خبری از سامانه جامع تجارت نشد؟

آقای روحانی در توجیه بسیاری از ناکارآمدی‌های اقتصادی و مدیریتی دولتش به انواع بهانه‌جویی‌های سیاسی متوسل می‌شود اما به یکی از اصلی‌ترین ضرورت‌های مدیریت کارآمد اقتصادی یعنی مسئولیت راه‌اندازی سامانه جامع تجارت عمل نکرده است.

این سامانه قبلاً به شکل نمایشی در سال 95 راه‌اندازی شد، بی‌آنکه بتواند در حوزه‌هایی مثل تخصیص ارز دولتی، واردات و صادرات، قاچاق، فرار مالیاتی و... نقش ایفا کند. روحانی اوایل سال گذشته نیز وعده داد که سامانه جامع تجارت تا مهر عملیاتی می‌شود. سپس وعده داده شد که 99/9/9، سامانه جامع تجارت نهایی شود. روحانی 22 مهر 1399 گفته بود «سامانه جامع تجارت در تاریخ 99/9/9 برای مبارزه با فساد رونمایی می‌شود تا از روزی که کسی ثبت سفارش می‌کند، تا زمانی که جنسش در مغازه به فروش می‌رسد، بتوانیم همه را در این سامانه دنبال کنیم؛ از گمرک و انبارداری تا این که جنس کجا رفته و مقابله با احتکار. راه‌اندازی سامانه بسیاری از مشکلات ناشی از عدم شفافیت، انحصار و ناهماهنگی در صادرات و واردات را مرتفع و مانع قاچاق خواهد شد».

اما وقتی 9 آذر 99 رسید، خبری از وعده مذکور نشد. فردای آن روز آقای روحانی ضمن افتتاح نمادین سامانه گفت: حدود 70 درصد این سامانه ارز افتتاح شد و امیدواریم در 11 بهمن امسال شاهد تکمیل این سامانه باشیم.» این سخنان توأم با ملاطفت در حالی بود که آقای روحانی 22 مهر ماه گفته بود «برای کسانی که در کامل شدن سامانه تلاش کرده‌اند، تقدیرنامه ارسال خواهد شد و از آنها که از برنامه عقب هستند، سؤال ]نه مؤاخذه[ می‌شود که چرا عقبند. راه‌اندازی این سامانه، بسیاری از مشکلات ناشی از عدم شفافیت، انحصارگرایی و ناهماهنگی در صادرات و واردات را مرتفع و مانع قاچاق می‌شود».

با وجود این سخنان، سامانه مذکور نه در 99/9/9 و نه در 99/11/11 راه‌اندازی نشد. تا این که آقای روحانی پریروز (22 تیر 1400) در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت گفت: «اتصال کلیه سامانه‌ها به سامانه جامع تجارت تا پایان تیر ماه نهایی شود».

او مجدداً در این جلسه ضمن توضیح واضحات و ارائه حرف‌های تکراری گفته است: «راه‌اندازی سامانه جامع تجارت کشور، ساختار لازم برای شفافیت و جلوگیری از معطلی کالا و ریشه‌کنی فساد و سوء استفاده رانت‌جویانه را فراهم کرده است و ضروری است اتصال کلیه سامانه‌ها بویژه سامانه گمرک به سامانه جامع تا پایان تیر ماه نهایی شود.»

رئیس‌جمهوری با اشاره به گزارش‌های تأمین کالاهای اساسی و افزایش ظرفیت ناوگان حمل و نقل در جهت تسریع در انتقال کالا، گفت: «همکاری همه دستگاه‌ها در جهت تسریع در ترخیص کالاهای موجود در گمرکات کشور ضروری است.»

روزنامه دولتی ایران در این باره در گزارشی نوشت: این چندین بار است که رئیس‌جمهور به توجه همه ‌بخش‌های اقتصاد به سامانه جامع تجارت تأکید می‌کند.

در حالی که روحانی آذر 99 گفته بود؛ 70 درصد کار سامانه انجام شده، روزنامه ایران حدود 8 ماه بعد می‌نویسد: گفته می‌شود تاکنون بیش از 70 درصد بخش‌های اقتصاد به این سامانه متصل شده‌اند اما با اتصال کامل تمام بخش‌های اقتصادی و تجاری تا پایان تیرماه، پیش‌بینی می‌شود که دیگر شاهد مشکلاتی مانند نابسامانی بازار کالاهایی مانند مرغ نخواهیم بود. برای مثال در مورد کالای مرغ عنوان می‌شود که برای جلوگیری از خروج بدون شناسنامه ثبت‌نام همه واحدهای صنفی عرضه کننده مرغ، تخم‌مرغ و ماهی‌فروشان در سامانه جامع تجارت و نیز ثبت اطلاعات صدور فاکتورهای فروش مرغ توسط کشتارگاه‌ها در این سامانه، ضروری است.