امیدواری صالحی برای نجات برجام از شکست

خبرگزاری فارس: «دوئت» یا دونوازی به قطعاتی موسیقایی اطلاق می‌شود که دو نفر بصورت همزمان آنها را می‌نوازند. موزیسین‌ها آهنگ‌های دوئت را می‌سازند چون گاهی یک ساز یا تک‌نوازی سودی ندارد و برای سحر بیشتر مخاطب، باید دو ساز یا دو نوازنده با هم فعالیت کنند. «برجام روحانی» هم که علی‌اکبر صالحی چند هفته قبل درباره آن گفته بود: «هنوز هم می‌توان از شکست نجاتش داد» گویا همین وضعیت را پیدا کرده است و تک‌نوازی دیگر درباره آن پاسخگو نیست... برجام که حتی یک دستاورد ملموس هم برای مردم نداشت حالا به شرایطی وارد شده است که رئیس‌جمهور روحانی و وزیر خارجه ظریف مجبورند تعاریف آنچنانی از او بعمل بیاورند و چیزهایی درباره‌اش بگویند که دوست و دشمن نمی‌توانند باورشان کنند. *وزیر و رئیس‌جمهور، فدائیان یک توافق بی‌دستاورد چند روز قبل بود که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت یازدهم طی جلسه‌ای که به منظور رأی اعتماد با اصلاح‌طلبان فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی برگزار کرد، پیرامون برجام گفته بود: «در حوزه برجام به اهداف خود رسیده‌ایم و تاکنون موانع حمل و نقل، حوزه نفت و بانک برداشته شده است و از آنجایی که در مذاکرات درباره سایر حوزه ها صحبت نشد لذا نمی‌توان انتظار داشت تحریم‌ها در حوزه‌های دیگر نیز برداشته شود.» او همچنین تصریح کرد: تاکنون میلیاردها دلار سرمایه خارجی بعد از برجام وارد کشور شده است. در اقتفای ظریف، رئیس‌جمهور روحانی هم ترجیح داد در آخرین جلسه کابینه دولت یازدهم، به برجام اشاره کند تا این دوئت‌نوازی کامل شود! آقای روحانی در این رابطه گفت: امروز قرارداد و توافقی حاصل شده که هیچ‌کس در دنیا نیست، بگوید ایران بواسطه برجام ضرر کرده است. رییس جمهور در ادامه نیز تصریح کرد: در دورانی همه دنیا علیه اقدامات ایران موضع گیری می کردند و آن را خلاف می دانستند، اما امروز اگر آمریکا بخواهد علیه برجام بایستد، همه دنیا روبروی آمریکا می‌ایستند و این تفاوت امروز با 4 سال پیش است؛ 4 سال پیش اکثر کشورهای جهان از اقدام علیه ایران حمایت می‌کردند و کف می‌زدند و ما تنها بودیم، اما امروز اگر بخواهند علیه ایران در موضوع برجام اقدامی کنند، همه با ما و علیه آن کسی هستند که بخواهد برجام را تضعیف کند. *تکذیب روحانی و ظریف از درون دولت/ روحانی صدای واقعیت غیر قابل انکار را می‌شنود؟! در عجیب و غریب بودن اظهارات روحانی و ظریف همین بس که مردم که قرار بود اصلی‌ترین منتفعان برجام باشند و دو وعده بزرگ آن یعنی «ارزانی» و «رفع تمام تحریم‌ها» را بالمرّه لمس کنند اما هم‌اکنون فقط با ژست‌های وزیر خارجه و رئیس‌جمهور مواجه‌اند و اثر ملموسی از برجام احساس نمی‌کنند. از طرفی دوئت روحانی و ظریف یک ضعف بزرگ نیز دارد و آن اینکه ملودی آن در حالی به گوش می‌رسد که مردم موارد خلاف و گزاره‌های نقیض آن را بارها و بارها از جانب دولتیان شنیده‌اند. عبارت مشهور «دستاورد تقریباً هیچ برجام» که زمانی از سوی ولی‌ا... سیف،‌ رئیس بانک مرکزی مورد اشاره قرار گرفته بود هنوز در خاطره مردم ضربان دارد. مردم خوب به یاد دارند که سعید لیلاز، از