جاسوسی در پوشش دانشگاه و دیپلماسی و درس آن برای وزارت خارجه

سرویس بین الملل فردا: بسیاری از ۵۹ دیپلمات روسی که در بریتانیا حضور دارند افسران اطلاعاتی هستند با این حال در حالی که ۲۳ نفر آن‌ها توسط دولت بریتانیا اخراج شده اند، بقیه آن‌ها به کار خود ادامه می‌دهند. این مساله به خوبی روشن می‌کند که تلاش‌های دیپلماتیک روسیه در انگلیس به طور خاص بر روی پروژه‌های جاسوسی تنظیم شده است. این مساله برای بریتانیا کشوری که خود سرآمد جاسوس پروری در جهان است گران آمده و به همین خاطر چند روزی است به خاطر مرگ مشکوک یک جاسوس، روابط با روسیه و انگلستان به هم ریخته است.

رسانه‌های غربی ضمن القای این مساله که روسیه برخلاف عرق دیپلماتیک عمل می‌کند یکی از مصداق‌های عمل غیردیپلماتیک دیپلمات‌های روسی را اهدای مدال به فردی دانسته اند که در طی جنگ جهانی دوم به شوروی کمک کرده است. این کهنه سرباز انگلیسی در طول جنگ جهان به شوروی کمک می‌کرده است و حالا انگلیس مدال دادن به او را مصداق فعالیت مخرب می‌داند!

البته همه دیپلمات‌های روسی این گونه نیستند و برخی از آن‌ها در صفحات مختلف شبکه‌های اجتماعی به ارتباط گرفتن با مردم می‌پردازند و چهره خوبی از خود نشان داده اند. واشنگتن اگزماینر در مطلبی با اشاره به تحرکات روس‌ها مدعی شده است که این سفارتخانه در مقر خود در شمال لندن که حدود سی دقیقه با مرکز آن فاصله دارد، در دفتر نمایندگی تجاری روسیه و دفتر مرکز دفاعی آن مطابق با تصاویری که گوگل مپ نشان می‌دهد، دوربین‌های داخلی و خارجی متعدد و غیرمعمولی دارد؛ که از نظر امنیتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این رسانه نوشته است که ممکن است از نظر امنیتی این مساله قابل توجیه باشد، اما نگاهی به تصاویر هوایی از مرکز تجاری نشان می‌دهد که این مرکز ماهواره‌های بزرگی دارد که مشخص نیست برای چه منظوری استفاد می‌شود. علاوه بر این همان طور که تصاویر نشان می‌دهد برخی از این ماهواره‌ها به تازگی اضافه شده است. علاوه بر این برخی از جاسوسی‌های روسیه در انگلیس علنی‌تر است. روسیه با پشتیبانی مالی از اتاق فکر‌ها و مراکز خبری در بریتانیا باعث می‌شود که برخی از افراد پرنفوذ و تاثیرگذار به حمایت از روسیه و منافع کرملین بپردازند و یا احیانا به مامور این کشور تبدیل شوند. واشنگتن اگزماینر در قسمت عجیبی از یادداشت خود حتی به سخنرانی‌های علنی مقامات روسی هم ایراد گرفته است و آن را بخشی از عملیات جاسوسی روانی روسیه در انگلیس دانسته است. برای مثال او به سخنرانی یکی از دیپلمات‌های روس در آوریل ۲۰۱۶ پیرامون مسائل سوریه اشاره نموده و به انتقاد از این مساله پرداخته است. این رسانه این سخنرانی‌ها را محل خوبی برای جذب نیرو‌های جدید برای دستگاه اطلاعاتی روسیه خوانده است. این رسانه در پایان نتیجه گیری کرده که این نوع فعالیت ها، تلاش گسترده و عمیق دستگاه اطلاعاتی روسیه برای تاثیرگذاری تحت پوشش دیپلماتیک است.

به نظر می رسد این مطلب رسانه آمریکایی بیش از آن که درباره روسیه باشد، درس عبرتی است برای مسئولان دستگاه دیپماسی و روشنفکران کشورمان تا با هشیاری در مورد جاسوسی در پوشش دانشگاهی و دیپلماتیک بطلان نظریه هایی همچون «دانشگاهی جاسوس نمی شود» را بپذیرند و نفوذ در قالب پروژه های مختلف دانشگاهی و دیپلماتیک را جدی بگیرند.