حیرت همگان از مقاومت ایران در برابر فشار آمریکا

ایران انواع فشارها و تحریم‌های آمریکا را تحمل کرده و موجب حیرت همگان در دنیا شده است. خیلی‌ها، این تحریم‌ها را عملا به مثابه امکاناتی می‌بینند که ایران با تمسک به آنها توانسته در بسیاری از حوزه‌ها خودکفا شود.

پایگاه خبری میدل ایست مانیتور با انتشار این ارزیابی نوشت: آمریکا سال‌هاست که از تاکتیک‌های مختلف نظیر دیپلماسی، زبانِ زور و تحریم استفاده می‌کند تا ایران را به زانو در آورد. با این حال، تقریبا در تمامی موارد در رسیدن به اهداف خود ناکام بوده است. آمریکا تا به آنجا علیه ایران پیش رفت که حتی بخش غذا و دارویِ این کشور را نیز تحریم کرده است. با این حال، این تحریم‌ها با مقاومتِ حیرت انگیز ایران رو به رو شده‌اند.

بیش از چهار دهه از وقوع انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد با این حال، این کشور و غرب همچنان چالش‌های جدی را با یکدیگر تجربه می‌کنند. پس از سقوط رژیم شاه در ایران، انقلابیونِ ایرانی به رهبری «آیت‌الله خمینی» شعارهای زیادی را درعرصه حکمروایی ایران برجسته کردند که از جمله آنها می‌توان به شعار معروفِ «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» اشاره کرد. جهت تایید این اصول، برخی رویه‌ها در عرصه سیاست خارجی ایران گنجانده شدند که از آن جمله می‌توان به محوریتِ مسئله فلسطین، مقابله با استکبار جهانی و یا شیطان بزرگ(آمریکا)، وحدت مسلمانان، و حمایت از مستضعفین اشاره کرد. 

یکی از نخستین اقداماتی که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در عرصه سیاست خارجی این کشور عملیاتی شد، قطع کاملِ روابط ایران با اسرائیل و رژیم آپارتایدی آفریقای جنوبی بود. این روند با وخامتِ روابط ایران و آمریکا در ماه‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی ادامه یافت. ایران همچنان از برقراری روابط با آمریکا خودداری می‌کند و همچنان سیاست‌های خود در ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی را در نقطه مقابل رویه‌های دولت آمریکا تعریف می‌کند. 

روابط ایران و آمریکا در شرایط کنونی تا حد زیادی رو به موازنه قرار دارد. اکنون هر طرف توانمندی‌های خاص فناوری و نظامی ویژه خود را دارد و در حالی‌که به صورت گهگاه شاهد درگیری‌های پراکنده میان آنها و  نیروهای نیابتی‌شان هستیم، با این حال در حوزه مسائل ایدئولوژیک، روانی، فنی، سایبری و راهبردی نیز به صورت آشکار و پنهان با یکدیگر در وضعیت جنگ و تنش به سر می‌برند. در این چهارچوب، بزرگترین اهرم آمریکا در عرصه نزاع با ایران، درگیر کردنِ اسرائیل است. کما اینکه اسرائیل خود به تنهایی نیز خصومت‌هایی جدی را با ایران دارد و در مدت اخیر به‌ویژه بواسطه عادی‌‌سازی روابط خود با کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس، تنش‌زایی‌های جدیدی را علیه تهران آغاز کرده است. در شرایط کنونی نگرانی‌های جدی راجع به تقویت همکاری‌هایِ محور ایران، روسیه و چین وجود دارد. مسئله‌ای که در نوع خود می‌تواند از نفوذ آمریکا و متحدان آن در منطقه خاورمیانه بکاهد. موضوعی که عملا به دغدغه‌ای جدی برای واشنگتن و متحدان منطقه‌ای آن تبدیل شده است. 

با این همه، ایران به تنهایی نیز اهرم‌های معتبری را علیه محور غرب و شرکای منطقه‌ای آن دارد. تهران در راس هلال شیعی و محور مقاومت قرار دارد و نوعِ ایدئولوژی و اسلام سیاسی که ایران ارائه می‌کند نیز همواره مایه نگرانی غرب و به‌ویژه آمریکا بوده است. نباید فراموش کرد که اساسا هویت انقلاب اسلامی به نحوی است که در تقابل با رویه‌های قلدرمابانه غرب قرار دارد و هر زمان ایران بخواهد از این هویت فاصله بگیرد، عملا دیگر نمی‌توان از موجودیتی به نام انقلاب اسلامی ایران صحبت کرد. 

آمریکا سال‌هاست که از تاکتیک‌های مختلف نظیر دیپلماسی، زبان زور و تحریم استفاده می‌کند تا ایران را به زانو در آورد. با این حال تقریبا در تمامی موارد در رسیدن به اهداف خود ناکام بوده است. آمریکا حتی بخش غذا و داروی ایران را نیز تحریم کرده است. دو سال قبل، آمریکا دامنه تحریم‌های خود علیه بخش مالی ایران را گسترده‌تر از هر زمانی کرد و عملا ایران را در موقعیت عدم دسترسی به نظام مالی بین‌المللی قرار داد. اضافه بر این، سیستم و سامانه سوئیفت نیز هرگونه همکاری مالی خود با ایرانی‌ها را به ویژه آن دسته از نهادها و سازمان‌هایی که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارند، به شدت محدود کرد. 

با این همه، ایران حتی این دسته از فشارها را نیز تحمل کرده و موجب حیرت همگان شده است. بسیاری این تحریم‌ها را عملا به مثابه امکاناتی می‌بینند که تهران با تمسک به آنها توانسته در بسیاری از حوزه‌ها خودکفا شود. در این رابطه به‌طور خاص به صنعت هسته‌ای ایران اشاره می‌شود که سال‌هاست تحتِ همه نوع تحریمی است. جدای از این‌ها، روابط منطقه‌ای ایران نیز کاهش چندانی را تجربه نکرده‌اند و حتی در سال‌های اخیر گسترش نیز یافته‌اند. ایران همچنین روابط دوستانه‌ای با ترکیه و پاکستان دارد و در عراق و سوریه و لبنان نیز از نفوذ قابل توجهی برخوردار است./کیهان