تغییر ات ساختار ی در مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب؟!
دو روز بعد از توافق وزیر خارجه ایران با کمیسیونر سیاست خارجی اروپا، به نظر می‌رسد تغییرات ساختاری در مذاکرات ایران و طرف‌های غربی جریان دارد. «جوزف بورل» گفته که دور جدید مذاکرات هسته‌ای در وین برگزار نمی‌شود، زیرا این مذاکرات در قالب برجام و گروه ۱+۴ نیست. این روایت را طرف ایرانی هم تا حدی تأیید کرده، ولی اینکه چارچوب مذاکرات چگونه خواهد بود، هنوز اطلاعات کافی در دست نیست، به خصوص که برخی احتمال انتقال مذاکرات از وین به دوحه- قطر را مطرح کرده‌اند.
«جوزف بورل» کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز شنبه در نشست خبری در تهران، به نکته‌ای اشاره کرد که بعد مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. او گفت دور جدید مذاکرات هسته‌ای در وین برگزار نمی‌شود، زیرا این مذاکرات در قالب برجام و گروه ۱+۴ نیست و افزود: «احتمالاً این مذاکرات در یکی از کشور‌های جنوب خلیج فارس برگزار شود.» اینکه این مذاکرات در کدام کشور برگزار خواهد شد، نه بورل و نه مقام‌های ایرانی به آن اشاره‌ای نکرده‌اند، ولی برخی منابع می‌گویند که مذاکرات در قطر برگزار خواهد شد. منابع آگاه به الجزیره گفته‌اند احتمالاً قطر محل جدید مذاکرات هسته‌ای ایران و طرف‌های خارجی است. شبکه قطری الجزیره به نقل از یک مسئول ایرانی گزارش کرده که احتمال دارد از سرگیری مذاکرات احیای برجام به جای وین در یکی از کشور‌های حاشیه خلیج فارس انجام شود و گفته قطر هم شانس بیشتر و هم تمام امکانات لازم را برای میزبانی از مذاکرات احیای توافق هسته‌ای دارد.
بورل به نکته دیگری هم اشاره کرد، آن‌هم اینکه دور جدید مذاکرات را نباید با مذاکراتی که همه اعضای برجام در آن شرکت می‌کنند، اشتباه گرفت. او گفته از آنجایی که این‌ها تماس‌های دوجانبه بین ایران و امریکاست، ترجیح می‌دهیم در جای دیگری این کار را انجام دهیم که سردرگمی ایجاد نکند. همین نکته را نمایندگان مجلس شورای اسلامی از قول علی باقری نقل کرده‌اند. محمدعلی محسنی بندپی نماینده مجلس در توضیح جلسه دیروز با علی باقری تلویحاً متفاوت بودن چارچوب مذاکرات را از زبان باقری تأیید کرده و گفته که سفر مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ابتکار شکلی و نه محتوایی در روند مذاکرات است و ارتباطی به محتوای برجام ندارد.
اینکه منظور طرف ایرانی از ارتباط نداشتن مذاکرات به محتوای برجام و شکلی بودن محتوای آن چیست و چه ارتباطی با صحبت‌های جوزف بورل درباره شرکت نداشتن همه اعضای برجام دارد، به درستی مشخص نیست، ولی برخی حدس و گمان‌ها نشان می‌دهد که محور مذاکرات، ایران و امریکا خواهند بود. در حالی که پیش از این، طرف‌های اروپایی محور نقل و انتقال پیام‌های بین ایران و امریکا از طریق
Non-Paper (یادداشت‌های غیر رسمی) بوده‌اند، معلوم نیست که در صورت صحت حدس و گمان‌ها، چارچوب مذاکرات به چه سمتی پیش خواهد رفت. پیش از این، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در سخنرانی پایانی «همایش ملی ایران و همسایگان» در تهران که اوایل بهمن ۱۴۰۰ برگزار شد، گفته بود اگر توافق خوب و تضمین شده مستلزم سطحی از گفتگو با امریکا باشد، این امر نادیده گرفته نخواهد شد، اتفاقی که البته رخ نداد. روز یک شنبه نیز جوزف بورل بعد از بازگشت از تهران، تلویحاً به این اشاره کرد که بحث‌های ایران و امریکا محور اصلی مذاکرات آتی خواهد بود. بورل با اشاره به اینکه در اسفندماه سال گذشته پیشنهاد توقف مذاکرات را داده بود، گفت: «در آن زمان تعدادی سؤال وجود داشت که باید پاسخ آن را ایران و امریکا می‌دادند. بقیه کشور‌ها کار خود را انجام داده بودند. البته قرار نبود که این توقف سه ماه طول بکشد، اما امروز خوشحالم که مذاکرات از سر گرفته خواهد شد. این تصمیمی است که در تهران و واشنگتن گرفته شده است.»
