سفر سیاسی مقام اماراتی با چاشنی اقتصاد

اگرچه اخبار رسمی که از این ملاقات‌ مخابره شده، بیشتر مبتنی بر گفت‌وگوهای اقتصادی است اما بار سیاسی و دیپلماتیک این سفر نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. امارات متحده عربی مناقشه‌ای 50ساله با ایران بر سر جزایر سه‌گانه دارد و هر‌از‌گاهی با بالارفتن تنش‌های سیاسی حول‌محور ایران، بار دیگر به آن ورود می‌کند. اگرچه باطل‌بودن این ادعا به‌صراحت مشخص است و اعلام تشکیل این کشور، اساسا یک روز بعد از حضور نیروهای ایرانی در جزایر انجام می‌شود که بعد از خروج استعماری نیروهای بریتانیا انجام گرفت.

با‌این‌حال در شرایط فعلی نیز امارات متحده عربی با یکی از جدی‌ترین دشمنان ایران پیمان دوستی دارد. توافق صلح اسرائیل – امارات متحده عربی یا «توافق ابراهیم» که سال 2020 با تلاش جدی تیم دونالد ترامپ و در کاخ سفید امضا شد. طبق این توافق، اسرائیل موافقت کرده است که در ازای عادی‌سازی روابط با امارات، برنامه‌های الحاق کرانه باختری را به حالت تعلیق درآورد. اسرائیل و امارات متحده عربی روز پنجشنبه با میانجیگری آمریکا به توافق رسیدند تا روابط کامل دیپلماتیک بین دو دولت را برقرار کنند، سومین معامله‌ای که دولت یهودی پس از مصر و اردن با یک کشور عربی دیگر انجام داد. البته دولت وقت ایران در آن دوره زمانی تلاش کرد با نشان‌دادن کمترین حساسیت ممکن از کنار آن توافق بگذرد اما تبعات امنیتی و سیاسی آن توافق را نمی‌توان برای ایران نادیده گرفت.

رایزنی با واشنگتن قبل از عزیمت به تهران

سفر مشاور امنیت ملی امارات اما اهمیت دیگری نیز دارد. امارات اخیرا رایزنی‌های گسترده‌ای با وزیر خارجه آمریکا داشته است. یک روز قبل از سفر شیخ طحنون به تهران، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا با شیخ محمد بن زاید آل‌نهیان، ولیعهد ابوظبی گفت‌وگو کرد. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد بلینکن و محمد بن زاید روز یکشنبه، درباره مسائل مهم منطقه‌ای بحث و گفت‌وگو و بر همکاری قوی بین امارات و آمریکا تأکید کردند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا افزود: دو طرف همچنین درباره راه‌های گسترش و تعمیق همکاری‌های وسیع خود گفت‌وگو کردند. این تماس قبل از سفر و بعد از مذاکرات هسته‌ای بین ایران و 4+1 بدون انجام مذاکره مستقیم با آمریکا اهمیت چند‌برابری پیدا می‌کند. شاید حتی پیامی از سوی آمریکا در این سفر رد‌و‌بدل شود. امارات و دیگر کشورهای عربی منطقه مخالف توسعه برنامه هسته‌ای ایران هستند، اگرچه چندان هم موافقتی با خود برجام نداشته و ندارند. سفر او می‌تواند اکنون و در شرایطی که مذاکرات از سر گرفته شده، دستور کارهای متعددی را در خود نهان داشته باشد. از جمله جلب نظر دیگر کشورهای منطقه که برخی از آنها در همه هشت سال دولت روحانی روی خوش به ایران نشان ندادند. اگرچه پیام‌های مثبتی از ایران خطاب به آنها صادر شد.

وقوع حمله به سفارت عربستان در دولت روحانی البته تأثیر زیادی روی روابط ایران با کشورهای منطقه داشت، از‌جمله عربستان و امارات متحده عربی. امارات تنها کشور عربی بود که آن زمان تهران را ترک نکرد و تنها سطح روابط خود را به کاردار تقلیل داد. اگرچه اکنون هم همین سطح است اما ایران اخیرا سطح رابطه خود را افزایش داده و در امارات سفیر دارد.

با اینکه در این سال‌ها رابطه سیاسی ایران و امارات وضعیت چندان مساعدی نداشته اما روابط اقتصادی ایران و امارات سطح مناسبی را نشان می‌دهد.

شهریور‌ماه حجم روابط تجاری ایران و امارات طی پنج ماه سال 1400 بیش از یک میلیارد دلار بود. بر اساس گزارش سازمان توسعه تجارت ایران (TPO)، صادرات ایران به امارات متحده در مدت پنج ماه 380 میلیون دلار و واردات آن 1.07 میلیارد دلار بوده است.

رئیسی: از توسعه روابط استقبال می‌کنیم

روز گذشته در ملاقات رئیس‌جمهوری ایران و مشاور امنیت ملی امارات متحده عربی با استقبال از توسعه روابط اقتصادی تهران - ابوظبی گفت: توسعه مناسبات اقتصادی دو کشور، زمینه شکوفایی روابط در دیگر حوزه‌ها را فراهم می‌کند. رئیس‌جمهور تأکید کرد: امنیت کشورهای منطقه به هم گره خورده است و ایران از امنیت کشورهای حاشیه خلیج فارس حمایت می‌کند.

