برنامه بایدن برای برجام و عربستان

نشریه «هیل» به تازگی در گزارشی با عنوان «بازی خطرناک آمریکا با عربستان و ایران» به بررسی رفتار خاورمیانه‌ای بایدن پرداخت و به دو موضوع مشخص یعنی «احیای برجام» و «ترمیم مناسبات با عربستان» متمرکز شد که در ادامه به بخش‌هایی از این گزارش اشاره می‌شود؛

«خالد سلیمان» ستون نویس عربستانی، درباره سفر آتی «جو بایدن» رئیس‌جمهوری آمریکا به ریاض نوشته‌است که این یک فرصت طلایی برای بایدن است تا اعتماد کشورهای منطقه را به اینکه آمریکا یک متحد تاریخی مورد اعتماد است، بازگرداند.

در حالی که مقامات عربستانی به دنبال گرفتن تضمین‌های لازم از بایدن به عنوان یک شریک مورد اعتماد در مقابل تهران بودند، مذاکرات هسته‌ای برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در دوحه پایتخت قطر از سر گرفته شد؛ همان توافقی که ریاض همواره با آن مخالفت کرده‌است.

حال بایدن قصد دارد هر دو کیک را با هم بخورد و این سوال مطرح می‌شود که آیا واشنگتن می‌تواند همزمان که روابط خود را با عربستان بهبود می‌بخشد، به رهبر کشورهای عربی در رابطه با احیای توافق هسته با ایران، اطمینان خاطر دهد؟

البته خطر اینکه آمریکا در هر دو جبهه شکست بخورد، وجود دارد به طوری که هم از احیای برجام ناتوان بماند و هم با دامن زدن به نگرانی‌های بیشتر سران آل سعود، آنها را برای حفظ امنیت منطقه‌ای خود به تجدیدنظر در اتکا به واشنگتن ناگزیر سازد.

بی‌تردید، بایدن با یک چشم‌انداز پیچیده و غیرمعمول در عرصه بین‌المللی روبرو است که این وضعیت او را ناچار کرده از وعده‌های انتخاباتی خود عقب‌نشینی کند. بایدن در دوره رقابت‌های انتخاباتی، وعده داده‌بود که ریاض را به خاطر نقض حقوق بشر به ویژه در خصوص پرونده قتل «جمال خاشقچی» ستون‌نویس روزنامه «واشنگتن پست» که از نگاه سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا به دستور «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی انجام گرفته‌بود، تحت فشار قرار دهد.

در زمینه بحران اوکراین نیز تحریم‌های بی‌سابقه آمریکا و متحدان این کشور علیه روسیه و نیز ارسال جنگ‌افزارها به زرادخانه‌های اوکراین، نتوانست پوتین را به تجدیدنظر در سیاست‌های خود وادار کند. در مقابل، ارتش روسیه در حال پیشروی در مناطق شرقی اوکراین است تا اوکراینی‌ها را به تسلیم شدن ناگزیر سازد.

افزون بر آن، اعمال تحریم‌های بر بخش نفت روسیه، بهای جهانی آن را افزایش چشمگیری داده‌است. خرید نفت روسیه از سوی دو کشور چین و هند، باعث شده که درآمد روسیه از فروش نفت به بیش از وقوع بحران اوکراین برسد.

این در حالی است که در آمریکا شاهد فشار تورمی و افزایش هزینه‌های عمومی هستیم تا جایی که بانک مرکزی این کشور نرخ بهره را افزایش داده‌است؛ سیاستی که می‌تواند به یک دوره رکود در ایالات متحده منتهی شود. پس تعجبی ندارد که بایدن با سفر به عربستان در صدد متقاعد کردن سران ریاض برای افزایش صادرات نفت باشد؛ موضوعی که در آستانه انتخابات میان دوره‌ای کنگره به تقویت جایگاه سیاسی او کمک می‌کند.

حال برگردیم به موضوع توافق هسته‌ای یعنی توافقی که سعودی ها و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس و رژیم صهیونیستی از اینکه رفتار منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران را محدود نکرده، بی‌وقفه شکایت می‌کنند. در مجموع، تعهد و تلاش بایدن برای احیای توافق هسته‌ای به عنوان توافقی که از محدود کردن فعالیت‌های ایران عاجز است، می‌تواند مانعی در برابر ترمیم روابط واشنگتن- ریاض قلمداد شود.

منبع: مهر