روزی که «سلام» خداحافظی کرد

سلام با یادداشت‌ها و مقالات متنوع و نیز ارائه نوآوری‌هایی مثل ستون «الو سلام» که کار بدیعی محسوب می‌شد، ارتباط با خوانندگان را از همان اوایل کار به‌خوبی برقرار کرد. ارتباط دوسویه با مخاطب به ادامه حیات سلام کمک فراوانی کرد و شاید این خصوصیات را بتوان ویژگی ناب یک رسانه زنده به‌شمار آورد. بله، سلام با همه مشکلات مالی و محیط بیرونی غیردوستانه‌ و حتی ناامنی‌ای که تجربه می‌کرد، یک روزنامه زنده و پویا و تأثیر‌گذار بود. از دیگر ابتکارات سلام توجه به مسائل حقوقی و تلاش برای تثبیت اصل قانون‌گرایی بود که باعث شکل‌گیری گفتمانی شد که امروز هم سایه آن بر برخی گفتمان‌های تصنعی غلبه دارد و حتی آنان که نسبتی با قانون‌گرایی ندارند، در سر بزنگاه‌هایی عَلَم آن را گاهی بلند می‌کنند. در کنار ویژگی‌های سلام، طول عمر سلام را هم باید ویژگی مهم دیگر آن دانست. در کشور ما عمر ٩ تا ١٠ساله برای یک روزنامه «خصوصی» عمر بالایی محسوب می‌شود! البته دلیل تداوم عمر سلام و اینکه زودتر احتمال مرگ آن وجود داشت؛ ولی این‌همه دوام آورد، در این نکته هم نهفته بود که رفتار عاقلانه، متین و به‌دور از ماجراجویی داشت. در روزهای توقیف من به دلیل مسئولیتی که در وزارت ارشاد داشتم، در روزنامه نبودم؛ اما فقط می‌توانم بگویم تا پیش از آن چند بار در زمان فعالیت روزنامه، سایه مرگ بر سر سلام در رفت‌وآمد بود. بالاخره اجل آمد و شد آنچه نباید می‌شد. به نظرم هنوز هم جای خالی سلام را روزنامه‌ای نتوانسته پر کند. این به منزله کاستن از ارزش کار دیگران نیست؛ اما... شاید این فقط یک احساس باشد؛ اما بیشتر که فکر می‌کنم می‌بینم فراتر از یک حس نوستالژیک است؛ چون به‌نظرم حتی منتقدان و مخالفان سلام هم ضرر کردند و بیش از همه مردم ضرر کردند.

الان تعداد روزنامه‌های اصلاح‌طلب و غیراصلاح‌طلب با همه محدودیت‌های موجود، قابل‌مقایسه با آن زمان نیست. آن زمان سلام تنها روزنامه‌ای بود که به جناح چپ تعلق داشت؛ برای همین کاملا دیده می‌شد، هم توسط نیروهای همراه و هم نیروهای مخالف. تعدادی تمام‌وقت بودند و تعدادی پاره‌وقت و بعدازظهرها می‌آمدند. عباس عبدی وقت بیشتری می‌گذاشت. تعدادی هم روزنامه‌نگار تمام‌وقت و حرفه‌ای بودند. یادداشت‌ها یا حتی خبرهای سلام کاملا با جهت‌گیری خاصی منتشر می‌شد. البته نه به این معنا که فقط اخبار یک طیف خاص منتشر شود، بلکه به این معنا که روزنامه خط‌مشی مشخصی داشت و کاملا متفاوت بود. تیپ یادداشت‌های سلام را تقریبا در هیچ روزنامه دیگری نمی‌شد دید. خبرها و گزارش‌هایش هم متفاوت بود. یادم هست ستون «الو سلام» یک ستون معمولی نبود؛بسیار مهم بود.

شاید حضور این افراد در تحریریه سلام باعث می‌شد سطح دسترسی و نگاه این افراد به اطلاعات با کسانی که صرفا روزنامه‌نگاری را به‌عنوان یک شغل انتخاب کرده بودند، متفاوت باشد. روزنامه سلام در کنار اینکه یک روزنامه بود، تریبون یک طیف سیاسی هم بود. بنابراین کارکردن امثال آقای موسوی‌لاری یا عبدی یا میردامادی در روزنامه کاملا متفاوت از کارکردن یک روزنامه‌نگار صرف در تحریریه بود و برای همین سطح دسترسی‌ها به اطلاعات متفاوت بود.

نقی آقالو دبیر سرویس خبر: من از پیش‌شماره ١٤ یا ١٣ سلام به آن پیوستم. من قبلا در روزنامه اطلاعات کار کرده بودم و بعد هم که جذب روزنامه سلام شدم، همکاری‌ام را از سرویس علمی پژوهشی با دبیری دکتر حسینی، برادر وزیر ارشاد سابق (دولت احمدی‌نژاد) آغاز کردم و در سرویس‌های دیگر هم کار کردم تا آنکه دست‌آخر دبیر سرویس خبر شدم.

روزنامه سلام نیروهای کیفی خوبی داشت. یادداشت‌هایش، به‌ویژه یادداشت‌های آقای عبدی تأثیرگذار بود. مثل سایر روزنامه‌ها نبود که بی‌تفاوت از روی مسائل بگذرد. دوره خاصی بود که نام سخنگوی اپوزیسیون به سلام داده بودند. همه متفق‌اند که الو سلام، ویژگی منحصربه‌فرد روزنامه بود. مهم‌ترین نکته آن هم این بود که همه اعضای تحریریه در پاسخ‌دادن به سؤالات مردم مشارکت داشتند. آقای گلابی مسئول پیاده‌کردن سؤال‌های مردم از روی نوار بود. بعد از تنظیم آنها را به مدیرمسئول می‌داد و او هم براساس موضوع‌ها، سؤال‌ها را به دبیران ارجاع می‌داد. دبیران یا خودشان جواب می‌دادند یا خبرنگار جواب می‌داد. بعد جواب‌ها از سوی دبیر به سردبیر و مدیرمسئول داده می‌شد. اما اکثر مسائل مهم در الو سلام که جنبه استرات‍ژیک داشت، از سوی حاج‌آقا خوئینی‌ها یا سعید حجاریان و عباس عبدی پاسخ داده می‌شد. شب توقیف من در سلام نبودم. مراد ویسی مسئول شیفت شب بود.