سفر چندی قبل وزیر امور خارجه ایران به چین حاکی از گسترش همکاریهای امنیتی چین و ایران است که تهدیدی جدی برای منافع امنیتی آمریکا، اسرائیل و کشورهای خلیج فارس به همراه دارد. بخش عمدهای از همکاریهای پکن و تهران بر روابط اقتصادی و دیپلماتیک متمرکز است. با این حال، نادیده گرفتن پیامدهای امنیتی روابط چین و ایران اشتباه است. برای پرداختن به این تهدید، دولت جو بایدن باید گامهای فوری متعددی بردارد.
مشارکت راهبردی 25 ساله میان ایران و چین منافع چشمگیری را برای دو دشمن آمریکا که در مخالفت با واشنگتن و حاکمیت قانون متحد شدهاند، به همراه دارد. چین بدین ترتیب، حضور خود را در خاورمیانه تقویت میکند، ایالات متحده را تضعیف میکند و دسترسی بیشتر به نفت و سایر کالاهای مهم ایران را تضمین میکند. ایران نیز میلیاردها دلار سرمایهگذاری چین در بخش انرژی و زیرساختهای خود را دریافت خواهد کرد که اثربخشی تحریمهای آمریکا را کاهش میدهد.
خرید انرژی از ایران و تمایل چین به سرمایهگذاری در ایران دستکم دو اثر منفی امنیتی خواهد داشت که با گذشت زمان بدتر میشود. نخست اینکه، سرمایهگذاری چین محرک اقتصادی و درآمدی برای ایران خواهد بود. مهمتر اینکه، افزایش سرمایهگذاریهای چین در ایران اثربخشی تحریمهای ایالات متحده علیه ایران را به شکل فزایندهای کاهش میدهد. این باعث تشدید ناسازگاری تهران در هرگونه مذاکره پیرامون برنامه هستهای ایران خواهد شد. این روند همچنین احتمال شکست دیپلماسی و اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل برای جلوگیری از برنامه هستهای ایران را افزایش میدهد.
بهعلاوه، چین و ایران در زمینه آموزش نظامی، تمرینات نظامی، توسعه تسلیحات و به اشتراکگذاری اطلاعات ترکیبی همکاری خواهند کرد. ضروری است آمریکا، اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی به این مسئله توجه داشته باشند. همچنین گسترش همکاری نظامی چین و ایران با گذر زمان توانمندی نظامی ایران را به شکل چشمگیری ارتقا میدهد. همکاری نظامی چین و ایران یک نگرانی تئوریک یا مربوط به آینده نیست؛ بلکه هماکنون در جریان است. رزمایشهای مشترک چین، ایران و روسیه شاهدی بر این ادعاست.
«برنامه مشارکت راهبردی جامع» چین و ایران، پیوستن ایران به سازمان همکاریهای شانگهای و سفر وزیر امور خارجه ایران به چین نشانگر سه واقعیت است: همسویی روزافزون پکن و تهران، نفوذ رو به رشد پکن در خاورمیانه، و اینکه «رقابت قدرت بزرگ» واشنگتن با چین تنها در منطقه هند-اقیانوسیه رخ نخواهد داد. شاید واشنگتن از خارمیانه دلزده باشد اما پکن تازه شروع کرده است./کیهان
دیدگاه تان را بنویسید