رئیسی با اشاره به سابقه روابط دوستانه دو کشور، گفت: روابط حسنه با کشورهای منطقه از اولویت‌های سیاست‌خارجی در دولت جدید است و به همین دلیل از توسعه روابط با امارات استقبال می‌کنیم. در روابط دو کشور مسلمان ایران و امارات، نباید مانعی وجود داشته باشد و این روابط تحت تأثیر القائات بیگانگان قرار بگیرد. رئیسی گفت: سیاست دشمنان کشورهای منطقه، ایجاد هراس بین همسایگان است اما این توطئه با درایت و فهم مشترک خنثی خواهد شد. رئیس‌جمهور، سیاست قطعی جمهوری اسلامی را حمایت از مردم مسلمان منطقه برشمرد و افزود: صهیونیست‌ها در منطقه به دنبال اهداف شوم خود هستند و هرجا بتوانند جای پایی پیدا کنند، آن را به وسیله‌ای برای توسعه‌طلبی و فتنه‌انگیزی تبدیل می‌کنند؛ بنابراین کشورهای منطقه باید مراقب باشند. رئیسی تأکید کرد: امنیت کشورهای منطقه به هم گره خورده است و ایران از امنیت کشورهای حاشیه خلیج فارس حمایت می‌کند.

مشاور امنیت ملی امارات نیز در این دیدار گفت: ما فرزندان این منطقه هستیم و یک سرنوشت داریم؛ بنابراین توسعه روابط دو کشور در دستور کار ما قرار دارد.

شیخ طحنون بن زاید آل نهیان با اشاره به مذاکرات تفصیلی خود با همتای ایرانی گفت: این دیدارها نقطه عطفی در روابط دو کشور خواهد بود. شیخ طحنون بن زاید آل نهیان تأکید کرد: آماده توسعه همکاری‌ها هستیم و امیدواریم با سفر آیت‌الله رئیسی به امارات فصل تازه‌ای از روابط دو کشور آغاز شود.

در این دیدار مشاور امنیت ملی امارات دعوت رسمی رئیس امارات را برای سفر آیت‌الله رئیسی به این کشور به اطلاع رئیس‌جمهور رساند.

ثبات و امنیت پایدار در سایه همکاری کشورهای منطقه

دبیر شورای عالی امنیت ملی با تأکید بر اینکه تنها در سایه همکاری کشورهای منطقه ثبات و امنیت پایدار برقرار می‌شود، گفت: روابط گرم و دوستانه با همسایگان و تبادل ظرفیت‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری اصلی‌ترین اولویت جمهوری اسلامی ایران در حوزه سیاست خارجی است. به گزارش دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، دریابان علی شمخانی در دیدار شیخ طحنون بن زاید مشاور امنیت ملی امارات متحده عربی با بیان اینکه ثبات و امنیت پایدار تنها در سایه گفت‌وگوی مستمر و همکاری کشورهای منطقه برقرار می‌شود، گفت: روابط گرم و دوستانه با همسایگان و تبادل ظرفیت‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری اصلی‌ترین اولویت جمهوری اسلامی ایران در حوزه سیاست خارجی است.

دبیر شورای عالی امنیت ملی با تأکید بر ضرورت تأثیر‌ناپذیری روابط کشورهای منطقه از سیاست‌های مداخله‌گرانه کشورهای فرامنطقه‌ای خاطرنشان کرد: کشورهای حوزه خلیج‌فارس در صورت همکاری و تشریک مساعی می‌توانند ضمن ایجاد توسعه و رفاه برای ملت‌های خود به‌عنوان قطب انرژی نقش مهمی در اقتصاد منطقه و جهان ایفا کنند. شمخانی، تلاش مشترک برای پایان‌دادن به برخی بحران‌های نظامی و امنیتی که ملت‌های مسلمان منطقه را با شرایط سخت زیستی و معیشتی مواجه کرده مورد تأکید قرار داد و افزود: باید گفت‌وگو و مفاهمه جایگزین رویکردهای نظامی برای رفع اختلافات شود. وی اظهار امیدواری کرد سفر همتای اماراتی وی به ایران سرآغاز دور جدیدی از روابط فی‌مابین و بسترساز تحکیم و گسترش همه‌جانبه مناسبات میان دو کشور باشد.

امارات علاقه‌مند توسعه روابط با تهران

شیخ طحنون بن‌زاید، مشاور امنیت ملی امارات هم در این دیدار با ابراز مسرت از سفر به جمهوری اسلامی ایران و دیدار با دریابان علی شمخانی گفت: ایران به‌عنوان کشوری بزرگ و قدرتمند در منطقه دارای موقعیت منحصربه‌فرد ژئوپلیتیکی و شاهراه ارتباط شرق و غرب جهان است. مشاور امنیت ملی امارات متحده عربی افزود: توسعه روابط گرم و برادرانه میان ابوظبی و تهران در ردیف اولویت‌های امارات متحده عربی است.

شیخ طحنون بن زاید ظرفیت‌های اقتصادی قابل‌مبادله میان دو کشور در حوزه‌های ترانزیتی، انرژی، حمل‌ونقل، بهداشت و درمان و سرمایه‌گذاری را بسیار گسترده عنوان کرد و افزود: لازم است با تشکیل کارگروه‌های تخصصی ضمن احصای دقیق زمینه‌های همکاری مشترک در حوزه‌های مختلف اقتصادی، موانع پیش‌رو شناسایی و رفع شود./ شرق