پیامدهای کمبود ویتامین D

پیامدهای کمبود ویتامین D شامل ضعف استخوان‌ها، افزایش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌های مزمن از جمله دیابت نوع I، آرتریت روماتوئید، بیماری کرون، مولتیپل اسکلروزیس، بیماری قلبی، سکته مغزی، بیماری‌های عفونی و همچنین افزایش خطر مرگ می‌شود. همچنین بسیاری از سرطان ها از جمله روده بزرگ، پروستات و سینه با کمبود این ویتامین در ارتباط است.

در معرض نور خورشید قرار گرفتن، منبع اصلی ویتامین D برای اکثر انسان‌ها است. با این حال، اجتناب از قرار گرفتن در معرض نور خورشید منجر به اپیدمی کمبود ویتامین D شده است.

ویتامین D در پوست ساخته می‌شود و یا از طریق رژیم غذایی تامین می شود. ویتامین D برای فعال سازی به مراحل کبدی و کلیوی نیاز دارد تا ۱، ۲۵-دی هیدروکسی ویتامین D تشکیل شود. ۲۵ OH-D۳  شکل اصلی ویتامین D در گردش است که توسط پزشکان برای تعیین وضعیت ویتامین D بیمار استفاده می شود.

سطح خونی کمتر از ۲۰(OH)D<۲۰ng/ml به عنوان کمبود ویتامین D در نظر گرفته می شود و میزان سطح ۲۱-۲۹ng/ml  عدم کفایت تلقی می شود و برای سودمندی اثر ویتامین D برای سلامتی، سطح طبیعی ۲۵(OH)D باید > ۳۰ نانوگرم در میلی لیتر باشد.

بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، مسمومیت با ویتامین D تا زمانی که سطح خون ۲۵(OH)D از ۱۵۰ تا ۲۰۰ نانوگرم در میلی لیتر بیشتر نباشد، رخ نمی‌دهد. کودکان در سال اول زندگی به حداقل IU ۴۰۰ ویتامین D در روز نیاز دارند. برای کودکان بالای یک سال نیز همین توصیه می شود. بر اساس نتایج  مطالعه نظامند و متاآنالیز که در سال ۲۰۲۳ انجام شده است، ۲۸ درصد کودکان مبتلا به کمبود ویتامین D، یک دوره آلرژی غذایی داشته‌اند. احتمال یک دوره آلرژی غذایی در سال دوم زندگی، آنها چهار برابر بیشتر بود و احتمال ایجاد حساسیت غذایی بیشتر از ۵۶٪  می‌شد. احتمال حساسیت به تخم مرغ در کودکان استرالیایی با کمبود ویتامین D تقریباً چهار برابر بیشتر بود. براساس همین مطالعه در کودکان مبتلا به کمبود ویتامین D احتمال حساسیت بادام زمینی نیز تقریبا دو برابر بیشتر بود.

برای بهبود تغذیه کودکان ایرانی و پاسخگویی به این قبیل مشکلات در کشور برنامه مکمل‌یاری کودکان زیر دو سال از روز سوم تولد تا پایان سال دوم زندگی اجرا می‌شود./ایسنا