تر» معطوف کند.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم پنجشنبه‌شب گذشته گفت واشنگتن این توهم را نداشته که بازگشت به برجام به‌زودی اتفاق می‌افتد. «ند پرایس» در نشست خبری شامگاه پنجشنبه گفت: «صراحتا گفته‌ایم برای بازگشت به پایبندی به برجام آماده هستیم و تصریح کرده‌ایم و این پیام را به صورت غیرمستقیم به ایرانی‌ها رسانده‌ایم». وی افزود: «برای سناریوهای مختلف در صورت بازگشت به برجام و عدم بازگشت به برجام آماده هستیم. توافق روی میز است. باز هم می‌گویم ما آماده پذیرش توافقی هستیم که روی میز است ولی ایران آماده نیست».

پرایس همچنین گفت: «مراقب هستیم که بازگرداندن آمریکایی‌های زندانی در ایران به مذاکرات بر سر بازگشت مشترک به پایبندی به توافق هسته‌ای گره نخورد. ما هرگز این توهم را نداشته‌ایم که بازگشت ما به برجام لزوما بزودی اتفاق می‌افتد». سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره طرح ادعایی جدیدی که «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی درباره بازگشت به اجرای کامل برجام پیشنهاد داده، گفت:‌ «با شرکای اروپایی خود در ارتباط مستقیم هستیم و در حال بررسی آن هستیم و بازخورد آن را نیز مستقیما به آنها می‌رسانیم».

وی مدعی شد ایران مانع بازگشت به پایبندی به برجام است: «این پیشنهاد (طرح بورل) بر اساس توافقی تنظیم شده که روی میز قرار دارد و از ماه مارس آماده پذیرش آن هستیم. این ایران است که مانع بازگشت به پایبندی به توافق برجام است».

گفتنی است پس از آنکه «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی در یادداشتی عنوان کرد متنی را روی میز گذاشته‌ام که در آن، رفع تحریم‌ها و گام‌های هسته‌ای برای احیای برجام به تفصیل شرح داده شده‌ است، چهارشنبه گذشته حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگوی تلفنی با «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی آخرین وضعیت مذاکرات برای رفع تحریم‌ها را مورد بحث و تبادل نظر قرار داد. وزیر امور خارجه در این گفت‌وگوی تلفنی گفت: اگر آمریکا با واقع‌بینی در مسیر دستیابی به راه‌حل و حصول توافق گام بردارد، توافق خوب قابل دسترس همه طرف‌ها خواهد بود.

وزیر امور خارجه یادآور شد جمهوری اسلامی ایران از آغاز مذاکرات تاکنون همواره حسن نیت و اراده جدی خود را برای رسیدن به توافق نشان داده است و با اشاره به متن ارائه‌شده اخیر از سوی بورل، تاکید کرد: ایران از تداوم مسیر دیپلماسی و‌ مذاکره استقبال می‌کند. وزیر امور خارجه همچنین در گفت‌وگو با بورل خاطرنشان کرد: آمریکا همواره اظهار می‌کند که خواهان توافق است، پس باید در متن توافق و در عمل این رویکرد مشاهده شود.

با این حال پس از انتشار این یادداشت مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی در فایننشال‌تایمز، در محافل غربی گمانه‌زنی و ارزیابی‌هایی مبنی بر اینکه آن یادداشت یک اولتیماتوم درباره از دست رفتن فرصت حصول توافق میان ایران و واشنگتن و همچنین یک ضرب‌الاجل برای مذاکرات احیای برجام است، ایجاد شد. در همین حال یک دیپلمات اروپایی در گفت‌وگو با وبگاه دیپلماتیک مربوط به لارا روزن، خبرنگار آمریکایی در پاسخ به این سوال که آیا یادداشت اخیر مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی به معنای دادن اولتیماتوم به ایران است؟ گفت هیچ ضرب‌الاجلی وجود ندارد. وی تصریح کرد: اولتیماتومی وجود ندارد، بلکه یک پیام روشن مبنی بر این است که فضا برای مذاکرات تقریبا به پایان رسیده است. همچنین یک دیپلمات ارشد آمریکایی در این باره به این وبگاه گفت او نیز از ضرب‌الاجل خاصی که در آن از ایران خواسته شده است پاسخ دهد، اطلاعی ندارد. وی در عین حال افزود: البته این روند نمی‌تواند نامحدود باشد.

منبع: وطن امروز