اصلی‌ترین حامیان توافق روحانی با غرب و از فعالان اقتصادی اصلاح‌طلب، چگونه بعد از عقد برجام به یکباره از این گفت که برجام رافع مشکلات نیست و ما به یک «فراتوافق» نیاز داریم. «تحریم‌های پسابرجامی آمریکا» که هم باراک اوباما پای آن امضا زد و هم دانلد ترامپ، نیز بخش دیگری از همین واقعیت‌های تلخ هستند که با دوئت روحانی و ظریف خوانش مشترک ندارد. بازی «کی بود، کی بود، من نبودم» بخش ناموزون دیگر این ماجراست. در واقع، برجامیان به مردم قول داده بودند که تمام تحریم‌ها لغو می‌شوند و یا ظرف 100 روز تمام مشکلات رفع می‌شوند،‌ اما امروز بعد از 4 سال آزگار می‌شنویم که فقط بخشی از تحریم‌ها نه رفع که «تعلیق» شده‌اند! و محمدجواد ظریف هم به سادگی آب خوردن و بدون به یاد آوردن خاطره سال‌های 92 و 93 که از کلیدواژه «تمام تحریم‌ها» استفاده می‌کرد، اینطور می‌گوید که: «در مذاکرات درباره سایر حوزه ها صحبت نشد لذا نمی‌توان انتظار داشت تحریم‌ها در حوزه‌های دیگر نیز برداشته شود»! درباره انتفاع ایران از برجام نیز که آقای روحانی و ظریف به آن اشاره دارند، اتفاقا چیزی که در ذهن رسانه‌ها و افکار عمومی جهان و ایران پژواک بیشتری دارد و البته ملموس‌تر هم هست، «عدم‌النفع ایران از برجام» است. عدم‌النفعی آشکار که نشانه‌های مختلفی از عدم همکاری بانک‌های غربی و حتی شرقی! با دولت آقای روحانی گرفته تا ادامه تحریم‌ها و حتی گسترده‌تر شدن آنها در پسابرجام به روایت جان کری، وزیر خارجه سابق آمریکا دارد. *نخبگان و کارشناسان چه می‌گویند...؟!/ ظریف تفاوت سرمایه خارجی و تسهیلات خارجی را نمی‌داند اگرچه می‌توان اینطور ارزیابی کرد که صحبت‌های ظریف و روحانی در حالتی یواشکی و در دورانی بیان شده‌اند که حتی برجامیان اصلاح‌طلب و دولتی هم دیگر ترجیح می‌دهند در ادبیات خود به چیزی به نام برجام اشاره نکنند! اما با این حال، این اظهارات که با شاخ و برگ‌هایی بیشتر، در جلسات رأی اعتماد مجلس به وزرای پیشنهادی دولت هم تکرار شدند، واکنش نخبگان و کارشناسان کشور را هم در پی داشت. سیدیاسر جبرائیلی، از کارشناسان اقتصاد سیاسی، اخیراً در واکنش به صحبت‌های ظریف در کانال تلگرامی خود نوشت: «آقای محمد جواد ظریف در سخنان خود به عنوان برنامه پیشنهادی وزارت خارجه، گفته بودند در دولت یازدهم 11.8 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی جذب شده و آن را از عواید برجام دانسته بودند. این آمار اشتباه، واکنش‌های بسیاری را درپی داشت تا اینکه بانک مرکزی ناگزیر شد واقعیت را بیان کند: "11.8 میلیارد دلار تسهیلات مالی جذب شده است نه سرمایه خارجی". سرمایه‌گذاری خارجی به معنی مشارکت بنگاه‌های خارجی در تولید است، اما تسهیلات خارجی مانند وامی است که برای خریدهایی مانند خرید هواپیما و... با سود قابل توجه ارزی اخذ می‌شود. از وزیر خارجه‌ای که تفاوت سرمایه خارجی و تسهیلات خارجی را نمی‌داند، انتظار نباید داشت که برجام را با رویکرد گشایش اقتصادی امضا کرده باشد.» حسین شریعتمداری، مدیر مسئول روزنامه کیهان نیز در واکنش به صحبت‌های رئیس‌جمهور، در یک مقاله نوشت: «چه کسی؟ و کدام صاحب‌نظر داخلی یا خارجی گفته است ایران در برجام سر بقیه را کلاه گذاشته است؟ که ایشان با حالتی از شکسته‌نفسی! و برای تاکید بیشتر می‌فرمایند: "البته این حرف هم درست نیست"! آنچه به وضوح می‌توان دید، اظهارنظرهایی از این دست است که "بدون شلیک یک گلوله و فقط با غلاف اسلحه، فعالیت هسته‌ای ایران را متوقف کردیم"! "رئیس‌جمهور ایران به فروشنده بدهکاری شبیه است که خود را ناگزیر از فروش حقوق ملی کشورش می‌داند"! و... آقایان فقط به عنوان نمونه توضیح بدهند که کدام بخش از برجام به زیان آمریکاست؟! توقف برنامه هسته‌ای کشورمان؟! از چرخش انداختن 12 هزار سانتریفیوژ؟ بتن‌ریزی در راکتور اراک؟ مجبور کردنمان به از دست دادن 9700 کیلو اورانیوم غنی شده؟ وادار کردنمان به خروج آب سنگین؟ توقف تحقیق و توسعه؟ بلوکه کردن دارایی‌هایمان؟ و...» او در بخش دیگری از یادداشت خود نیز در اشاره به اظهارات رئیس‌جمهور نوشت: آقای روحانی فرموده‌اند «امروز اگر آمریکا بخواهد علیه برجام بایستد، همه دنیا روبروی آمریکا می‌ایستند»! که باید از ایشان پرسید، امروزه بعد از نقض‌ پی در پی برجام از سوی آمریکا، کدام کشور به حمایت از ما برخاسته و به‌قول حضرتعالی «در مقابل آمریکا ایستاده است»؟! بعد از نقض برجام از سوی آمریکا، فرمودید به سوی اروپا می‌رویم ولی دیدید که کشورهای اروپایی نیز جانب آمریکا را گرفتند؟! از جمله، خانم موگرینی که با عزت و افتخار از وی استقبال کردید و برخی نمایندگان - بخوانید وکیل‌الدوله‌ها- در اقدامی ذلت‌بار با وی عکس سلفی گرفتند، قبل از ورود به کشورمان، اعلام کرد که تحریم‌های جدید آمریکا، یعنی همان مادر تحریم‌ها نقض برجام نیست! کاش جناب روحانی یکی از کشورهای مورد نظر خود را که به قول ایشان در مقابل نقض برجام از سوی آمریکا ایستاده است، نام ببرند! اگر این واقعیت تلخ که برجام «خسارت محض» بوده است قابل انکار نیست که نیست، سؤال بعدی آن است که دولت محترم چه اصراری بر ادامه این راه فاجعه‌آمیز دارد؟ و چرا نباید با قاطعیت در مقابل باج‌خواهی‌ها و کلاهبرداری‌های آمریکا و متحدانش بایستد و از ادامه این راه خسارت‌بار خودداری کند؟ *در فرجام ماجرا... درباره برجام یک حقیقت مهم را باید دانست... و آن اینکه این توافق، بر اساس سخنی که برخی تحلیلگران کشور در 4 سال قبل بیان کردند، نه لزوما توافقی در پرونده هسته‌ای که تقلّایی بود از سوی روحانی و یارانش برای چیزی به نام «جهانی شدن»! مسئله‌ای که بعدها مورد اشاره برخی اصلاح‌طلبان نیز قرار گرفت... بر مبنای این تحلیل و با توجه به تجربه 4 ساله‌ای که درباره بی‌توجهی دولت به انتقادات موجود از برجام وجود دارد، می‌توان نتیجه گرفت که آقای روحانی حتی در همین مسیر بی‌دستاوردی محرز و «فرجام تقریبا هیچ» نیز به مسیر خود ادامه خواهد داد و مردم هر از گاهی نظیر آنچه که در بالا اشاره شده را از ظریف و روحانی خواهند شنید. اما اینکه آمریکا به عنوان کدخدای کشورهای 5+1 بخواهد از این بی‌حسّی دولت نسبت به بی‌دستاوردی برجامش و تحریم‌های بیشتر سوء استفاده نکند و اینکه نظام اسلامی هم در مقابل بدعهدی‌های پیاپی آمریکا تا ابدالدهر سکوت می‌کند یا خیر؟! مسئله دیگریست. آنچه که همه می‌دانیم اینست که هیچ نمایشی نمی‌تواند واقعیت را به مسلخ ببرد.