تل‌آویو تحت فشار
قوت گرفتن از سرگیری مذاکرات، نگرانی‌ها در تل‌آویو بار دیگر در حال افزایش است. یائیر لاپید، وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی دیروز از جوزف بورل، به خاطر سفرش به تهران درباره از سرگیری مذاکرات احیای توافق هسته‌ای انتقاد کرد. بر اساس گزارش پولیتیکو، یک دیپلمات که در جریان رد و بدل شدن پیام‌ها بین تل‌آویو با اتحادیه اروپا است، گفته است: «بورل پیش از سفرش به تهران پیامی برای لاپید فرستاده بود و در آن تلاشش را برای بازگرداندن ایران به مذاکرات توافق هسته‌ای و برطرف کردن آخرین موانع تشریح کرده بود. لاپید در پاسخ به پیام او به بورل گفته بود که موضع او بسیار ناامیدکننده است، به ویژه پس از خاموش و خارج کردن دوربین‌های فراپادمانی نظارتی آژانس بین‌المللی در تأسیسات هسته‌ای ایران و مورد سرزنش قرار گرفتن ایران توسط شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی. این دیپلمات افزود: «لاپید به بورل گفت، این یک اشتباه استراتژیکی است که پیام اشتباهی برای ایران می‌فرستد.»
از طرف دیگر، از سرگیری مذاکرات، به نوشته «اسرائیل نشنال نیوز» یائیر لاپید را که به زودی جای بنت نخست‌وزیر فعلی را خواهد گرفت، برای معکوس کردن سیاست نتانیاهو و بنت سلف خود در مخالفت با قصد دولت بایدن برای بازگشت به توافق هسته‌ای ایران تحت فشار قرار خواهد گرفت. به ادعای این رسانه صهیونیستی، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر پیشین علناً با دولت اوباما بر سر این توافق درگیر شد. نفتالی بنت، نخست‌وزیر در حال خروج هم مسیر خود را تغییر داد و تا حد زیادی با این توافق در خصوصی به‌جای علنی مخالفت کرد. به نوشته اسرائیل نشنال نیوز، «لاپید به‌عنوان نخست‌وزیر موقت موظف است سیاست خود را فوراً تنظیم کند، حتی قبل از اینکه بایدن ماه آینده از منطقه بازدید کند. او خواهد شنید که تعدادی از مقامات ارشد نظامی اسرائیل - تحت هدایت رئیس ستاد و مقامات ارشد سرویس امنیت و جناح ایران - از بازگشت به توافق حمایت می‌کنند که به اعتقاد آن‌ها به اسرائیل زمان بیشتری می‌دهد تا از ساخت سلاح اتمی توسط ایران جلوگیری کند.» به ادعای اسرائیل هیوم، «مقامات و نهاد‌های سیاسی و امنیتی دیگر مانند موساد با بازگشت به توافق ۲۰۱۵ مخالف هستند. به نظر آن‌ها اسرائیل نمی‌تواند شریک توافق بدی باشد که انقضای آن نزدیک است و مشکلاتی را که در توافق اولیه وجود داشت برطرف نمی‌کند.»
منبع: روزنامه جوان
دیدگاه تان را بنویسید